Đến hẹn lại lên, Hà Nội lại lát đá vỉa hè cuối năm

Từ năm 2016, Hà Nội ban hành quy định về cải tạo hè phố, đặt mục tiêu đến hết năm 2020, vỉa hè của hơn 900 tuyến phố tại 12 quận nội thành được thay thế từ gạch truyền thống sang đá tự nhiên có kết cấu bền vững với tuổi thọ lên đến 70 năm hoặc gạch bê tông vân đá.

Tuy nhiên, chỉ sau 1 đến 2 năm, nhiều đoạn vỉa hè ở các tuyến phố như Nguyễn Trãi, Khuất Duy Tiến, Nguyễn Chí Thanh, Trần Duy Hưng, Nguyễn Đình Chiểu,... gạch đá bắt đầu vỡ nát, hư hỏng và xuống cấp nghiêm trọng. 

Một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là việc nhiều tuyến phố vỉa hè bị biến thành bãi gửi ô tô, xe máy, chịu tải khối lượng nặng cũng khó bảo đảm được độ bền của đá.

"Không chỉ tính đến từ chất lượng của đá mà độ bền của vỉa hè còn chịu sự tác động từ ngoại cảnh. Nếu nền móng không chắc chắn, thêm việc nhiều phương tiện đi lên khiến vỉa hè có nguy cơ hỏng hóc nhanh. Trước mắt sau khi lát đường đẹp nhưng để bền được 50-70 năm thì khó lắm, đòi hỏi ý thức của người dân", anh Võ Tiến (30 tuổi, quận Hai Bà Trưng) nói.

Vỉa hè dọc đường Nguyễn Trãi xuống cấp trầm trọng sau 4 năm được lát đá có độ bền 70 năm

Những mảng vỉa hè hỏng hóc không chỉ gây mất mĩ quan đô thị, còn tiềm ẩn nguy cơ không an toàn cho người dân

Nhiều người cho rằng việc xuống cấp chỉ mới sau thời gian ngắn "thay mới" một phần là do ý thức một số bộ phận người dân phi xe máy lên vỉa hè

Ngoài ra, một số tuyến đường khác cũng đang vào "mùa" lát đá vỉa hè dịp cuối năm, vô tình biến thủ đô Hà Nội trở thành "đại công trường" bất đắc dĩ, bụi bặm và ô nhiễm. Nhiều người dân dí dỏm nói, "cứ đến hẹn lại lên, theo truyền thống, Hà Nội lại tiếp tục lát đá vỉa hè vào những tháng cuối năm", chưa rõ chất lượng như thế nào, nhưng đá lát "thương hiệu" 70 năm cách đây 4 năm đã vỡ và hư hỏng.

Tính đến tháng 9/2020, Sở Xây dựng Hà Nội đã kiểm tra 12 dự án lát đá vỉa hè tại 4 quận Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng và Ba Đình. Sở yêu cầu thời gian tới, các đơn vị thi công hạ ngầm cùng chỉnh trang vỉa hè, thực hiện cấp phép thi công một lần tránh trường hợp đào hè nhiều lần, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả.

Đồng thời, Sở đã ban hành hướng dẫn quy định cụ thể với các dự án lát đá vỉa hè (phần nền, phần bê tông lót và lát đá); dự án phải hạ ngầm xong công trình mới lát đá. Sở cũng thành lập tổ công tác phối hợp với UBND các quận, huyện kiểm tra, hướng dẫn, kiểm soát việc áp dụng vật liệu lát hè, kết cấu hè trong công tác thẩm định, quy trình kỹ thuật trong thi công xây dựng, quản lý chất lượng công trình.

Tuy nhiên, sau khi vỉa hè hoàn thành, nhiều tuyến đường vẫn có xe cộ đi lên hè, hay đỗ xe ô tô trên vỉa hè... ảnh hưởng đến chất lượng. Do đó, để bảo đảm độ bền của đá vỉa hè, Sở Xây dựng mong muốn có sự chung tay, ý thức của cả cộng đồng.

Vỉa hè biến thành bãi gửi xe cũng khiến lớp đá nhanh chóng hư hỏng

Trong khi đó, nhiều tuyến phố khắp Hà Nội đang vào "mùa" lát đá vỉa hè mỗi cuối năm

Cả Hà Nội như "đại công trường" khi các nhóm công nhân cùng lúc lát vỉa hè

Những lô gạch của các công trình như "hòa" vào nhịp sống thường ngày của người dân

Nhóm công nhân làm việc trong một buổi chiều trên đường Tạ Quang Bửu

KTS chỉ ra 4 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng đá vỉa hè 70 năm mới đưa vào sử dụng đã vỡ nát

Trả lời báo chí, KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam đánh giá chủ trương hoàn thiện để tạo ra sự bền vững của các vỉa hè là một yêu cầu mà nhiều đô thị rất quan tâm. Trong nhiều năm nay, TP Hà Nội thay đổi rất nhiều vật liệu để lát vỉa hè, từ vật liệu gạch thiên nhiên cho đến các gạch lục giác, gạch con thoi, gạch xây chèn... nhưng đều không đảm bảo về tuổi thọ.

"Hà Nội có chủ trương xây dựng lát vỉa hè bằng đá có tuổi thọ khoảng 50-70 năm. Đây là chủ trương đúng nhưng trong thực tiễn chúng ta thấy không phải nó ổn định như thiết kế mong muốn, nhiều khu vực đã bắt đầu có rạn nứt và có những dấu hiệu không bền vững, sắp phải thay thế lần nữa", ông Nghiêm nói.

KTS Đào Ngọc Nghiêm chỉ ra 4 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng đá vỉa hè mới đưa vào sử dụng đã vỡ nát, xô lệch. Như thiết kế còn mang hình mẫu chung, không phù hợp với từng tuyến phố; chất lượng lớp nền không đảm bảo; chưa phân loại để đảm bảo lối ra vào của nhà ở khác với công trình công cộng, thương mại, trụ sở cơ quan và chất lượng đá tại một số khu vực không đảm bảo.

Mặc dù đá được giới thiệu là tự nhiên, chất lượng ổn định, bền vững khoảng 50-70 năm nhưng theo ông Nghiêm, thực chất có những viên có chất liệu tốt, có những viên chưa đảm bảo chất lượng, khi tạo ra đã có vết nứt sẵn, gây lên hiện tượng không đồng đều, vì vậy cần phải nghiệm thu chặt chẽ.

Một số "ổ gà" xuất hiện ngay trên vỉa hè được lát đá được cho là có độ bền 70 năm

Trước đây, các mặt đường đa phần được lát bằng gạch có tuổi đời chỉ vài năm sẽ bắt đầu hỏng thì nay sẽ được thay thế bằng đá tự nhiên. Thế nhưng, đá tự nhiên cũng đều bị hư hỏng sau thời gian ngắn sử dụng

Theo ông, giải pháp xử lý tốt nhất bây giờ là những viên đá nứt đôi hoặc mất góc thì phải tìm hiểu nguyên nhân do chất lượng đá hay lý do khác. Những khu vực đá bập bênh, nhất là chỗ các trường học thì phải xem lớp nền bê tông có đảm bảo hay không. Sau khi lát đá không có thời gian bảo dưỡng nên mới xảy ra hiện tượng đó.

Ông Nghiêm cũng cho rằng cần phải đẩy mạnh vai trò của người dân giám sát thông qua các ban công tác mặt trận khi thi công, nghiệm thu và quản lý vỉa hè.

Minh Nhân