Chỉ số chứng khoán VN-Index tuần giao dịch vừa kết thúc tăng hơn 20 điểm. Nhưng trên thực tế, thị trường vẫn đang trong đà giảm khi chưa thể san phẳng số điểm đã mất trong tuần giao dịch trước.
Chỉ số VN-Index kết tuần tăng hơn 20 điểm so với cuối tuần trước, đưa VN-Index lên mốc 1.463,54 điểm. Những nhận định được đưa ra sau khi kết thúc phiên giao dịch cuối tuần ngày 10.12 là đà hồi phục chưa có gì chắc chắn khi thanh khoản sụt giảm mạnh liên tục trong 4 phiên trong tuần, bình quân chỉ đạt hơn 21.456 tỉ đồng mỗi phiên.
Ngay trong các phiên tăng điểm trong tuần từ ngày 7-9.12, thanh khoản không những không khởi sắc mà còn giảm mạnh. Theo lý giải của một số công ty chứng khoán, thanh khoản sụt giảm mạnh vì rất nhiều nhà đầu tư cá nhân trong đó có những nhà đầu tư F0 đã ngừng giao dịch và đứng ngoài quan sát do tài khoản đã bị “bốc hơi” trong các phiên thị trường giảm mạnh từ tuần trước.
Cùng với đó, các phiên giảm tuần trước cũng khiến không ít nhà đầu tư cá nhân gặp vấn đề về vay margin (giao dịch ký quỹ), buộc phải bán ra giải chấp không ít cổ phiếu để cân đối lại margin, khiến cho chỉ số càng bị kéo giảm, song sức mua trong tài khoản thì không còn để có thể mua vớt lại hàng giá thấp.
Trong khi ngược lại, dòng tiền cho vay margin của các công ty chứng khoán đã được tăng cường thêm hàng chục ngàn tỉ đồng từ các đợt tăng vốn. Tuy nhiên, trong bối cảnh 9 tháng qua lượng tài khoản chứng khoán mở mới trong đó chủ yếu là tài khoản nhà đầu tư cá nhân trong nước không ngừng gia tăng, nhu cầu vay margin cũng tăng theo.
Điển hình, theo công bố của Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD), số lượng tài khoản chứng khoán mở mới trong tháng 11 đạt kỷ lục lịch sử là 221.314 tài khoản, tăng 70% so với tháng trước, và kéo dài mạch 9 tháng liên tiếp có lượng tài khoản chứng khoán mở mới trên 100.000 tài khoản/tháng.
Tuy nhiên, khi lượng tài khoản chứng khoán cá nhân trong nước mở mới mang đến sự bổ sung lớn nhà đầu tư F0 cho thị trường, đến một số thời điểm đặc biệt khi chỉ số VN-Index lao dốc mạnh nhiều phiên liên tục, giao dịch trong tâm lý hốt hoảng bán tháo của những nhà đầu tư non kinh nghiệm này cũng đã tác động bất lợi cho thị trường.
Nhà đầu tư F0 thiếu kiến thức và kinh nghiệm thường dễ bị “lái”, “lùa” theo các nhóm cổ phiếu đầu cơ, “phím hàng”, thậm chí có tính bầy đàn theo một số tư vấn hay môi giới những cổ phiếu thị trường. Chính vì thế, khi thị trường gặp rung lắc điều chỉnh trong đó có các cổ phiếu đã tăng giá quá nóng, những nhà đầu tư cá nhân này dễ hớt hải xả hàng cắt lỗ, hoặc bán tháo vì lo lắng.
Theo thống kê, trong một số phiên giảm điểm mạnh vào đầu tháng 12 này, trong khi khối ngoại, tự doanh tranh thủ cơ hội có nhiều hàng đã có mức chiết khấu giá hấp dẫn quay lại mua ròng, thì khối nhà đầu tư cá nhân trong nước lại bán ròng mạnh.
Trong gần 2 năm trở lại đây tính từ thời điểm đợt dịch COVID-19 đầu tiên bùng phát trong cộng đồng, đã có ít nhất 4 đợt (tháng 7.2020, tháng 1, tháng 6, tháng 12.2021) nhà đầu tư cá nhân trong nước nói chung và nhà đầu tư F0 nói riêng bị rơi vào trạng thái hoảng loạn bán tháo trong bối cảnh thị trường điều chỉnh mạnh.
Hệ quả là tài khoản bị “bay hơi” hết thành quả tích lũy được của suốt một giai đoạn dài, hoặc thậm chí còn bị âm nặng vào vốn.