Dù đã 8 năm trôi qua nhưng nhiều người dân Trung Quốc vẫn chưa hết bàng hoàng, xót xa khi nhớ lại vụ tai nạn xảy ra chỉ chưa đầy 30 phút trước thời điểm kết thúc năm cũ 2014 khiến 36 người chết, 47 người bị thương.

Chương trình ánh sáng vụt tắt

Suốt 3 năm liền, màn trình diễn ánh sáng lung linh kéo dài khoảng 1 tiếng đồng hồ và đếm ngược từ 10 tới 0 để đón mừng năm mới được tổ chức thành công trên Bến Thượng Hải. Năm 2013, chương trình thu hút khoảng 300.000 người có mặt để chiêm ngưỡng. Sở Cảnh sát Thượng Hải đã tổ chức bảo vệ, điều tiết giao thông an toàn dù thời gian kéo dài.

Theo kỹ sư trưởng phụ trách việc mở rộng Bến Thượng Hải, vào năm 2009 nơi này có thể chứa tới 300.000 người và kế hoạch khẩn cấp sẽ được kích hoạt nếu vượt quá con số trên. Bến Thượng Hải ngày nay có đường bờ kè bê-tông kiên cố rộng 30m, dài 1,5km nằm sát sông Hoàng Phố. Mặt của bờ kè cao hơn mặt đất phía dưới, đây cũng là nơi để di dạo, ngắm cảnh, muốn lên bờ kè phải bước qua những bậc thang rộng.

Từ trên bờ kè có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh đôi bờ sông Hoàng Phố, một bên là Bến Thượng Hải với những công trình kiến trúc đồ sộ từ thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX và bên kia là Phố Đông với những tòa tháp chọc trời được xây dựng sau năm 1990.

Các chương trình Ánh sáng Thượng Hải được tổ chức trước đây ở Quảng trường Trần Nghị - tên của một nhà cách mạng, thị trưởng đầu tiên của Thượng Hải sau năm 1949. Tháng 11-2014, khi chính quyền quận Hoàng Phố đề nghị được tiếp tục tổ chức chương trình, Sở Công an Thượng Hải đã từ chối vì theo đà tăng của số người đến thưởng thức thì việc đảm bảo an toàn có thể vượt khỏi tầm kiểm soát. Tuy nhiên, chính quyền quận Hoàng Phố chỉ ra thông báo rằng chương trình có thể sẽ hủy bỏ. Thực ra Ánh sáng Bến Thượng Hải vẫn còn, nhưng nó không phải là chương trình rộng rãi dành cho người dân, mà trở thành sự kiện theo giấy mời (cho khoảng 2.000 người) được tổ chức trong một khu phố với tên mới Chương trình Ánh sáng nguồn Bến Thượng Hải.

Biển người trên Bến Thượng Hải

Chiếc cầu thang định mệnh

Trên thực tế, có nhiều người không biết Chương trình Ánh sáng như mọi năm đã bị hủy bỏ, hầu hết vẫn ùn ùn đổ về khu vực quanh Quảng trường Trần Nghị. Rất khó xác định lượng người kéo về đây, có nguồn tin cho biết không dưới 100 ngàn, thậm chí 150 ngàn. Dòng người lũ lượt kéo lên bờ kè qua chiếc cầu thang rộng 5m gồm 17 bậc để chiếm chỗ tốt chờ xem chương trình.

Đến sau 11 giờ đêm mà vẫn không thấy chương trình bắt đầu, nhiều người bỏ về trong lúc dòng người leo cầu thang để lên bờ kè vẫn hối hả tăng. Những người trên bờ kè thất vọng vì chương trình bị hủy đồng thời lại bị tác động trước cảnh tượng dòng người tiếp tục kéo lên nên càng vội vã tiến ra phía đầu cầu thang để tìm đường thoát, cảnh hỗn loạn bắt đầu.

23 giờ 35, một số người mất thăng bằng đã ngã ngay phía đầu cầu thang ở trên khiến nhiều người ngã theo, chồng lên nhau dẫn đến tình trạng giẫm đạp. Một nhân chứng kể: "Bậc thang chật cứng người, kẻ trên bờ kè muốn xuống, trong khi người dưới đường lại muốn lên, chẳng mấy chốc đã có người ngã xuống và sau đó quang cảnh trông như những bức tường người từ trên đổ sụp xuống chồng lên nhau".

Ngày 25-01-2015, trong một cuộc họp báo, chính quyền TP.Thượng Hải đã thông tin về kết quả điều tra thảm kịch giẫm đạp kinh hoàng. Tin đồn trước đó về nguyên nhân phát xuất từ việc có một số tiền được ném ra từ lầu 3 của tòa nhà trong khu vực là không có căn cứ (vì nằm cách nơi xảy ra tai nạn 200m và đêm đó gió không thuận chiều). Bí thư, Chủ tịch quận Hoàng Phố cùng nhiều quan chức cấp quận, thành phố có liên quan đã bị kỷ luật do liên quan đến sai phạm trong tổ chức chương trình. Từ thông tin không rõ ràng, chưa kịp thời về việc không tổ chức chương trình như mọi năm đã khiến công tác tổ chức đảm bảo an ninh, an toàn trong khu vực khó thể thực hiện, cũng như khiếm khuyết trong công tác đảm bảo an toàn tại khu vực Bến Thượng Hải, đến việc cầu thang lên xuống bờ kè không được tách thành 2 lối riêng biệt đã dẫn đến thảm kịch trên.

(Còn tiếp...)