VN-Index “chờ” hệ thống công nghệ mới!

Thanh Thủy

(TBKTSG) - Trong tuần trước, thị trường chứng khoán Việt Nam (TTCK) đã khép lại phiên giao dịch cuối cùng trong năm 2020 với sắc xanh hiện diện ở cả ba chỉ số. Giao dịch khối ngoại trong tuần trước cũng khá tích cực khi họ trở lại mua ròng 236 tỉ đồng trên toàn thị trường.

Ảnh minh hoạ: TTXVN

Mặc dù VN-Index đang kéo dài chuỗi phiên thăng hoa nhưng một trong những lo ngại lớn nhất của nhà đầu tư trên sàn chứng khoán những phiên vừa qua chính là tình trạng hoạt động không ổn định của hệ thống đặt lệnh. Liên tục trong những phiên gần đây, cứ mỗi khi giá trị giao dịch ngấp nghé ngưỡng 14.000 tỉ đồng là bảng điện chứng khoán lại rơi vào trạng thái “treo”, không hoạt động được, điển hình như các phiên ngày 17-12, ngày 22-12, ngày 23-12 hay 24-12...

Hệ thống liên tục bị quá tải khi lệnh của nhà đầu tư không vào được hệ thống, nhưng lãnh đạo HOSE vẫn khẳng định “không phát sinh lỗi trong tiến trình khớp lệnh dẫn tới sai sót trong việc khớp lệnh giữa hệ thống của sở với các công ty chứng khoán”.

Việc thanh khoản tăng vọt dẫn đến các sự cố trên TTCK không phải là điều quá hiếm gặp, kể cả đối với các thị trường quốc tế. Tuy vậy, điểm cần cải thiện ở đây chính là việc cung cấp thông tin, giải thích lý do cụ thể để các nhà đầu tư hiểu, từ đó họ có thể dự phòng các phương án đầu tư khác.

Tình trạng “treo” hệ thống của HOSE đã diễn ra hai lần trong năm 2019 nhưng kể từ đó đến nay vẫn chưa có giải pháp khắc phục kịp thời. Bên cạnh đó, làn sóng nhà đầu tư F0 và những dự báo về việc giao dịch thị trường sẽ bùng nổ cũng đã xuất hiện từ tháng 3, tháng 4 năm nay. Những diễn biến này đòi hỏi phải có dự liệu, có phương án dự phòng hệ thống nhưng kết quả thực tế đều theo chiều ngược lại.

Chưa kể, thống kê gần nhất được đưa ra là TTCK hiện có gần 2,7 triệu tài khoản được mở, trong đó chưa tới 10% tài khoản hoạt động. Tỷ lệ người dân có tài khoản chứng khoán/dân số còn quá thấp, mới có 2% so với mức 10-20% của các nước trong khu vực mà hệ thống hiện tại đã không đáp ứng được thì một khi tỷ lệ trên tăng cao hơn nữa thì điểm nghẽn về công nghệ còn nghiêm trọng đến mức nào?

Được biết, hệ thống giao dịch mới đang được HOSE cùng các bên liên quan đẩy mạnh triển khai, khi đi vào vận hành sẽ thay đổi toàn bộ nền tảng công nghệ thông tin của TTCK Việt Nam. Năm 2021, triển khai hệ thống giao dịch này là nhiệm vụ trọng tâm của HOSE.

Ngoài kỳ vọng đảm bảo đặt lệnh thông suốt, nhà đầu tư còn đang rất trông đợi nghiệp vụ giao dịch trong ngày (T+0) sẽ sớm được thực hiện. Theo Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD), cơ quan này đang phối hợp với các vụ chức năng của Ủy ban Chứng khoán nhà nước hoàn tất các nội dung trong dự thảo Thông tư thay thế Thông tư 203/2015/TT-BTC hướng dẫn giao dịch trên TTCK, trong đó có quy định về giao dịch trong ngày, nhằm đảm bảo phù hợp với các quy định mới của Luật Chứng khoán năm 2019 (có hiệu lực từ 1-1-2021).

Về mặt hệ thống, VSD đang cùng với hai sở giao dịch chứng khoán xây dựng hệ thống công nghệ thông tin để có thể sớm triển khai cơ chế giao dịch mới. Theo đánh giá của VSD, cơ chế giao dịch T+0 tương đối phức tạp và liên quan đến vấn đề xử lý rủi ro trong khâu thanh toán. Do đó, bên cạnh nỗ lực của các tổ chức hạ tầng thị trường bao gồm VSD, các sở giao dịch, tiến độ triển khai còn phụ thuộc vào tiến độ của các thành viên thị trường, nhất là trong vấn đề thiết lập cơ chế kiểm soát rủi ro và xử lý rủi ro trong trường hợp khách hàng mất khả năng thanh toán.

Còn trong ngắn hạn, các giải pháp tình thế đã được đưa ra nhằm giảm tải áp lực cho hệ thống. Cụ thể, kể từ ngày 4-1-2021, đơn vị giao dịch lô chẵn áp dụng tại HOSE sẽ là 100 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng, chứng chỉ ETF và chứng quyền (thay cho mức 10 đơn vị trước đây). Theo đó, lô giao dịch trên cả ba sàn HOSE, HNX và UpCom sẽ được đồng bộ là 100 đơn vị. Theo HOSE, việc này sẽ làm giảm 18% lệnh giao dịch trên thị trường trong quá trình chờ hệ thống mới.