Tình hình tai nạn lao động và các vụ cháy nổ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đang gióng lên hồi chuông cảnh báo khi một trong những nguyên nhân từ lỗi của con người trong quản lý, từ sự thiếu ý thức và cả kiến thức, trách nhiệm của các chủ đầu tư, nhà thầu, người sử dụng lao động đến an toàn lao động và công trình, nhà xưởng...

Nhiều đơn vị không coi trọng công tác phòng cháy chữa cháy

Theo Cục An toàn lao động, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, giai đoạn từ tháng 7.2014 - 7.2018, cả nước đã xảy ra 13.149 vụ cháy, làm chết 346 người, bị thương 823 người. Địa bàn xảy ra cháy ở thành thị chiếm 60,11%, ở khu vực nông thôn chiếm 39,89%; cháy tại khu vực nhà dân 5.636 vụ (chiếm 42,86 %), tại cơ sở kinh tế tư nhân 4.861 vụ (chiếm 36,97%).

Ông Nguyễn Anh Thơ - Phó Cục trưởng Cục An toàn lao động - thông tin, trong giai đoạn 2014 - 2018, các cơ quan, tổ chức, đơn vị đã xây dựng mới 96.792 phương án chữa cháy, tổ chức thực tập 52.032 phương án. Trong đó, có 3.642 phương án xử lý tình huống cháy, nổ lớn có huy động nhiều lực lượng tham gia nhằm tăng cường khả năng phối hợp, hiệp đồng trong xử lý các vụ cháy lớn.

Bên cạnh đó, lực lượng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy (PCCC) đã phối hợp với các lực lượng tổ chức cứu chữa và dập tắt 9.612 vụ cháy (chiếm 73,1%); hướng dẫn thoát nạn an toàn cho hàng nghìn người trong đám cháy. Nhiều vụ cháy được Cảnh sát PCCC và nhân dân khống chế kịp thời, không để xảy ra cháy lớn; ước tính giá trị tài sản bảo vệ được trong các vụ cháy trung bình và nhỏ là hơn 600.000 tỉ đồng. Lực lượng tại chỗ đã tham gia dập tắt 3.537 vụ cháy, sự cố cháy ngay từ khi mới phát sinh, góp phần tích cực ngăn chặn cháy lan, cháy lớn.

Tuy nhiên, ông Thơ đánh giá: “Vẫn còn nhiều cơ sở như ở các khu công nghiệp, doanh nghiệp, nhà xưởng... chưa thực sự coi trọng công tác xây dựng và thực tập phương án chữa cháy, việc thực hiện còn mang tính hình thức, đối phó. Nhiều phương án chữa cháy sơ sài, tình huống giả định cháy thường có diện tích nhỏ, dễ xử lý, chưa sát với thực tế. Có một số vụ cháy nhỏ không được dập tắt kịp thời nên đã phát triển thành cháy lớn gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản”.

Qua tổng kết, rút kinh nghiệm cho thấy, hầu hết vụ cháy lớn đều do cơ sở phát hiện, báo cháy chậm, việc tổ chức chữa cháy ban đầu của lực lượng tại chỗ không hiệu quả, dẫn đến cháy lan, cháy lớn. Bên cạnh đó, các cơ sở sản xuất công nghiệp lớn đa phần sử dụng kết cấu khung thép mái tôn, khả năng chịu nhiệt và chịu lực kém, khi thời gian cháy kéo dài trên 30 phút có khả năng sụp, đổ gây khó khăn cho công tác chữa cháy và cứu nạn cứu hộ.

Phó Cục trưởng Cục An toàn lao động cho rằng, tình hình tai nạn lao động, cháy nổ và những vụ sự cố sập nhà xưởng do giông lốc, những vụ tai nạn sự cố sập đổ công trình và các vụ cháy nổ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về những tai nạn, sự cố thảm khốc do ảnh hưởng xấu của biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan và cả những nguyên nhân từ lỗi của con người trong quản lý các công trình, nhà xưởng, từ sự thiếu ý thức và cả kiến thức, trách nhiệm của các chủ đầu tư, nhà thầu, người sử dụng lao động đến an toàn lao động và công trình, nhà xưởng.

“Qua đó, đòi hỏi cấp thiết là những hành động cương quyết của tất cả các cấp trong việc phải rà soát ngay những công trình, nhà xưởng công nghiệp, nhà máy có nguy cơ cao mất an toàn, cháy nổ, để đánh giá mức độ rủi ro, nguy cơ mất an toàn, cháy nổ từ nhiều yếu tố, từ tự nhiên, đến con người. Từ đó, các tiêu chuẩn, quy chuẩn được điều chỉnh kịp thời và đặc biệt là bổ sung các biện pháp an toàn phù hợp, đảm bảo thi công công trình, duy trì các nhà xưởng, công trình trong các điều kiện thay đổi khác nhau”- ông Thơ nói.

Đừng nghĩ cứ hỏa hoạn là bảo hiểm chi trả

Theo ghi nhận số vụ cháy tại Bình Dương đã giảm đáng kể, tuy nhiên, vẫn còn nhiều chủ doanh nghiệp xem nhẹ công tác PCCC. Qua điều tra, Công an xác định nguyên nhân xảy ra hỏa hoạn chủ yếu xuất phát từ sự cố hệ thống điện (10 vụ, chiếm 66,66%) và các sự cố kỹ thuật trong quá trình vận hành nhà xưởng. Ở các công ty xảy ra hỏa hoạn, Công an phát hiện cơ sở hạ tầng đã bị thay đổi so với thiết kế ban đầu.

Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (CS PCCC&CNCH), Công an tỉnh Bình Dương cho hay, công tác kiểm tra đã phát hiện và quyết định xử lý vi phạm hành chính 1.184 trường hợp. Mạnh tay hơn, cơ quan chức năng đã quyết định tạm đình chỉ hoạt động 15 trường hợp cơ sở không đảm bảo các điều kiện an toàn PCCC.

Đáng chú ý, trong số những doanh nghiệp lơ là, xem nhẹ PCCC, có doanh nghiệp còn cho rằng đã mua bảo hiểm về cháy nổ, hỏa hoạn thì có bảo hiểm đền. Trên thực tế, không phải vụ hỏa hoạn nào cũng được bảo hiểm chi trả. Theo Phòng CS PCCC&CNCH, Công an tỉnh Bình Dương, công ty bảo hiểm không bồi thường thiệt hại đối với các vụ cháy mà chủ doanh nghiệp vi phạm các quy định về PCCC để xảy ra cháy, nổ.