Bhupender Singh lúi húi bên bình xăng bên trong showroom Harley-Davidson. Hàng xe máy lấp ló trong nắng chiều, với một chiếc có màu đỏ, chiếc khác màu đen mờ và phiên bản cao hơn một chút với màu xanh lam.
Những chiếc xe này không phải để bán mà để sửa chữa. Cửa trước của đại lý đã bị khóa. Harley-Davidson, công ty đáng tự hào của Mỹ, đang từ bỏ Ấn Độ vì doanh số yếu, sau hơn một thập kỷ theo đuổi một thị trường khổng lồ nhưng cuối cùng nhận lấy thất vọng.
"Mọi chuyện đã kết thúc ngay bây giờ", ông Singh, đại diện của đại lý cho cho biết, "Không còn xe để bán nữa".
Cuối tháng 9, Harley-Davidson thông báo sẽ ngừng kinh doanh và sản xuất tại Ấn Độ. Động thái này được coi là một phần trong chiến dịch tái cấu trúc toàn cầu của hãng - rời khỏi các thị trường quốc tế có doanh số và lợi nhuận khó kiểm soát.
Việc đóng cửa đã giáng một đòn mạnh vào tham vọng thu hút các nhà sản xuất của Ấn Độ, với chiến dịch mang tên "Make in India". Điều này cũng cản trở nỗ lực mở rộng ra thị trường nước ngoài của Harley-Davidson và gây thất vọng cho những người hâm mộ thương hiệu này.
"Nó giống như là mất đi một người thân trong gia đình", Sandeep Bharadwaj, Giám đốc điều hành của một công ty sản xuất xe buýt, người đã chi hơn 40.000 USD cho chiếc Fat Boy, mô tả. "Chúng tôi đã có một sự đảm bảo về mặt tinh thần rằng họ có mặt đầy đủ về mặt vật lý và có thể giúp đỡ chúng tôi với các phụ tùng thay thế", ông nói.
Một đại lý của Harley-Davidson tại Mumbai. Ảnh: NYT.
Các công ty đang tìm kiếm cơ hội bùng nổ kinh doanh tiếp theo đã từ lâu để mắt đến Ấn Độ, đất nước 1,3 tỷ dân với tầng lớp trung lưu đầy khát vọng. Tuy nhiên, việc mở cửa hàng ở đây vẫn không dễ. Nhiều khu vực còn thiếu hạ tầng đường sá. Chính sách đất đai, xây dựng thì rối rắm và nạn quan liêu vẫn phổ biến.
Với chiến dịch "Make in India", Thủ tướng Narendra Modi đã cam kết giảm bớt các rào cản quan liêu, đầu tư vào cơ sở hạ tầng và thực hiện các bước khác để thu hút các hoạt động thiết kế và sản xuất cao cấp.
Theo New York Times, ngay cả trước khi xảy ra đại dịch, chiến dịch đã gây thất vọng. Sản xuất đóng góp ít hơn vào sản lượng kinh tế của Ấn Độ so với một thập kỷ trước. Chính phủ đã phải vật lộn để xây dựng một hệ sinh thái cho các nhà sản xuất, bao gồm cơ sở hạ tầng và các khu công nghiệp. Các nhà cung cấp nhỏ, những người có thể giúp một nhà sản xuất lớn mở rộng chuỗi cung ứng, gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn.
"Harley đến để sản xuất phục vụ cho thị trường này", C.P. Chandrasekhar, Nhà kinh tế, từng giảng dạy tại Đại học Jawaharlal Nehru (New Delhi), bình luận, "Nếu họ không hài lòng, họ sẽ đứng dậy và rời đi". Một phát ngôn viên của Bộ Thương mại Ấn Độ nói rằng chính phủ đang cố gắng giảm tình trạng quan liêu mà các công ty phải đối diện.
Bất chấp các khó khăn, nhiều công ty nước ngoài vẫn hào hứng tìm hiểu cách mở cửa hàng ở Ấn Độ. Tuy nhiên, nước này thuộc hàng có nhiều rào cản thương mại lớn nhất trong các nước lớn. Tổng thống Trump đã nhiều lần đề cập đến việc xe Harley-Davidson phải chịu nhiều thuế khi đàm phán với New Delhi.
Ấn Độ đã giảm thuế đối với xe Harley từ 75% xuống 50% vào năm 2018. Tuy nhiên, chính phủ vẫn tính thêm 31% thuế với xe hai bánh, một trong những mức thuế cao nhất trên thế giới.
Harley-Davidson đã lắp ráp một số mẫu xe công suất thấp của họ, như mẫu Street 750, tại một nhà máy bên ngoái New Delhi. Những mẫu cao cấp đặc trưng hơn vẫn được nhập trực tiếp từ Mỹ.
Nhưng doanh số bán hàng đã giảm sau khi tăng đột biến ban đầu. Harley-Davidson đã bán được tổng cộng 2.470 xe tại Ấn Độ trong 12 tháng kết thúc vào tháng 3, gần một nửa so với con số đạt được cách đây 5 năm.
Giá xe của công ty cũng nằm ngoài tầm với của nhiều người. Mẫu hàng đầu của Harley vượt quá 88.000 USD ở Delhi sau thuế và phí, tức gấp 41 lần thu nhập trung bình hàng năm của người Ấn Độ, theo World Bank.
Người dân ở Ấn Độ cực kỳ ưa chuộng những chiếc xe rẻ hơn, nhẹ hơn, dễ di chuyển dọc theo những con đường đầy ổ gà, tắc nghẽn giao thông của đất nước. Chiếc xe đắt nhất của Hero MotoCorp, một trong những nhà sản xuất xe máy và xe tay ga lớn nhất nước, có giá khoảng 1.500 USD.
Các động thái của Harley-Davidson tại Ấn Độ là một phần của quá trình tái cấu trúc quy mô lớn hơn. Khách hàng trung bình của Harley già đi nhanh chóng. Doanh thu của công ty bị đình trệ và lợi nhuận giảm.
Dưới thời Jochen Zeitz, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành hiện tại, công ty đang giảm quy mô các đại lý, hạn chế sản xuất một số mẫu xe và loại bỏ các chương trình giảm giá để biến sản phẩm Harley là một mặt hàng xa xỉ độc quyền.
"Đây là một kế hoạch liều lĩnh vì họ có thể khiến một số khách hàng quay lưng", Stephen Brown, một chuyên gia tại Fitch Ratings trụ sở Chicago (Mỹ) đánh giá."Họ như đang chơi trò đi trên dây vậy", ông nói.
Cái tên Harley sẽ không biến mất hoàn toàn khỏi Ấn Độ. Công ty cho biết vào tháng trước rằng họ đã đạt được thỏa thuận "bán và dịch vụ" xe máy của mình thông qua Hero. Với việc đóng cửa nhà máy riêng, số phận của Street 750, chiếc xe phổ biến nhất của Harley ở Ấn Độ, vẫn chưa rõ ràng. Harley cũng đang sa thải khoảng 70 công nhân.
Gaurav Gulati bên trong văn phòng đại lý của ông. Ảnh: NYT.
Những người đam mê xe Harley ở Ấn Độ đang tự hỏi điều đó có ý nghĩa như thế nào với họ. Vào năm 2014, Gaurav Gulati, một người lái xe Harley lâu năm, đã được giám đốc điều hành Harley-Davidson Ấn Độ mời mở đại lý ở New Delhi.
Ông lùng sục khắp thành phố để tìm một địa điểm lý tưởng và chọn một nhà kho bỏ hoang rồi biến nó thành một cửa hàng Harley sang trọng với quán cà phê, xưởng, nhà để xe, tủ đựng đồ và thậm chí cả phòng tắm vòi sen cho người lái. Cửa hàng của ông mở 2 năm thì Harley-Davidson Ấn Độ đổi giám đốc 2 lần.
Gulati là một trong 33 đại lý đã đổ tổng cộng gần 27 triệu USD để kinh doanh xe Harley. Riêng ông đã đầu tư 1,2 triệu USD, từ số tiền tiết kiệm và vay ngân hàng. Ông vẫn đang trả khoảng 20.000 USD tiền thuê mặt bằng hàng tháng. Hợp đồng đại lý của ông sẽ hết hạn vào cuối năm nay nhưng cả Harley và đối tác Ấn Độ mới của hãng là Hero MotoCorp, đều không tiếp cận để bàn chuyện gia hạn.
"Tôi đang bị suy sụp", Gulati nói khi đang nhìn vào bức tường gạch vẽ graffiti của đại lý, "Đó là một sự tra tấn tinh thần. Tôi đã đặt niềm tin vào đâu? Tôi sẽ làm gì đây?".
Bất chấp tất cả những điều này, một số người hâm mộ cuồng nhiệt của Harley ở Ấn Độ vẫn không bỏ cuộc. Vào một buổi sáng gần đây, Preetam Thakoor, một nhà phát triển bất động sản và những tay lái khác từ câu lạc bộ Harley của ông đã lái xe đi dạo cuối tuần. Họ mặc những trang phục đặc trưng của dân chơi xe Harley. "Nó không phải là vấn đề máy móc", Thakoor, người đã mua mẫu Street 750 vào năm 2014, "Điều khiến nó trở nên đặc biệt là sự gắn kết cộng đồng".
Preetam Thakoor đang lái chiếc Street 750 của ông. Ảnh: NYT.
Bốn năm trước, Thakoor lái Harlye từ cực Bắc Ấn Độ ở Kashmir đến mũi cực Nam - Kanyakumari, với hành trình dài hơn 2.700 km. Giữa chuyến đi, ông hết sạch tiền mặt sau khi ông Modi thông báo lệnh cấm đột ngột với tiền giấy có giá trị cao, một phần trong nỗ lực nhằm ngăn chặn tham nhũng và thu hút nhiều người Ấn Độ thanh toán không tiền mặt nhiều hơn. Một người cùng lái Harley đã bay từ Mumbai đến thành phố Chennai ở phía nam để giao tiền mặt cho ông.
Tình bạn thân thiết đó là "cảm giác mà bạn không thể diễn tả bằng lời", Thakoor nói. Không rõ liệu ông có thể tiếp tục với đam mê của mình hay không. Các tay lái và đại lý Ấn Độ sẽ phải tìm nguồn cung cấp máy móc thiết yếu để bảo dưỡng cho xe.
Thakoor nói rằng không thể tìm cách thay thế bằng những giải pháp rẻ tiền cho vấn đề này được. Harley, anh ấy nói, "đáng lẽ phải ở đây."
Phiên An (theo NYT)