Những đột phá gần đây trong sản xuất vắc xin chống Covid-19 làm tươi sáng triển vọng nền kinh tế toàn cầu trong thời gian tới. Tuy nhiên, một số chuyên gia kinh tế cho biết việc chậm triển khai vắc xin có khả năng xảy ra ở những nền kinh tế đang phát triển, điều gây ra những cản trở cho hành trình trở lại điểm trước dịch.

Theo các nhà kinh tế, ngay cả trong các nền kinh tế phát triển, những đợt đóng cửa mới ở châu Âu nhằm ngăn đại dịch trở nên tồi tệ hơn nữa trong những ngày cuối năm có thể tiếp tục đẩy lùi sự phục hồi kinh tế.

Theo các chuyên gia của CitiBank, vắc xin chống Covid-19 hiện đã bắt đầu được tiêm nhưng tất cả mọi người khó có cơ hội nhận thuốc trước năm 2022. Dẫu vậy, vẫn có những sự cải thiện rõ rệt trong kinh tế toàn cầu năm 2021 mà một phần vì nó khó có thể tệ hơn năm 2020.

Covid-19 được phát hiện lần đầu tiên ở Trung Quốc và nhanh chóng lây lan ra khắp thế giới. Điều này đã buộc nhiều quốc gia phải đóng cửa biên giới, hạn chế các hoạt động sản xuất, kinh doanh trong năm 2020, khiến các hoạt động kinh tế suy giảm rõ rệt.

Covid-19 tác động lên kinh tế toàn cầu với mức độ tệ hại hơn rất nhiều so với Khủng hoảng tài chính năm 2008.

Kết quả là Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), thước đo phổ quát nhất, đã giảm xuống mức thấp kỷ lục ở nhiều nền kinh tế. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo nền kinh tế toàn cầu có thể giảm 4,4% trong năm nay trước khi phục hồi trở lại vào mức 5,2% vào năm 2021. Hồi tháng 10, IMF cho biết rằng kinh tế thế giới đã bắt đầu phục hồi nhưng cảnh báo trở lại mức trước đại dịch sẽ là con đường "dài, không đồng đều và cũng chẳng chắc chắn".

Một đặc điểm chính mà đại dịch Covid-19 gây ra trên toàn cầu là việc đóng cửa hoàn toàn hoặc một phần biên giới, khiến nhiều hoạt động đi lại quốc tế bị đình trệ. Tổ chức Du lịch thế giới của Liên Hợp Quốc cho biết, tính tới ngày 1/11, hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ đã nới lỏng các hạn chế liên quan tới Covid-19.

Các nước đóng cửa biên giới với những mức độ khác nhau. Màu đen (đóng cửa hoàn toàn), màu xanh nước biển (đóng cửa một phần), màu đỏ (hạn chế điểm đến), màu vàng (yêu cầu xét nghiệm PCR âm tính), màu xám (các biện pháp khác) và màu xanh (mở cửa biên giới).

Hiện tại, nhiều hạn chế mới tiếp tục được áp dụng nhưng cũng có những ngoại lệ cụ thể. Chẳng hạn như, một số quốc gia chọn mở cửa biên giới cho những du khách mang quốc tịch cụ thể hoặc tới từ một số điểm nhất định; Yêu cầu xuất trình giấy xét nghiệm âm tính với Covid-19 trước khi nhập cảnh hay yêu cầu người nhập cảnh phải tự cách ly sau khi được chấp thuận.

Một hậu quả chính của suy thoái kinh tế do đại dịch gây ra chính là số người mất việc làm trên toàn thế giới gia tăng. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế, một tổ chức liên chính phủ, cho biết ở một số quốc gia, tác động ban đầu của đại dịch Covid-19 với thị trường lao động "lớn gấp 10 lần so với những gì người ta quan sát được trong những tháng đầu tiên của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008".

Tỷ lệ mất việc tăng mạnh đại dịch Covid-19.

Các công nhân dễ bị tổn thương đang phải gánh chịu những hậu quả nặng nề của cuộc khủng hoảng. Người lao động trược trả lương thấp là chìa khóa để đảm bảo sự liên tục của các dịch vụ thiết yếu trong thời gian gian cách xã hội lại chính là những người đối diện với nguy cơ mắc bệnh cao hơn do phải tiếp xúc trực tiếp với virus, OECD cho biết.

Còn một nghịch lý nữa, những người lao động thu nhập thấp cũng lại chính là những người gánh chịu rủi ro lớn hơn cả về việc làm lẫn thu nhập trong đại dịch.

Các Chính phủ đang mạnh tay chi tiêu để bảo vệ việc làm và hỗ trợ người lao động. IMF cho biết trên toàn cầu, các chính phủ phải chi tới 12.000 tỷ USD vào tháng 10 để giảm bớt những tác động của đại dịch với nền kinh tế.

Theo Quỹ này, mức chi tiêu đáng kinh ngạc của các quốc gia đã đẩy nợ công toàn cầu lên mức cao nhất mọi thời đại nhưng các chính phủ không nên rút những gói kích thích này quá sớm.

Nợ công của các nước tăng vọt trong đại dịch.

"Với nhiều công nhân vẫn thất nghiệp, các doanh nghiệp nhỏ gặp khó khăn và 80-90 triệu người có khả năng rơi vào cảnh nghèo cùng cực do hậu quả của đại dịch, ngay cả khi đã có thêm trợ cấp xã hội, hiện nay là thời điểm quá sớm để các chính phủ gỡ bỏ những khoản hỗ trợ đặc biệt", IMF cho biết.

Các ngân hàng trung ương cũng bắt đầu ra tay để hỗ trợ kinh tế bằng cách cắt giảm lãi suất, đưa nhiều khoản lãi xuống thấp kỷ lục để giúp các chính phủ quản lý nợ của mình.

Các ngân hàng trung ương hành động nhanh và dứt khoát trong đại dịch Covid-19 so với Khủng hoảng Tài chính năm 2008.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, cơ quan có ảnh hưởng tới các nền kinh tế toàn cầu, đã giảm lãi xuất xuống gần 0 và cam kết không tăng lãi suất cho đến khi lạm phát vượt quá mức mục tiêu 2%. Các ngân hàng trung ương ở các nền kinh tế lớn cũng đã tăng cường mua tài sản để bơm tiền vào hệ thống tài chính. Đó là động thái cũng đang ngày càng được nhiều ngân hàng trung ương ở các thị trường mới nổi áp dụng nhằm tìm cách hỗ trợ các nền kinh tế của họ trước những ảnh hượng nặng nề do đại dịch Covid-19 gây ra.