Tờ Bloomberg đưa tin nhà chức trách Trung Quốc vừa buộc đế chế tài chính trực tuyến Ant Group của Alibaba quay về gốc rễ của họ như là một nhà cung cấp các dịch vụ tài chính. Động thái này được giới chuyên gia nhận định có thể bóp nghẹt tốc độ tăng trưởng của Ant trong những mảng kinh doanh sinh lời nhất như cho vay tiêu dùng hay quản lý tài sản.

Tuyên bố từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc nói vào ngày chủ nhật rằng, tuần vừa qua, các quan chức tại cơ quan này đã họp bàn với các lãnh đạo ở Ant và nói về việc "chấn chỉnh" mảng cho vay, bảo hiểm và dịch vụ quản lý tài chính của công ty. Dù không trực tiếp yêu cầu công ty phải chia tách nhưng phía đại diện ngân hàng Trung ương nhấn mạnh rằng Ant cần "hiểu sự cần thiết của việc đại tu toàn bộ hoạt động kinh doanh của mình" và họ "phải đưa ra lộ trình thời gian thực hiện điều đó sớm nhất có thể".

Sắc lệnh kể trên đang cho thấy rõ những mối đe dọa nghiêm trọng đối với sự mở rộng đế chế tài chính trực tuyến của Jack Ma. Suốt 17 năm qua, Ant vốn đã nhanh chóng phát triển từ hoạt động ví điện tử sang một hệ sinh thái dịch vụ tài chính.

Trước khi gặp phải sự can thiệp của chính phủ, Ant đang chuẩn bị cho thương vụ IPO kỷ lục với kỳ vọng được định giá trên 300 tỷ USD. Ngân hàng trung ương cho biết, công ty có trụ sở tại Hàng Châu hiện cần tiến hành thành lập một công ty tài chính riêng để đảm bảo có đủ vốn và bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Zhang Xiaoxi - chuyên phân tích tại công ty Gavekal Dragonomics nhận định: "Đây là đỉnh điểm của một chuỗi các quy định và định hướng cho hoạt động của Ant trong tương lai. Hiện tại tôi vẫn chưa thấy dấu hiệu rõ ràng của việc Ant có thể chia tách. Họ đang là một gã khổng lồ trong thế giới tài chính và bất kỳ kế hoạch chia tách nào cũng cần phải được xem xét hết sức thận trọng".

Các nhà chức trách cũng chỉ trích Ant về việc quản trị công ty "dưới mức trung bình", coi thường các yêu cầu quy định và tham gia vào các hoạt động kinh doanh chênh lệch giá. Ngân hàng Trung ương cho biết Ant đã lợi dụng sự thống trị của mình để loại trừ các đối thủ, làm tổn hại đến lợi ích của hàng trăm triệu người tiêu dùng.

Tuần trước, Trung Quốc cũng đã tăng cường giám sát "trụ cột" trong đế chế của tỷ phú Jack Ma khi bắt đầu cuộc điều tra về các cáo buộc độc quyền với Alibaba Group. Cổ phiếu công ty này đã giảm mạnh nhất trong lịch sử sau khi thông báo kể trên được phát đi.

Nguồn tin từ báo chí trong nước dẫn lời một quan chức giấu tên thuộc cơ quan giám sát quy định thị trường địa phương ở tỉnh Chiết Giang cho biết, một cuộc điều tra tại chỗ đã được thực hiện ở Alibaba vào ngày thứ 5 và đã được hoàn thành ngay trong ngày hôm đó.

Về phần mình, Ant nói trong một tuyên bố vào ngày chủ nhật nói rằng họ sẽ thành lập một nhóm đặc biệt để tạo ra các đề xuất và thiết lập thời gian biểu cụ thể cho một cuộc đại tu tập đoàn. Họ cũng cam kết duy trì hoạt động cho người dùng và các đối tác tài chính, đồng thời tăng cường kiểm soát rủi ro.

Toàn bộ đế chế rung lắc mạnh

Áp lực đang nhắm vào Jack Ma và những đế chế khổng lồ của ông từ phía chính quyền Trung Quốc được cho là trọng tâm của một nỗ lực rộng lớn hơn nhằm hạn chế ảnh hưởng đang ngày càng gia tăng của những gã khổng lồ Internet đang nổi lên trong nước.

Từng được ca ngợi là động lực của sự thịnh vượng kinh tế và là biểu tượng cho sức mạnh công nghệ của đất nước, những đế chế như Alibaba, Tencent và các ông trùm khác hiện đang bị giám sát sau khi thu hút hàng trăm triệu người dùng và có ảnh hưởng đến hầu hết mọi khía cạnh của cuộc sống hàng ngày ở Trung Quốc.

Đầu tháng 12, khi chính phủ thắt chặt sự giám sát hơn bao giờ hết với Ant, một nguồn tin tiết lộ với tờ Bloomberg rằng Jack Ma thậm chí còn bị yêu cầu không được rời khỏi nước. Alibaba đã chứng kiến 200 tỷ USD giá thị trường bốc hơi kể từ tháng 11 ngay sau thông tin vụ IPO của Ant bị đình chỉ.

Hiện tại, các lãnh đạo hàng đầu của Ant được cho là đều nằm trong một lực lượng đặc biệt chịu trách nhiệm tương tác gần như hàng ngày với cơ quan giám sát. Trong khi đó, các nhà quản lý, bao gồm cả Ủy ban Điều tiết Bảo hiểm và Ngân hàng Trung Quốc, đang cân nhắc xem mảng kinh doanh nào Ant nên từ bỏ quyền kiểm soát để ngăn chặn những rủi ro mà nó gây ra cho nền kinh tế. Có vẻ như, cho tới giờ phía các nhà chức trách vẫn chưa quyết định xem liệu có nên thiết lập các dòng hoạt động khác nhau cho Ant, tách các dịch vụ online và offline hay theo đuổi một hướng hoàn toàn khác.

Shujin Chen, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tài chính tại Jefferies Financial Group có trụ sở tại Hồng Kông, cho biết: "Tiềm năng tăng trưởng của Ant sẽ bị giới hạn khi chỉ tập trung trở lại vào các dịch vụ thanh toán. Ở Trung Quốc đại lục, ngành công nghiệp thanh toán trực tuyến hiện đã bão hòa và thị phần của Ant gần như đã đạt tới giới hạn".

Nguồn: Bloomberg, SCMP

Vân Đàm