Việc ông Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2016 là một cú sốc đối với đảng Dân chủ và điều đó đã khiến họ đoàn kết để tìm cách đánh bại ông.

4 năm sau, khi Joe Biden được các hãng truyền thông tuyên bố là người thắng cử, những bất đồng âm ỉ lâu nay giữa các phe phái trong đảng Dân chủ bắt đầu bùng phát trở lại và đây sẽ là một thách thức không nhỏ đối với ông.

Ông Biden phát biểu tại Wilmington, Delaware ngày 6/11/2020. Ảnh: AP

Bất đồng dai dẳng giữa phe cấp tiến và cánh tả

Những bất đồng bắt đầu nổi lên chỉ trong vòng vài giờ sau khi các hãng truyền thông tuyên bố Joe Biden là Tổng thống đắc cử. Phái ôn hòa tuyên bố rằng thành công của ông, đặc biệt là ở các bang công nghiệp Trung Tây mà ông Trump từng thắng ứng viên Hillary Clinton của đảng Dân chủ năm 2016, là bằng chứng cho thấy một ứng viên có quan điểm phản đối các phép thử cấp tiến là người phù hợp nhất để giành lại được sự ủng hộ từ các cử tri đã từng “quay lưng” với đảng Dân chủ.

Những phép thử này bao gồm vấn đề chăm sóc sức khỏe một bên chi trả, các biện pháp cấp tiến nhằm đối phó với biến đổi khí hậu và mở rộng Tòa án Tối cao.

“Phái cấp tiến cho rằng chúng tôi cần một ứng cử viên căn bản, chắc chắn. Không, chúng tôi không cần. Chúng tôi cần ai đó có thể giành lại sự ủng hộ của các cử tri dao động”, Rahm Emanuel, cựu Thị trưởng Chicago và là Chánh văn phòng Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Obama, nói.

Phái ôn hòa cũng nói rằng họ rất hy vọng sự cấp thiết của các vấn đề mà nước Mỹ đang phải đối mặt có thể trì hoãn những tính toán không thể tránh khỏi giữa các phe phái bất đồng quan điểm trong đảng Dân chủ.

Hơn thế nữa, họ nói rằng có một sự thất vọng đối với các thành viên đảng Dân chủ thất bại trong cuộc đua ở Quốc hội, khiến đảng này mất thêm ghế ở Hạ viện và đối mặt với thách thức lớn ở Thượng viện. Điều này có thể là một yếu tố khiến ông Biden thiên nhiều hơn sang phe cánh tả.

Trong một cuộc họp của các thành viên Dân chủ tại Hạ viện mới đây, một số người cho rằng phái cấp tiến ủng hộ kế hoạch giảm ngân sách cho cảnh sát  hay “Medicare cho tất cả mọi người” là nguyên nhân khiến đảng Dân chủ bị mất thêm ghế trong Quốc hội.

Hạ nghị sỹ Conor Lamb, một thành viên ôn hòa từ Pennsylvania, người đã giành chiến thắng sau cuộc đua với đảng Cộng hòa, nói rằng những kết quả này là một lời cảnh tỉnh đối với cánh tả.

“Việc đảng Dân chủ mất thêm ghế tại Quốc hội cho thấy, nhiều cử tri không thích thông điệp của đảng khi nói về vấn đề cảnh sát ở Tây Pennsylvania, và khi nói đến vấn đề nghề nghiệp và năng lượng. Chúng ta cần phải làm nhiều việc hơn để sửa chữa lại điều đó”, ông nói.

Sau khi đoàn kết ủng hộ ông Biden để đánh bại ông Trump, những người trẻ hơn và cấp tiến hơn trong đảng Dân chủ - vốn đã có chỗ đứng vững chắc trong Quốc hội cũng như trong số các nhà hoạt động của đảng – lại đang hoài nghi về tương lai chính quyền Biden.

Thượng nghị sỹ Elzabeth Warren của bang Massachusetts, đặt ra các điều khoản chính sách ngay sau khi ông Biden tuyên bố chiến thắng, nói rằng, “Một cách tiếp cận kiểu băng sơ cứu (band-aid) sẽ không thể khiến công việc được hoàn thành. Chúng ta được ủy thác hành động với các kế hoạch khắc phục cuộc khủng hoảng kép kinh tế và y tế”.

Hạ nghị sỹ Alexandria Ocasio-Cortez bang New York, một tiếng nói tiên phong của phe cánh tả trong đảng, nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại rằng quan điểm của chính quyền mới sẽ rõ ràng hơn trong vài tuần tới.

“Tôi nghĩ đó là điều mà mọi người đang quan tâm. Liệu chính quyền mới sẽ đối địch phe cấp tiến hay thiên về cánh tả? Đó sẽ là một sự cân bằng phức tạp. Và chúng tôi cần một sự cân bằng để gửi đi thông điệp mạnh mẽ đối với định hướng điều hành đất nước”.

Dung hòa bằng những mục tiêu chung

Những bất đồng nội bộ đảng sẽ làm phức tạp thêm nhiệm vụ trước mắt của ông Biden, người lâu nay vốn coi mình là nhà kiến thiết sự đồng thuận thực dụng hơn là một người có quan điểm cố định. Bên cạnh các yếu tố nội bộ đảng, chính quyền Biden cũng sẽ phải đối mặt với Thượng viện do đảng Cộng hòa chiếm đa số nếu các thành viên Dân chủ không giành được 2 ghế chủ chốt ở Georgia trong cuộc bầu cử được theo dõi chặt chẽ vào tháng 1/2020.

Một số lãnh đạo ôn hòa của đảng Dân chủ kêu gọi ông Biden gạt bỏ những bất đồng nội bộ bằng cách bao quát các chính sách mà cả 2 phái có thể nhất trí.

“Nếu tôi là Joe Biden, điều đầu tiên tôi có thể làm là đề xuất mức lương tối thiểu 15USD/giờ. Đó là điều mà cả 2 phái đều nhất trí. Nếu ông ấy làm vậy, hành động này sẽ thể hiện rằng, có nhiều kế hoạch cấp tiến cần phải được thực hiện”, theo Edward G. Rendell, cựu Thống đốc Pennsylvania và cựu Chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ.

Các nhóm chính trị nền tảng của cánh tả đã có một thông điệp kép đối với ông Biden: Chúc mừng – và sau đây là danh sách các yêu cầu. Một số người kỳ vọng ông Biden sẽ chọn nhiều người từ cánh tả cho các vị trí trong nội các.

Trong khi đó, Jamaal Bowman, một thành viên cấp tiến của đảng Dân chủ tại New York, người sẽ tuyên thệ nhậm chức trong quốc hội khóa tới, có quan điểm rằng chiến thắng của ông Biden không khẳng định ưu thế của phái ôn hòa, mà là chứng cứ rõ ràng đối với đảng Dân chủ với mục tiêu chung là đánh bại một tổng thống không được yêu thích.

Ông viện dẫn sự đoàn kết của các nhóm cấp tiến và cả những người từng phản đối ông Biden ở giai đoạn bầu cử sơ bộ trong đảng sẽ được đền đáp.

Trong khi đó, bà Ocasio-Cortez nhận định sẽ có một sự bất đồng dai dẳng, đặc biệt là trước những thất bại của đảng Dân chủ trong các cuộc đua vào quốc hội. Bà cho rằng, việc bổ nhiệm các thành viên trong nội các là một cách để đo lường tư tưởng cốt lõi của ông Biden.

Hiện chưa rõ sẽ có những thành viên cấp tiến nào trong chính quyền của ông Biden. Trong suốt năm qua, chiến dịch của ông đã tìm cách tạo ra sự thống nhất bằng cách thúc đẩy một số đề xuất chính sách của cánh tả như vấn đề nợ đại học. Trong khi đó, ông Biden đã gác lại những ý tưởng lớn hơn nhưxóa bỏ Đại cử tri đoàn hay quy chế bang cho Washington D.C. và Puerto Rico.

Một số đảng viên ôn hòa hàng đầu của Đảng Dân ủng hộ các mục tiêu của cánh tả, nhưng điều đó không đồng nghĩa là sự bất đồng được xóa bỏ.

Đại diện Debbie Dingell, một đảng viên Đảng Dân chủ từ Michigan, cho rằng đảng Dân chủ cần phải thận trọng, để không mất các cử tri một lần nữa như đã từng xảy ra năm 2016.

Stanley Greenberg, một nhà thăm dò dư luận của đảng Dân chủ, người từng đưa ra lời khuyên giúp Tổng thống Bill Clinton thành công trong việc cân bằng đảng Dân chủ vào những năm 1990, cho rằng ông Biden có thể “trì hoãn” các cuộc khẩu chiến gây chia rẽ trong nội bộ đảng Dân chủ bằng cách tập trung vào những cuộc khủng hoảng cấp thiết hơn mà ông phải đối mặt.

“Bản chất của đại dịch cùng cuộc khủng hoảng kinh tế và y tế là rất sâu sắc, ông ấy sẽ thừa kế một nhiệm vụ cấp bách. Đoàn kết trong đảng để đoàn kết đất nước”, ông Greenberg nói./.

Hoàng Phạm