Ngày 13-12 Hạ viện Mỹ quyết định hành động, cho dù họ biết chắc là Thượng viện do đảng Dân chủ kiểm soát chắc chắn sẽ không thông qua thủ tục này nếu được Hạ viện thông qua. Nhưng việc cho phép điều tra nhắm vào Hunter Biden sẽ gây không ít rắc rối cho ông Biden.

Đảng Cộng hòa đồng lòng

Theo báo New York Times, cuộc điều tra luận tội được thông qua với kết quả 212/221, trong đó toàn bộ đảng viên Cộng hòa bỏ phiếu ủng hộ. Cựu chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy hồi tháng 9 từng thừa nhận ông đối mặt với sức ép từ phe cực hữu phải thực hiện các ưu tiên của đảng Cộng hòa, bao gồm việc luận tội để truất phế tổng thống.

Cuộc điều tra nhắm vào người con trai 53 tuổi Hunter Biden của đương kim tổng thống Mỹ, cáo buộc nhà Biden đã hưởng lợi từ việc lợi dụng tên tuổi gia đình trong chuyện làm ăn ở Ukraine và Trung Quốc khi ông Biden giữ chức phó tổng thống giai đoạn 2009 - 2017.

Vài giờ trước cuộc bỏ phiếu, ông Hunter Biden đã bác trát đòi dự cuộc lấy lời khai kín vì lo rằng lời của ông có thể bị phe Cộng hòa công bố có lựa chọn hoặc bóp méo. Thay vào đó, ông tuyên bố sẽ cho phát biểu công khai.

"Đảng Cộng hòa không muốn công khai quá trình để người Mỹ có thể thấy chiến thuật của họ, vạch trần cuộc điều tra vô căn cứ hoặc nghe thấy những gì tôi nói. Họ còn sợ gì? Tôi ở đây rồi", con trai ông Biden quả quyết trong lần phát biểu công khai hiếm hoi.

"Ông ta vừa rước thêm rắc rối cho mình hôm nay" - dân biểu Cộng hòa James Comer, chủ tịch Ủy ban giám sát Hạ viện, đáp trả và khẳng định sẽ xem xét các hành vi coi thường thủ tục của Quốc hội để xử lý sự thiếu hợp tác của ông Hunter Biden.

Đảng Cộng hòa cho biết cuộc bỏ phiếu sẽ trao cho họ toàn quyền tiếp tục thực hiện cuộc điều tra bất chấp Đảng Dân chủ phản kháng mạnh mẽ.

"Khi Tổng thống Biden tiếp tục cản trở các trát hầu tòa hợp pháp của Quốc hội, cuộc bỏ phiếu cho phép điều tra ngày hôm nay của toàn thể Hạ viện sẽ đặt chúng tôi vào vị thế mạnh nhất để thực thi các trát này ở tòa. Người dân Mỹ xứng đáng nhận được câu trả lời, cuộc điều tra luận tội này sẽ giúp chúng tôi tìm ra nó", Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói.

Chiến thuật tranh cử

Tuy nhiên, nghị sĩ Dân chủ Jim McGovern cho rằng động cơ của Cộng hòa không gì khác hơn là điểm số chính trị.

"Chúng ta ở đây vì một lý do duy nhất: ông Donald Trump yêu cầu đảng Cộng hòa luận tội, nên họ sẽ luận tội... Họ đang vũ khí hóa và lạm dụng việc luận tội, một trong những điều tồi tệ và nghiêm trọng nhất mà Quốc hội có thể làm, để tấn công Tổng thống Joe Biden" - ông McGovern nói, nhắc tới cựu tổng thống Mỹ Trump, người đang dẫn trước tại một số bang trong các cuộc thăm dò sớm gần đây.

Ông Biden cũng phản ứng ngay sau cuộc họp, chỉ trích phe Cộng hòa quá ám ảnh với điểm số của cuộc bầu cử. "Thay vì làm bất cứ điều gì để giúp cuộc sống của người Mỹ tốt hơn, họ lại tập trung tấn công tôi bằng những lời dối trá", ông nói.

Hiến pháp Mỹ cho phép Quốc hội bãi nhiệm một tổng thống vì "tội phản quốc, hối lộ hoặc các tội ác và tội nhẹ khác". Để so sánh, cáo buộc của Hạ viện sẽ tương đương với cáo trạng kích hoạt phiên tòa ở Thượng viện để buộc tội tổng thống. Tuy nhiên kịch bản này khó xảy ra khi đảng Dân chủ đang kiểm soát Thượng viện.

Ông Comer khẳng định các cuộc điều tra đến nay cho thấy ông Biden "biết, tham gia và hưởng lợi từ việc gia đình ông kiếm tiền nhờ tên Biden trên khắp thế giới".

Theo New York Times, phe Cộng hòa đã thu thập được hơn 36.000 tài liệu ngân hàng, báo cáo của Bộ Tài chính, hàng chục giờ ghi lời khai các đối tác làm ăn của ông Hunter Biden và các quan chức Mỹ. Tuy nhiên Hãng tin AFP phỏng vấn các chuyên gia cho rằng thực tế không có bằng chứng nào có thể luận tội ông Biden.

Theo giới quan sát, đây là một phần quan trọng trong chiến dịch tranh cử của Cộng hòa khi họ đã nhắm vào ông Hunter Biden nhiều năm qua, tuy chưa rõ nó sẽ ảnh hưởng như thế nào lên các cử tri Mỹ.

Nhà phân tích Chuck Todd của Đài NBC cho rằng các cử tri cũng có thể chẳng quan tâm đến việc luận tội. "Việc luận tội đang dần trở thành một chiến thuật vận động chính trị như bao chiến thuật khác như giành phiếu, nộp đơn khiếu nại, vấn đề đạo đức hoặc tung ra quảng cáo trên truyền hình", ông Thompson của trang Axios nhận định.

Tuy nhiên, đài BBC nhận định cho dù vụ quyết định mở cuộc điều tra sẽ không qua được ải Thượng viện do phe Dân chủ đang kiểm soát Thượng viện, việc mở cuộc điều tra này cũng như các tiến trình sau đó sẽ là "cơn đau đầu" cho ông Biden trong quá trình vận động tái tranh cử.