Thành công chưa trọn vẹn

Phan Minh Ngọc

Việt Nam đã kiềm chế được đại dịch Covid-19. Trong ảnh: Xếp hàng mua khẩu trang. Ảnh: THÀNH HOA

(TBKTSG) - Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online ngày 21-12-2020 có đăng bài Singapore mở sàn giao dịch tiền số và chứng khoán số đầu tiên. Tôi ấn tượng với bình luận của một bạn đọc cho bài viết này, rằng: “Lúc nào cũng đi đầu và đi trước thiên hạ. Singapore quả là đối thủ không thể vượt qua trên lĩnh vực kinh doanh tài chính tiền tệ”. Rồi trước đó, cũng trên cùng tờ báo là tin về Singapore đã biến thành đầu mối logistics khu vực phân phối vaccin phòng Covid-19. Chắc chắn rồi những bứt phá này sẽ củng cố mạnh mẽ hơn nữa tính cạnh tranh (và tức là lợi nhuận thu về) của Singapore trong tương lai.

Ấn tượng không phải bởi lời bình luận hoặc những tin tức này đã chỉ ra đúng là Singapore đã đi trước và đi xa so với thiên hạ. Một cách gián tiếp, lời bình luận và những tin tức này một lần nữa cho thấy rõ ràng trong nguy luôn có cơ và những người thành công là những người luôn biết nắm bắt cơ hội kể cả trong lúc nguy khốn để bứt phá.

Nhìn lại kinh tế, xã hội Việt Nam trong năm 2020. Điều không thể phủ nhận là Việt Nam đã có một năm về cơ bản thành công, ở cái nghĩa đã kiềm chế đại dịch Covid-19 rất thành công, với số người chết là tối thiểu và tránh được những đợt phong tỏa trên diện rộng. Chính vì kiềm chế đại dịch thành công nên nền kinh tế, xã hội cũng vì thế mà ít bị xáo trộn, tác động hơn một cách tương đối so với nhiều nước trên thế giới, vẫn tăng trưởng dương đáng kể, trong khi phần lớn các nước khác buộc phải chứng kiến nền kinh tế của mình bị co thắt mạnh, thậm chí nạn nghèo đói tăng vọt.

Từ câu chuyện của Singapore, điều tôi (và chắc không ít bạn đọc) chợt nhận ra khi nhìn lại Việt Nam trong một năm qua là chúng ta đã mới chỉ thành công trong việc giữ cho mình ít bị tác động, thiệt hại hơn một cách tương đối so với các nước đối tác. Chúng ta đã không thành công khi không biết, không tạo ra, không nắm bắt được những cơ hội, những tiền đề để gặt hái thành công hơn nữa và có tính bền vững trong tương lai từ thành công hiện tại.

Hãy thử điểm lại những gì mà Việt Nam cần, đã có thể phải làm để bứt tốc bền vững và dài hạn thời hậu đại dịch. Rất tiếc là hầu như không có gì nhiều và đáng kể để đề cập ở đây. Cho đến tận thời điểm này mà chúng ta hầu như mới chỉ đang loay hoay với một số ý tưởng và chiến lược (là chiến thuật thì đúng hơn) kiểu như trợ cấp cho ngành hàng không trong nước để tận dụng cơ hội bứt phá trong thời gian tới khi ngành hàng không thế giới bị ảnh hưởng nặng nề và ít cơ hội phục hồi mạnh mẽ.

Và quan trọng là trên thực tế, chúng ta dường như mới dừng lại ở mức “chờ và xem”, chờ đại dịch đi qua, chờ thế giới được tiêm vaccin để phục hồi trở lại, để các nước nhập khẩu nhiều hơn rồi sẽ nâng đỡ nền kinh tế Việt Nam theo kiểu “nước lên thuyền cũng lên”... mà chưa có mấy động thái được “quy hoạch” và tiến hành một cách nhanh chóng, chủ động và rốt ráo.

Tất nhiên là sẽ có những lời biện hộ rằng so sánh với Singapore thì so sánh làm gì, có mấy nước được như họ đâu. Thực tế đúng là như vậy. Nhưng nếu Việt Nam không vượt qua được thực tế này, cũng chỉ “bình bình” như những nước khác thì cũng khó, đừng mong vượt qua được cái gọi là “bẫy thu nhập trung bình”, đừng mong thu hẹp khoảng cách thu nhập với các nước khác.