Trong phần đầu tiên của loạt phim "Harry Potter", nhân vật chính tình cờ nhìn thấy "gương ảo ảnh". Bất cứ ai nhìn vào gương đều thấy "ước muốn sâu sắc và tuyệt vọng nhất" của trái tim họ phản chiếu lại họ. Có một sự liên quan đến chiếc gương ảo ảnh này với quyết định của Tổng thống đắc cử Joe Biden khi đề cử bà Janet Yellen làm Bộ trưởng Bộ Tài chính tiếp theo của Hoa Kỳ, điều được thông báo lần đầu tiên vào ngày 23 tháng 11. Không có nhà kinh tế nào có trình độ hơn bà Yellen, cựu lãnh đạo Cục Dự trữ Liên bang và là một học giả được kính trọng, cho công việc này. Tuy nhiên, có lẽ quan trọng hơn, xét trên cả khía cạnh chính trị cũng như kinh tế, những người từ cánh tả tiến bộ đến cánh hữu bảo thủ đều có cảm tình với bà.
Trong cơ cấu chính trị ngày nay, điều này rất quan trọng. Ông Biden phải khắc phục sự chia rẽ trong Đảng Dân chủ giữa những người theo chủ nghĩa ôn hòa và những người theo chủ nghĩa xã hội cực đoan. Và trước khi trở thành bộ trưởng bộ tài chính, bà Yellen phải được Thượng viện, nơi đảng Cộng hòa kiểm soát, thông qua. Rào cản đó đã loại trừ những ứng cử viên như Elizabeth Warren, thượng nghị sĩ từ bang Massachusetts, một người mà nhiều đảng viên Cộng hòa sẽ không bao giờ đồng ý vì bà được coi là có tư tưởng khá thù địch với thị trường tự do và ngành tài chính.
Trong những ngày trước thông báo, những người trong cuộc ở Washington tin rằng cuộc chạy đua chỉ là giữa bà Yellen và Lael Brainard, một thống đốc của Fed. Một số ủng hộ bà Brainard với lý do bà có chuyên môn hơn về kinh tế thương mại, số khác vì cho rằng bà trẻ hơn bà Yellen, và do đó sẽ làm tốt hơn và cân bằng với một vị tổng thống lớn tuổi. Các đảng viên đảng Dân chủ thiên tả đặc biệt chú ý đến chính sách tiền tệ nới rộng của bà Brainard.
Tuy nhiên, bà Yellen có nhiều lợi thế của riêng mình. Bà ấy là một nhà kinh tế học xuất sắc, với khởi đầu là chuyên gia về kinh tế lao động và là chủ tịch của Hiệp hội Kinh tế Hoa Kỳ. (Cũng có một vài người được yêu thích hơn trong lĩnh vực này; nhưng họ cũng dành một sự kính trọng đối với bà Yellen.) Bà là nữ chủ tịch có năng lực cao của Fed trong giai đoạn từ năm 2014 đến 2018, bà đã truyền đạt rõ ràng các ý định của ngân hàng trung ương trước khi thực thi để không gây bất ngờ cho các nhà đầu tư. Kinh nghiệm của bà tại Fed có thể hữu ích vì ngân hàng trung ương và Cục dự trữ liên bang phải tiếp tục hợp tác để giúp nền kinh tế phục hồi. Dưới thời của bà Yellen, sẽ có rất ít khả năng xảy ra các tranh cãi mà từng diễn ra trong các kế hoạch cho vay của Fed trước đây.
Cái hay trong việc lựa chọn bà Yellen nằm ở chỗ những người thuộc mọi lập trường chính trị đều có thể tìm thấy lý do nào đó để ủng hộ việc bổ nhiệm bà. Điều đó có nghĩa là bà ấy gần như chắc chắn sẽ được Thượng viện thông qua. Lấy ví dụ qua cách bà thực hiện chính sách tiền tệ. Phái diều hâu chỉ ra rằng trong nhiệm kỳ của bà Yellen, Fed đã tăng lãi suất từ gần 0 lên 1,25-1,5%. Phái ôn hòa phản đối lập luận này cho rằng phái diều hâu đã mô tả quá mức tỷ lệ đã được thiết lập vào thời điểm đó, và bà Yellen trên thực tế đã làm rất tốt trong việc kiểm soát chúng.
Một câu chuyện tương tự đã diễn ra trên lĩnh vực chính sách tài khóa. Một thời gian ngắn trước khi Donald Trump trở thành tổng thống, bà Yellen đã lập luận rằng "chính sách tài khóa rõ ràng không cần thiết để cung cấp các biện pháp kích thích để giúp chúng ta quay trở lại tình trạng toàn dụng". Bà là thành viên của Ủy ban Ngân sách Liên bang, một tổ chức dành nhiều thời gian để cảnh báo về sự nguy hiểm của mức nợ công cao. Tuy nhiên, trong đại dịch, bà Yellen đã kêu gọi "hỗ trợ tài chính bất thường". Vào tháng 6, bà đã đồng ký một bức thư nói rằng "Quốc hội phải thông qua một gói phục hồi kinh tế khác."
Thông qua một đạo luật kích thích kinh tế khác có thể là nhiệm vụ lớn đầu tiên của bà. Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ đã không thể đồng ý về việc thông qua dự luật thay thế đạo luật đã được thông qua vào mùa xuân vừa rồi, với sự bất đồng cụ thể về vấn đề quy mô của gói, ngay cả khi hiện tại rõ ràng rằng sự phục hồi kinh tế của Mỹ đang chậm lại. Rất nhiều người mong đợi rằng sức mạnh tuyệt đối của một người có thể giúp phá vỡ thế bế tắc, đặc biệt là khi đảng Cộng hòa có khả năng sẽ giữ quyền kiểm soát Thượng viện trong một thời gian nữa. Nhưng nếu ai đó có thể làm được, đó có thể là bà Yellen.
Tham khảo The Economist