Để tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do, việc kết nối, liên kết để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu chuỗi và các tập đoàn đa quốc gia có chiến lược nội địa hóa, tiếp cận các nhà cung ứng sản phẩm công nghiệp hỗ trợ trong nước là yêu cầu đặt ra.

Sáng ngày 4-12, Trung tâm Hỗ trợ phát triển công nghiệp, Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) phối hợp với các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng tổ chức “Hội thảo kết nối doanh nghiệp Dệt may, Da giày năm 2020” với mục đích tăng cường liên kết, kết nối doanh nghiệp.

Ông Ngô Khải Hoàn, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp cho rằng phát triển công nghiệp hỗ trợ, từng bước tự chủ nguồn nguyên vật liệu, linh phụ kiện trong nước là một trong những vấn đề cốt lõi để phát triển bền vững công nghiệp Việt Nam.

Thách thức phát triển nguyên liệu nội địa

Đặc biệt với ngành dệt may, da giày có vai trò quan trọng, sử dụng lao động rất lớn với 4,3 triệu người. Xuất khẩu của ngành chiếm tỉ trọng lớn trong tổng kim ngạch quốc gia khi năm 2019 là 62 tỷ USD, tương đương 24% tổng kim ngạch.

“Không thể phủ nhận ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đã có những tiến bộ nhất định, đóng vai trò quan trọng trong tham gia vào chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam hiện nay còn nhiều hạn chế, quy mô và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp còn yếu, chưa đủ lực để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu. Liên kết đầu cuối trong chuỗi sản xuất vẫn chưa thực sự chặt chẽ. Liên kết đầu – cuối trong chuỗi sản xuất vẫn chưa thực sự chặt chẽ” – ông Hoàn nhìn nhận.

Nhìn từ thực tế doanh nghiệp, yêu cầu liên kết, nâng cao năng lực công nghiệp hỗ trợ là cần thiết, song vẫn có nhiều thách thức đặt ra. Ông Thân Đức Việt, Tổng giám đốc Tổng công ty Cổ phần May 10, cho hay mỗi năm May 10 sản xuất 18 triệu áo sơ mi nên cần 30 triệu mét vải sơ mi; 1,5 triệu bộ veston nên cần 5 triệu mét vải. Do đó, việc kết nối để có nguyên phụ liệu của các nhà sản xuất trong, ngoài nước là cần thiết.

“Có thực tế là có những sản phẩm cùng chủng loại nguyên phụ liệu có thể làm ở Việt Nam nhưng giá cao hơn giá Trung Quốc. Tốc độ phát triển mẫu mã và đáp ứng thời gian chúng ta kém hơn họ, nên 60 - 70% chúng tôi nhập khẩu không phải xuất xứ từ Việt Nam thì không thể hưởng lợi được các hiệp định EVFTA, CPTPP, vì yêu cầu từ vải, từ sợi trở đi” – ông Việt nói.

Ông Nguyễn Văn Hà, Giám đốc Công ty TNHH Dệt Phú Thọ - chuyên sản xuất kéo sợi là một trong những công đoạn đầu tiên của chuỗi cung ứng dệt may. Mặc dù đã có tới 80% xuất khẩu, nhưng ông Hà cho rằng việc thâm nhập thị trường nội địa gặp nhiều khó khăn. Cũng bởi, khả năng cung ứng của doanh nghiệp sợi Việt Nam rất nhỏ, chỉ khoảng 20% với năng lực cung ứng của doanh nghiệp Việt Nam là rất kém, khâu cuối cùng hoàn tất là không có. Do đó, những buổi kết nối được Bộ Công Thương tổ chức với sự hợp tác giữa các doanh nghiệp, hiệp hội, bông vải sợi, dệt may, da giày có ý nghĩa thiết thực để thêm các thông tin thị trường.

Tích cực nâng cao liên kết

Ông Cao Văn Bình, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển công nghiệp (IDC) cho hay nắm bắt được tầm quan trọng và tính cần thiết của hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp, trong thời gian qua IDC đã triển khai Chương trình hỗ trợ, tư vấn doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam trở thành nhà cung ứng trong chuỗi sản xuất dệt may, da giày thuộc chương trình công nghiệp hỗ trợ năm 2020 với mục tiêu nâng cao năng lực doanh nghiệp sản xuất cung ứng trong ngành dệt may, da giày, tổ chức kết nối hiệu quả các doanh nghiệp trong nước với các doanh nghiệp bên mua trong và ngoài nước.

Ông Hoàn cho rằng, việc thu hút đầu tư hiệu quả và thúc đẩy kết nối kinh doanh, liên kết giữa các doanh nghiệp Việt Nam với các doanh nghiệp đa quốc gia, các công ty cung ứng nước, doanh nghiệp đầu chuỗi trong nước và nước ngoài. Đồng thời, nâng cao giá trị gia tăng nội địa, sức cạnh tranh của sản phẩm và vị trí của doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu là một trong những giải pháp quan trọng nhất.

Đặc biệt trong năm 2020 chứng kiến những tác động mạnh mẽ của đại dịch COVID-19 đến nền kinh tế và chuỗi cung ứng toàn cầu. Sự đứt gẫy các chuỗi cung ứng đặt ra yêu cầu tái cấu trúc đối với các tập đoàn đa quốc gia theo hướng tăng tỉ lệ nội địa hóa, phân tán rủi ro. Những thay đổi này đặt ra cơ hội, thách thức, đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải tự chủ, năng động hơn trong việc tìm kiếm cơ hội tham gia vào các chuỗi cung ứng mới hình thành.