Còn một vị giáo sư có sách lớp 1 bị loại khẳng định việc cả đời "dạy lớp 1" vì đó là điểm khởi đầu quan trọng nhất đời người.

Hai luồng ý kiến bỏ ngỏ tới một năm trôi qua, lần đầu tiên học sinh lớp 1 học chương trình sách giáo khoa (SGK) mới. Và ở kỳ họp Quốc hội sau năm học 2020-2021, câu chuyện "lẹt đẹt" về SGK cho lớp 1 bất ngờ nóng bỏng trên diễn đàn Quốc hội.

Đại biểu Phạm Thị Minh Hiền cho rằng: "Tiếng Việt là tiếng mẹ đẻ, bài học đầu đời không thể khiến trẻ sợ hãi. Hội đồng thẩm định quốc gia mà thẩm định ra sách còn nhiều hạt sạn, bây giờ lại cho phép giáo viên thay thế các ngữ liệu phù hợp. 

Giá trị một bộ SGK khác hoàn toàn với một sản phẩm hàng hóa thông thường. Nếu chấp nhận các bộ sách như một lốp xe đầy những mảnh chắp vá để tiếp tục vận hành, đó là thái độ thỏa hiệp rất nguy hại, xem nhẹ giá trị nhân văn, sự trong sáng của tiếng Việt".

Còn đại biểu Bùi Văn Phương cho rằng việc biên soạn SGK là vấn đề rất lớn và ngành giáo dục đã hết sức cố gắng. Sai sót xảy ra không nghiêm trọng, chỉ là một số ngữ liệu chưa thật phù hợp.

Lỗi nặng hay nhẹ, tùy vào góc nhìn của mỗi người. Nhưng trong câu chuyện "lớp 1" sẽ khó có thể tìm tiếng nói thống nhất nếu không quay lại từ những vấn đề mang tính căn cơ, như phải đầu tư cho lớp 1 thế nào trong hệ thống giáo dục quốc dân. 

Vấn đề triển khai chương trình - nhiều SGK đang nảy sinh những vấn đề đáng phải suy nghĩ như quy trình biên soạn, thẩm định có những kẽ hở, việc lựa chọn SGK, tập huấn sử dụng SGK chưa được khách quan, minh bạch.

Và điều từng khiến một số đại biểu Quốc hội lo ngại nhất là đã có dấu hiệu cạnh tranh thiếu lành mạnh. SGK không phải hàng hóa thông thường, nhưng đâu đó đã bị xem như hàng hóa thông thường. 

Mục tiêu giáo dục, mục tiêu vì trẻ em có phần bị đặt nhẹ hơn lợi ích của các đơn vị xã hội hóa khi giá sách tăng, việc phát hành sách theo kiểu "bia kèm lạc" với nhiều đầu sách bổ trợ, sách tham khảo.

Lớp 1 nói chung và môn tiếng Việt lớp 1 nói riêng rất khó làm, đòi hỏi sự đầu tư công phu, nghiên cứu bài bản. 

Nếu quan niệm "lớp 1" là bậc học thấp nhất nên có thể không cần quan tâm nhiều như trung học, đại học quả là sai lầm. Và những lùm xùm về việc dạy học tiếng Việt lớp 1 vừa qua cho thấy để biên soạn sách, để dạy được lớp 1 không hề đơn giản.

Lớp 1 cũng là khởi đầu của sự học, lớp 1 năm nay là khởi đầu của một cuộc đổi mới căn bản, toàn diện. 

Bởi thế, phân tích, mổ xẻ để truy tìm tận gốc những bất cập như thế nào, nằm ở khâu nào, trách nhiệm do ai là việc cần thiết để có giải pháp khắc phục. Khắc phục được bất cập từ bài học lớp 1 mới có thể giúp ngành GD-ĐT đi tiếp lộ trình đổi mới trong toàn hệ thống.

Chủ trương thực hiện "một chương trình, nhiều SGK" là hướng đi phù hợp với xu thế các nước tiến bộ. Dĩ nhiên sẽ khó tránh được những chệch choạc. Nếu lo sợ mà dừng lại sẽ không bao giờ đổi mới được. 

Thế nên cần tiếp tục đi, cần củng cố chặt chẽ hơn hành lang pháp lý, đặc biệt là công tác giám sát, đảm bảo công khai, minh bạch để các đơn vị xã hội hóa phải đặt ngang bằng trách nhiệm xã hội bên cạnh lợi nhuận.

Nhìn ở khía cạnh tích cực, có thể thấy bài học từ những bất cập của SGK lớp 1 cũng giúp xã hội nhìn sáng rõ hơn những việc được, chưa được cần căn chỉnh. Chia sẻ tốt nhất với Bộ GD-ĐT chính là những góp ý về giải pháp khắc phục và vượt lên thách thức hiện nay.

Sách giáo khoa lớp 1 mới: Cần có văn hóa phản biện

TTO - Trong buổi làm việc với Bộ GD-ĐT về vấn đề của sách giáo khoa lớp 1 mới, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng các ý kiến, dù gay gắt, đều thể hiện sự tâm huyết, lo lắng và mong muốn có được những cuốn sách giáo khoa tốt nhất.