Chủ tịch Toyota là Akio Toyoda nói rằng ông là một trong “số đông im lặng” của ngành công nghiệp ô tô về câu hỏi liệu có nên chỉ theo đuổi xe điện (EV) hay không. Bình luận này phản ánh sự bất an ngày càng tăng cao về việc liệu các công ty ô tô có thể chuyển đổi nhanh chóng như thế nào.
Các nhà sản xuất ô tô đang đánh cược lớn vào việc làm xe điện hoàn toàn. Các khoản đầu tư càng được rót nhiều hơn bởi bởi nhu cầu lớn với chỉ một số lượng giới hạn của những mẫu xe điện hiện có.
Tuy nhiên, thách thức vẫn còn đó – đặc biệt là trong việc đảm bảo các linh kiện và nguồn nguyên liệu thô cho pin. Những lo ngại khác cũng đang nổi lên như băn khoăn về tốc độ mà người mua sẽ thực hiện chuyển đổi sang xe điện đặc biệt là khi giá EV đã tăng trong năm nay.
“Những người liên quan trong ngành công nghiệp ô tô phần lớn đều im lặng”, theo ông Toyoda. “Phần lớn im lặng là những người đang băn khoăn liệu EV có thực sự ổn khi trở thành lựa chọn duy nhất hay không”.
Trong số những đối thủ cạnh tranh chính, GM và Honda đã thiết lập ngày mà dây chuyền của họ sẽ chỉ sản xuất toàn là xe điện. Trái lại, Toyota lại đang mắc kẹt với các chiến lược đầu tư trong một dây chuyền đa dạng các dòng xe gồm xe hydro và hybrid (xe lai).
Nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới cũng nói rằng họ xem hybrid – một công nghệ mà họ sáng tạo ra khi ra mắt Toyota Prius vào những năm 1990 là lựa chọn quan trọng khi EV vẫn còn đắt và cơ sở hạ tầng sạc chưa được xây dựng ở nhiều nơi trên thế giới.
“Do câu trả lời vẫn chưa rõ ràng, chúng tôi sẽ không giới hạn chính mình với 1 lựa chọn”, ông Toyoda nói. Trong vài năm qua, Toyoda nói rằng ông đã nỗ lực truyền tải quan điểm này cho các cổ đông gồm cả các quan chức chính phủ - một nỗ lực mà ông mô tả là rất mệt mỏi.
Các công ty ô tô toàn cầu cũng đã có sự dịch chuyển mạnh mẽ sang xe điện trong vài năm gần đây khi chứng kiến một phần thành công mà Tesla đạt được.
Những nhà sản xuất ô tô truyền thống như Toyota, Ford và GM cũng đang đối mặt với sự cạnh tranh từ những công ty khởi nghiệp như Rivian, Lucid – những công ty chỉ làm xe điện và đã thu hút vốn mạnh mẽ những năm gần đây.
Cần phải lưu ý rằng, những nhà sản xuất ô tô huyền thoại vốn có cơ sở người dùng lớn hơn gồm cả những người sống ở vùng nông thôn và những quốc gia đang phát triển với điều kiện cung cấp điện hạn chế.
Và mảng kinh doanh xe xăng của họ vẫn đang tạo ra lợi nhuận cần thiết để đáp ứng cho sự dịch chuyển đắt đỏ sang xe điện. Trên thực tế sản xuất xe điện không cần phát triển những mẫu mới nhưng phải xây dựng những nhà máy và nhà máy pin mới.
Cơ sở hạ tầng để sạc xe điện cũng đang thiếu tại Mỹ và nhiều nơi trên thế giới, biến việc sở hữu một chiếc xe EV vẫn là thách thức với nhiều người tiêu dùng.
Theo JD Power – thị phần EV tại Mỹ đã tăng trong 2 năm qua. Tính tới tháng 10, loại xe này đã chiếm 6,5% tổng thị phần xe mới.
Tuy nhiên, con số đó phần lớn là bởi doanh số xe điện đang phát triển nhanh ở những nơi như California – nơi có nhiều lựa chọn và sự sẵn sàng chấp nhận chuyển đổi hơn của người mua. Giá xe điện đã tăng trong năm nay do chi phí nguyên vật liệu pin tăng, giới hạn lượng người mua có thể tiếp cận.
Ryan Gremore – một đại lý xe ô tô tại Illinois – người sở hữu hàng loạt nhượng quyền thương hiệu nói rằng ông đã chứng kiến nhiều khách hàng yêu cầu xe điện, một phần bởi nguồn cung giới hạn.
Điều đó có thể tạo ấn tượng về nhu cầu mạnh mẽ, nhưng không rõ nó sẽ thành hiện thực như thế nào khi mức tồn kho tại các đại lý bình thường hóa. “Liệu có sự thích thú với xe điện không? Có. Hơn 10% - 15% lượng cơ sở khách hàng của chúng tôi”.
Quan điểm không chạy theo chỉ mình xe điện trong tương lai của ông Toyoda cũng nhận được sự đồng tình của những lãnh đạo khác trong ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản.
Lãnh đạo Mazda từng cảnh báo rằng liệu xe điện có sạch hơn không phụ thuộc phần lớn vào nơi điện được sản xuất. Họ cũng lo ngại rằng pin xe điện quá lớn và đắt để thay thế xe chạy xăng.
Nissan Motor, công ty đã ra mắt chiếc xe chạy hoàn toàn bằng điện Leaf hơn một thập kỷ trước, cho đến gần đây đã có lập trường thận trọng hơn đối với xe điện. Các giám đốc điều hành của họ nói rằng đang chờ xem nhu cầu sẽ thành hiện thực như thế nào.
Lãnh đạo Nissan Makoto Uchida nói rằng công ty đang chuyển dịch quá mạnh mẽ với Leaf từ sớm nhưng sau đó nhu cầu xe điện đã phát triển nhanh hơn so với dự tính ban đầu. Nissan nói vào năm ngoái rằng họ sẽ chi 14,7 tỷ USD để ra mắt mẫu xe chạy pin mới. Hiện tại, Uchida nói họ cần phải tiêu nhiều hơn.
Ông Toyoda cũng tranh luận rằng mẫu xe hoàn toàn bằng điện không chỉ là cách giảm phát thải carbon mà xe hybrid được bán với số lượng lớn cũng có thể tạo ra những tác động tốt trong ngắn hạn.
Sự cảnh báo của Toyoda hướng tới xe điện cũng gây ra những lo ngại từ các nhà đầu tư và người tiêu dùng rằng nhà sản xuất ô tô này chậm chân trong cuộc đua xe điện.
Toyota đã chậm hơn các đối thủ rất nhiều trong việc ra mắt những mẫu xe điện hoàn toàn trong những thị trường lớn như Mỹ. Chưa kể dòng SUV điện mới của hãng đã bị thu hồi vào đầu năm nay do những vấn đề an toàn.
Toyoda nói rằng nhà sản xuất ô tô này đang làm tất cả các loại xe một cách nghiêm túc gồm cả xe điện. Cuối năm 2021, họ ra mắt kế hoạch chi 35 tỷ USD cho dây chuyền xe điện cho tới năm 2030. Kể từ đó, Toyota đã tiết lộ khoản đầu tư cỡ lớn vào nhà máy sản xuất xe điện tại Mỹ.
Lãnh đạo Toyota cũng nói những mẫu thay thế xe điện như xe hydro đang bắt đầu nhận được những sự chào đón nồng nhiệt hơn từ các quan chức chính phủ, truyền thông và những bên liên quan khác trong ngành.
“2 năm trước, tôi là người duy nhất đưa ra những tuyên bố như vậy”.
Nguồn: WSJ