Chứng khoán - giai đoạn khó nhằn

Triêu Dương

(TBKTSG) - Chỉ trong vòng ba phiên từ ngày 26 đến 28-10, chỉ số VN-Index đã rơi xấp xỉ 50 điểm, tương đương hơn 5%. Trong hai phiên cuối tuần, thị trường có dấu hiệu hồi phục lại nhờ diễn biến bật lại của nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn. Liệu sự điều chỉnh của chứng khoán đã kết thúc hay chỉ mới bắt đầu?

Những lo ngại về dịch bệnh hay bầu cử Tổng thống Mỹ chỉ như “giọt nước tràn ly” càng thúc đẩy nhà đầu tư nhanh chóng thoát ra trong những phiên giao dịch cuối tháng 10 vừa qua. Ảnh: THÀNH HOA

Sự điều chỉnh được báo trước?

Song hành với xu hướng điều chỉnh bất ngờ của thị trường chứng khoán Mỹ, với chỉ số Dow Jones rớt gần 6,5%, mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 3 đầu năm nay, chứng khoán Việt Nam cũng là một trong những thị trường giảm điểm mạnh nhất trên toàn cầu trong tuần cuối tháng 10.

Diễn biến dịch Covid-19 bùng phát mạnh mẽ trở lại với số ca lây nhiễm liên tục đạt kỷ lục mới tại Mỹ, trong khi một số quốc gia châu Âu như Anh, Pháp, Đức đã phải tái giãn cách xã hội, cộng thêm nỗi lo lắng trước kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ, được xem là nguyên nhân chính cho đợt lao dốc lần này.

Những lo ngại về tình hình dịch bệnh trong nước cũng tăng lên, dù Việt Nam trong hai tháng qua chưa có thêm ca lây nhiễm cộng đồng nào mới, nhưng một số trường hợp người nước ngoài làm việc tại Việt Nam khi trở về nước có kết quả xét nghiệm dương tính với virus corona, khiến một số ý kiến cho rằng rủi ro dịch bệnh tiềm ẩn trong cộng đồng là cần phải xem xét. Đáng lo ngại hơn là với thời tiết càng về cuối năm càng lạnh, nguy cơ dịch bệnh có thể bùng phát trở lại và với tốc độ lây lan nhanh hơn.

Bên cạnh đó, tình hình bão lũ liên tiếp trong nước diễn ra những tuần gần đây cũng tác động tiêu cực lên tâm lý nhà đầu tư.

Tuy nhiên, nỗi lo ngại về khả năng điều chỉnh của thị trường chứng khoán thật ra đã bắt đầu xuất hiện từ đầu tháng 10, sau giai đoạn tăng nóng trong tháng 8 và tháng 9, cộng thêm mức độ vay ký quỹ tại các công ty chứng khoán (CTCK) ngày càng căng cứng.

Những lo ngại về dịch bệnh hay bầu cử Tổng thống Mỹ chỉ như “giọt nước tràn ly” càng thúc đẩy nhà đầu tư nhanh chóng thoát ra trong những phiên giao dịch cuối tháng 10 vừa qua.

Cũng cần lưu ý rằng, tuy VN-Index có mức tăng khá tốt trong ba tuần đầu tháng 10, nhưng chủ yếu là nhờ vào sự bứt phá của nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn, trong đó dòng ngân hàng và hai ông lớn Vingroup (VIC) và Masan (MSN) là những cổ phiếu dẫn dắt chính. Chính vì vậy, đà tăng trên được cho là khó bền vững, nhất là khi khối ngoại vẫn tiếp tục bán ròng không dứt.

Thêm vào đó, diễn biến khối lượng giao dịch các phiên liên tục gia tăng và duy trì ở mức cao, nhưng mức tăng của điểm số ngày càng yếu dần, cũng là tiếng chuông cảnh báo cho thị trường, khi đây là một trong những tín hiệu xác định khả năng phân phối đang diễn ra. Và hệ quả là khi nhóm cổ phiếu dẫn dắt mất động lực tăng giá và rơi vào tình trạng bán tháo, chỉ số VN-Index bốc hơi hàng chục điểm trong thời gian ngắn cũng là điều tất yếu.

Giai đoạn khó nhằn sắp tới

Đáng chú ý là sau khi chạm đáy tại 914 điểm, VN-Index đã bật lại trong hai phiên cuối tuần khi lấy lại gần 20 điểm, nhưng cũng chủ yếu là nhờ vào việc kéo cổ phiếu trụ. Như trong phiên ngày 30-10, trong mức tăng 6 điểm của VN-Index thì riêng cổ phiếu VIC đã đóng góp gần 5,8 điểm. Trong khi nhiều nhà đầu tư kỳ vọng dòng tiền sẽ có sự chuyển dần từ các cổ phiếu vốn hóa lớn sang các cổ phiếu vốn hóa trung bình và nhỏ, thì những ý kiến bi quan cho rằng xu hướng điều chỉnh chỉ mới bắt đầu.

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ chắc chắn sẽ tiếp tục có những tác động không nhỏ lên thị trường, với sự không chắc chắn ngày càng gia tăng càng khiến các nhà đầu tư khắp toàn cầu chùn tay, các dòng vốn sẽ tạm thời tìm nơi trú ẩn tại các kênh đầu tư an toàn.

Trong tuần qua, chỉ báo VIX đo lường nỗi sợ hãi của các nhà đầu tư tại Mỹ đã có lúc tăng vọt trở lại lên mốc 40 điểm. Điều mà nhà đầu tư lo ngại nữa là dù kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ như thế nào, tình hình chính trường Mỹ sẽ chưa sớm lặng sóng và sự chia rẽ sẽ tiếp tục tác động xấu lên nền kinh tế nước này.

Đối với thị trường trong nước, yếu tố hỗ trợ trước mắt sẽ đến từ việc Kuwait sẽ được MSCI nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi, giúp Việt Nam là thị trường hưởng lợi lớn nhất do là nước có tỷ trọng lớn thứ hai tại các nhóm quốc gia cận biên. Dù vậy, khác với mọi lần nâng hạng trước đó, dòng tiền sẽ không tập trung trong kỳ cơ cấu vào tháng 11 này, mà chỉ sẽ giải ngân dần theo từng giai đoạn kéo dài cho đến tháng 11-2021.

Theo ước tính của giới phân tích, thị trường Việt Nam sẽ chỉ được tăng thêm tỷ trọng 3,25% trong tháng 11 này và bắt đầu tăng mạnh dần từ kỳ tháng 5-2021. Theo đó, dòng tiền đổ vào Việt Nam chẳng những chậm hơn dự kiến mà còn không lớn như kỳ vọng ban đầu, và cũng không đáng kể nếu so với giá trị rút ròng của khối ngoại từ đầu năm đến nay. Chính vì vậy, chất xúc tác trên cũng không được kỳ vọng quá mức vào lúc này, do đó chưa đủ để ngăn chặn đà đi xuống của thị trường vừa qua.

Đáng lưu ý là nếu như đà phục hồi của chứng khoán Việt Nam trong sáu tháng qua có sự đóng góp không nhỏ từ dòng tiền đem đi “đánh quả” của các doanh nghiệp có vốn nhàn rỗi vì ảnh hưởng của dịch bệnh, thì hiện nay - khi hoạt động trong nền kinh tế đang phục hồi nhanh trở lại, với nhu cầu cao hơn, dòng tiền này có thể tạm thời rút ra trở lại để phục vụ mùa cao điểm sản xuất kinh doanh cuối năm.

Ngoài ra, sau mùa công bố báo cáo tài chính quí 3 đã kết thúc, thị trường sẽ bắt đầu bước vào vùng trũng thông tin trong hai tháng tới, do đó khó có thể sớm đi lên mạnh mẽ trở lại. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường điều chỉnh như vậy, những cổ phiếu có câu chuyện riêng, như có kế hoạch tăng vốn, thoái vốn hay thâu tóm và sáp nhập, có thể càng trở nên thu hút dòng tiền.

Cũng cần lưu ý ở những doanh nghiệp được Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) thoái vốn, sau phiên đấu giá lần đầu thất bại lại tiếp tục được SCIC đem ra đấu giá lần 2 chỉ trong thời gian ngắn, thay vì chờ đến năm sau như trước đây.

Trong khi đó, với những nhà đầu tư đã thoát kịp lúc trước đợt điều chỉnh mạnh cuối tháng 10, có lẽ họ đang ngồi chờ và tìm kiếm cơ hội vào hàng mới, khi đó những đợt điều chỉnh kế tiếp nếu diễn ra sẽ là thời điểm tuyệt vời để tham gia thị trường trở lại.