Đại biểu Nguyễn Anh Trí - Ảnh: PHẠM THẮNG
Tham nhũng vặt ngày càng tinh vi
Chiều 8-11, thảo luận tại hội trường, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cho rằng hình thức của tham nhũng vặt rất đa dạng và ngày càng tinh vi, gây phiền hà, làm kéo dài thời gian giải quyết công việc, giải quyết không đến nơi đến chốn, không khách quan...
Với cách làm đó, theo ông Trí, người dân phải đi lại nhiều lần, đòi hỏi phải quà cáp, biếu xén. Nhiều vụ việc còn đòi hỏi “phí bôi trơn”, đáng sợ là việc này ngày càng trở nên phổ biến.
Có thể gặp ở trong mọi lĩnh vực như khám chữa bệnh, làm các thủ tục hải quan, xây dựng, tư vấn đất đai, các kỳ thi tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ, làm luận văn, luận án, phong học hàm, học vị...
Họ lợi dụng kẽ hở về cơ chế, chính sách, pháp luật, tranh thủ sự thiếu hiểu biết về pháp luật của công dân, họ tận dụng tối đa vị trí công tác đang nắm giữ để đòi hỏi “lót tay”, yêu cầu “bôi trơn”.
"Tình trạng tham nhũng vặt với cái vòi bạch tuộc, vừa nhiều vòi, vừa đeo đẳng bám chặt đã gây bức xúc lớn cho người dân, doanh nghiệp. Làm cho các hoạt động của xã hội bị chậm lại, thậm chí đổ vỡ, làm xói mòn lòng tin của nhân dân vào đội ngũ cán bộ được coi là công bộc của dân", ông Trí nói.
Ông Trí đánh giá cao những nỗ lực chống tội phạm tham nhũng, tiêu cực, với sự vào cuộc kịp thời, quyết liệt, nghiêm minh của các cơ quan pháp luật từ khâu điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án trong các vụ tham nhũng lớn thời gian qua, nhất là vụ Việt Á làm rúng động dư luận xã hội.
Tuy vậy, theo ông, các hoạt động phòng chống tham nhũng vặt "có vẻ chưa được nhiều". Số liệu cho thấy năm 2022 đã xử lý 477 cán bộ, công chức, viên chức vi phạm quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp. Con số này còn quá khiêm tốn so với thực tế đang diễn ra.
"Chống tham nhũng vặt là rất khó vì tính phổ biến, có đôi khi rất mơ hồ, có khi chính người bị nhũng nhiễu cũng rộng lượng cho qua nên rất khó", ông Trí nhấn mạnh.
Tâm lý “nhờn” luật của đối tượng phạm tội
Trong khi đó Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) đề cập đến tội phạm trong lĩnh vực chứng khoán.
Qua các vụ án gây rúng động thị trường chứng khoán, theo bà Hoa, cơ quan điều tra đã phát hiện các hành vi, thủ đoạn như trực tiếp/mượn, thuê người mở nhiều tài khoản chứng khoán nhằm liên tục mua/bán cổ phiếu giữa các tài khoản với nhau nhằm tạo cung - cầu giả, đẩy giá cổ phiếu, thu hút nhà đầu tư trên thị trường, sau đó bán thu lợi bất chính…
Bà Hoa cho rằng để xảy ra tình trạng trên có nguyên nhân là sự sơ hở, bất cập của hệ thống pháp luật về thị trường chứng khoán và quản lý doanh nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi cho đối tượng phạm tội lợi dụng để “lách” quy định của luật.
“Như việc nâng khống vốn điều lệ của doanh nghiệp trước khi niêm yết trên thị trường được các đối tượng thực hiện rất dễ dàng thông qua một loạt “thủ thuật” nhằm che mắt cơ quan chức năng. Chọn cách này, doanh nghiệp không phải nộp tiền vào tài khoản phong tỏa, không phải công khai, minh bạch như doanh nghiệp đã lên sàn”, bà Hoa nêu.
Cạnh đó là sự tinh vi, liều lĩnh, bất chấp mọi thủ đoạn của kẻ phạm tội, thậm chí đưa cả người nhà, người thân tín để cùng thực hiện hành vi phạm tội.
Bà Hoa cũng lưu ý đến sự buông lỏng của một số cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trong những giai đoạn nhất định.
Theo bà, có những hành vi, thủ đoạn đã xảy ra nhiều lần nhưng không bị phát hiện hoặc đã từng có lần bị phát hiện nhưng chỉ xử lý hành chính. “Điều này tạo nên tâm lý “nhờn” luật của đối tượng phạm tội”, bà Hoa nói rõ.
'Vở kịch' quân xanh, quân đỏ trong đấu thầu để quân đỏ đường đường chính chính trúng thầu TTO - Đại biểu Nguyễn Thị Thủy chỉ ra chuyện với sự tiếp tay của bên mời thầu, chủ đầu tư đã biến cuộc đấu thầu thành một "vở kịch" với sự tham gia của các quân xanh, quân đỏ, để rồi quân đỏ đường đường chính chính trúng thầu.