Giữa thập niên 1970 với mong muốn tạo dựng tình bạn giữa Nhật và các nước Đông Nam Á, Thủ tướng Nhật Takeo Fukuda đã công bố học thuyết của mình, lấy chính sách ngoại giao "từ trái tim đến trái tim" để vun đắp quan hệ Nhật Bản - ASEAN.

50 năm "từ trái tim đến trái tim"

Từ đó đến nay, lịch sử thế giới đã nhiều phen chao đảo, biến thiên cả chính trị, an ninh, kinh tế nhưng tình bạn ASEAN - Nhật Bản ngày càng bền chặt, lấy trọng tâm là quan hệ kinh tế và giao lưu nhân dân để phát triển, củng cố tin cậy chính trị và tăng cường hợp tác an ninh. Hiện Nhật Bản là đối tác thương mại lớn thứ tư và đối tác đầu tư lớn thứ hai của ASEAN.

Kể từ năm 2007, sau khi Thủ tướng Abe Shinzo thúc đẩy chính sách giao lưu nhân dân, đã có hàng chục ngàn sinh viên, hàng trăm ngàn người lao động các nước ASEAN đến Nhật học tập, giao lưu.

Ở Đông Nam Á, Nhật Bản đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Campuchia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam. Tại Hội nghị cấp cao ASEAN - Nhật Bản lần thứ 26 ở Indonesia tháng 9-2023, hai bên đã thông qua tuyên bố chung thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN - Nhật Bản, đặt nền tảng cho một giai đoạn hợp tác mới sâu rộng hơn.

Phát biểu tại hội nghị này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị đưa hợp tác kinh tế trở thành trụ cột chính, là động lực thúc đẩy Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN - Nhật Bản. Ông cũng đề nghị Nhật Bản tạo thuận lợi hơn cho xuất khẩu của các nước ASEAN vào thị trường Nhật, hỗ trợ các doanh nghiệp khu vực tham gia sâu rộng hơn vào chuỗi cung ứng của doanh nghiệp Nhật và chuỗi cung ứng toàn cầu.

Việt Nam và các nước ASEAN đã, đang và sẽ tạo thuận lợi cho hơn 15.000 doanh nghiệp Nhật Bản hoạt động. Thủ tướng mong muốn các nhà đầu tư chiến lược của Nhật chung tay với ASEAN thúc đẩy hơn nữa các lĩnh vực hợp tác mới nổi, nhiều tiềm năng như kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn...

Tại Hội nghị cấp cao ở Tokyo ngày 17-12 tới đây, các nhà lãnh đạo đôi bên dự kiến thông qua hai văn kiện là "Tuyên bố tầm nhìn về Quan hệ hữu nghị và hợp tác ASEAN - Nhật Bản: Đối tác tin cậy" và kế hoạch triển khai tuyên bố này. Hội nghị thượng đỉnh cộng đồng châu Á phát thải ròng bằng 0 (AZEC) cũng sẽ được tổ chức với sự chủ trì của Thủ tướng Kishida Fumio.

Quan hệ Việt - Nhật ngày càng bền chặt

Đúng ngày này 10 năm trước, trong dịp kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN - Nhật Bản, sau khi hội đàm song phương với Thủ tướng nước ta, Thủ tướng Nhật Abe Shinzo đã chia sẻ với báo chí rằng hôm ấy là ngày mùa đông nhưng trời trong và nắng dưới chân núi Phú Sĩ rất đẹp. "Trời đẹp báo hiệu cho tương lai tốt đẹp trong quan hệ giữa hai nước Nhật Bản - Việt Nam", ông nói.

Lần này Thủ tướng Phạm Minh Chính đến Tokyo dự Hội nghị cấp cao ASEAN - Nhật Bản kỷ niệm 50 năm quan hệ đôi bên, chỉ sau hơn hai tuần chuyến thăm chính thức của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, nơi Nhật Bản - Việt Nam tuyên bố nâng cấp quan hệ lên mức Đối tác chiến lược toàn diện.

Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ có chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Gunma, gặp gỡ, trao đổi với lãnh đạo và doanh nghiệp địa phương, chứng kiến các ký kết hợp tác giữa Gunma và tỉnh Hà Nam. Đây là chuyến thăm rất có ý nghĩa bởi Gunma là quê hương của bốn thủ tướng Nhật, trong đó có cố thủ tướng Takeo Fukuda. Hiện có khoảng 12.000 người Việt Nam đang học tập và làm việc ở Guuma và là cộng đồng người nước ngoài lớn nhất tại đây.

Từ ngày 15 đến 18-12, ngoài các hoạt động chính trong khuôn khổ kỷ niệm 50 năm ASEAN - Nhật Bản, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự kiến có các cuộc hội đàm, tiếp xúc với Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio, các chính khách cấp cao, lãnh đạo một số địa phương của Nhật Bản, các tổ chức kinh tế, xã hội, gặp những người bạn thâm tình có đóng góp nhiều cho quan hệ Việt - Nhật...

Ông cũng sẽ dự các diễn đàn kinh tế, tọa đàm doanh nghiệp, tiếp, làm việc với nhiều doanh nghiệp hàng đầu Nhật Bản, chứng kiến lễ trao các văn kiện hợp tác... Đây là những bước đi quan trọng để cụ thể hóa tầm nhìn của mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện vừa được nâng cấp giữa Việt Nam và Nhật Bản.