Ông Kevin McCarthy (thứ ba từ phải qua) và các nhân viên tại Hạ viện Mỹ ngày 5-1 - Ảnh: REUTERS

"Trong bất kỳ cuộc đàm phán con tin nào, đều có những yêu sách. Các nhà chức trách muốn kết thúc một cách hòa bình, nhưng điều gì sẽ xảy ra khi những kẻ bắt giữ con tin không muốn gì khác ngoài việc gây ra hỗn loạn?", Đài NPR bình luận về thế bế tắc ở Hạ viện Mỹ.

Ngày 5-1 kết thúc với việc nghị sĩ McCarthy tiếp tục không nhận đủ ủng hộ ở vòng bỏ phiếu thứ 11 và các dân biểu sẽ quay trở lại bỏ phiếu vào ngày 6-1 (khoảng 22h giờ Việt Nam). Các đợt bỏ phiếu, bắt đầu từ ngày 3-1, dần trở thành vòng lặp giống nhau: công bố ứng viên, phát biểu, bỏ phiếu và kết quả "Chưa bầu được chủ tịch".

Những kẻ "nổi loạn" ở Hạ viện

Ngồi ở hàng ghế phía sau, dưới chiếc đồng hồ như đang chế nhạo các nhà lập pháp Mỹ, là một nhóm gồm khoảng 20 thành viên "nổi loạn" của Đảng Cộng hòa chịu trách nhiệm về thế bế tắc này. 

Phần lớn họ có điểm chung là ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump và dồn phiếu cho dân biểu Jim Jordan của bang Ohio.

Nhiều người là thành viên của nhóm gồm một số đảng viên Cộng hòa cánh hữu cứng rắn nhất trong Hạ viện và là những người trung thành với ông Trump. Nhóm đã thề sẽ làm mọi thứ trong khả năng để ngăn ông Kevin McCarthy trở thành chủ tịch. Thế đa số mỏng manh của Đảng Cộng hòa, bên cạnh sự đồng lòng của phe Dân chủ, đã cho họ thêm lợi thế.

Bất chấp việc ông McCarthy đã đưa ra nhiều nhượng bộ, bao gồm đồng ý tổ chức bỏ phiếu bãi nhiệm chủ tịch bất cứ lúc nào, nhóm nổi loạn không hề lung lay.

Một số thành viên chống đối đã có "ân oán" với ông McCarthy từ trước. Theo báo New York Times, nhóm "đầu sỏ" là những người chống ông McCarthy từ đầu gồm chính trị gia Matt Gaetz của bang Florida, Andy Biggs của bang Arizona - hai trong số những đồng minh trung thành nhất của ông Trump - và Matt Rosendale của bang Montana, Ralph Norman của bang South Carolina, Bob Good của Virginia.

Tiếp đó là nhóm đòi hỏi thay đổi để trao thêm quyền cho các nhóm nhỏ trong Hạ viện, nổi bật là chính trị gia Chip Roy của Texas, Scott Perry của Pennsylvania và Dan Bishop của North Carolina, tác giả của "đạo luật nhà vệ sinh" đòi những người chuyển giới phải sử dụng nhà vệ sinh đúng theo giới tính trong giấy khai sinh.

Cuối cùng là nhóm "lính mới", vừa được bầu trong đợt bầu cửa giữa kỳ vừa qua, như Anna Paulina Luna của Florida, Eli Crane của Arizona và Andy Ogles của Tennessee.

Mất kiên nhẫn trước bế tắc ở Hạ viện

Các dân biểu tại Hạ viện ra về sau đợt bỏ phiếu ngày 5-1 - Ảnh: AFP

"Họ không thể nói họ muốn điều gì, chống lại điều gì. Họ là những người theo chủ nghĩa vô chính phủ. Họ muốn sự hỗn loạn hoàn toàn. Xé bỏ mọi thứ và bắt đầu lại. Đó là suy nghĩ của họ", cựu chủ tịch Hạ viện John Boehner tỏ ra bức xúc trên tờ Vanity Fair.

Để phá vỡ thế bế tắc, đã có nhiều ý tưởng giải pháp được đưa ra. Nếu ông McCarthy cuối cùng vẫn không đoàn kết được các thành viên Cộng hòa, họ sẽ phải tìm kiếm một giải pháp thay thế. Theo giới quan sát, các khả năng có thể bao gồm Steve Scalise, nhân vật số 2 của Đảng Cộng hòa tại Hạ viện và dân biểu Jim Jordan.

Hoặc, nhóm các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện nên cùng với các thành viên Dân chủ chọn một chủ tịch để điều hành một liên minh có thể gạt những kẻ cực đoan qua một bên, ông John Kasich - cựu thống đốc Ohio, viết về ý tưởng của mình trên Twitter. Theo ông, đây có thể là cơ hội để Dân chủ bắt tay hợp tác với Cộng hòa.

Dân biểu Don Bacon của Nebraska cũng ủng hộ việc nhờ Dân chủ giúp đỡ. "Không thể để họ bắt ta làm con tin", ông Bacon nói trên Đài CNN. Tuy nhiên trong kịch bản đó, ông McCarthy, vốn rất cứng rắn với phe Dân chủ dưới thời bà Nancy Pelosi, có lẽ không phải là một ứng viên phù hợp.

"Vấn đề lớn nhất với giải pháp lưỡng đảng là ông McCarthy và các đảng viên Cộng hòa chỉ giành được đa số mong manh sau một cuộc bầu cử mà họ cố gắng tách mình ra khỏi đảng Dân chủ. Việc tham gia với họ bây giờ sẽ rất khó xử", Đài CNN bình luận.

Nghị sĩ McCarthy và nội chiến Đảng Cộng hòa

Việc ông Kevin McCarthy thất bại trong 3 lần bỏ phiếu bầu chủ tịch Hạ viện Mỹ hôm 3-1 không chỉ đe dọa tương lai chính trị của ông, mà còn cho thấy sự chia rẽ nguy hiểm của Đảng Cộng hòa trước bầu cử tổng thống năm sau.