NSND Tạ Minh Tâm trình diễn trong chương trình nghệ thuật đặc biệt chào mừng Đại hội lần thứ XIII của Đảng tối 25-1 trước Nhà hát TP.HCM - Ảnh: DUYÊN PHAN

Ông Duyệt nói: Với Đại hội Đảng XIII, yêu cầu cao nhất là xây dựng - chỉnh đốn Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ xứng đáng vai trò Đảng lãnh đạo, cầm quyền, xứng đáng là thế hệ chuyển tiếp. 

Bên cạnh đó, ông Duyệt phân tích kỹ những thách thức Đảng phải vượt qua và kỳ vọng vào nhiệm kỳ chuyển tiếp.

Từng ở cương vị chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tôi mong Đại hội Đảng cũng nên làm rõ về hệ thống chính trị, đừng để hình thức. Đảng lãnh đạo phải rõ vai trò của Đảng, Nhà nước quản lý phải thực sự có quyền, nhân dân phải là người chủ, nhất là chuẩn bị hiệp thương để bầu cử Quốc hội sắp tới.
Ông Phạm Thế Duyệt

* Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII là dấu mốc quan trọng trong quá trình phát triển của Đảng ta, dân tộc ta, đất nước ta, có ý nghĩa định hướng và tầm nhìn chiến lược cho tương lai... Theo ông, Đại hội Đảng lần này có điểm gì mới nổi bật so với các đại hội trước?

- Mỗi Đại hội Đảng, mỗi thời kỳ dù chỉ là 5 năm của một nhiệm kỳ nhưng đều có nét mới với những vấn đề chúng ta phải quan tâm. 

Báo cáo chính trị đưa ra xin ý kiến nhân dân, cũng như nhiều bài phát biểu quan trọng của các đồng chí lãnh đạo, đặc biệt của Tổng bí thư, Chủ tịch nước, đã thể hiện đầy đủ tình hình đất nước. Chúng ta cảm nhận được sự vui mừng, phấn khởi trước thềm đại hội.

Nhìn lại suốt năm 2020 cho đến đầu năm nay, ảnh hưởng của COVID-19 rất nặng nề. Nhiều nước đón Tết dương lịch trong tình cảnh phong tỏa, những thủ đô vốn sôi động cũng yên ắng lạ thường. 

Nhìn thế giới để thấy rằng trong hoàn cảnh như thế ta vẫn giữ được ổn định, yên tâm phát triển dưới sự lãnh đạo của Đảng. Trong khi nhiều nước phải chịu đựng cú sốc không chống đỡ nổi thì Việt Nam vẫn tăng trưởng dương 2,91%.

Tuy nhiên, phải làm rõ 2,91% đó tập trung vào ngành, địa phương nào, hiệu quả ra sao, chứ không đơn giản cứ "dương" là tốt cả. Nhưng dù sao cũng đáng ghi nhận. Đảng, Nhà nước quyết tâm đi vào những lĩnh vực lớn như thể chế, chính sách, xây dựng bộ máy, quyết tâm chống tham nhũng, quan liêu. 

Đảng tỏ rõ sự kiên định, xử lý các trường hợp sai phạm không có do dự, kể cả với cán bộ cấp cao. Giặc "nội xâm" vẫn còn phức tạp nhưng làm được như vừa qua là hơn hẳn các năm trước. Đó chính là "thế" rất tốt để chuẩn bị cho đại hội.

* Với "thế" rất tốt, thuận lợi sẽ là chủ yếu, thưa ông?

- Đảng không bao giờ được chủ quan, bao giờ cũng tự thấy mình còn vấn đề gì cần chú ý. Chúng ta đã làm được nhiều việc, coi như tạo tiền đề tốt, nhưng mới chỉ là xử lý các vụ việc đã biết do dân tố cáo. 

Còn nói đã thực chất do sự lãnh đạo của các cấp ủy, các cấp chính quyền, hệ thống chính trị tự kiểm điểm, phê bình ra được vấn đề thì gần như rất ít. 

Việc đánh giá có vững chắc hay không chính ở chỗ này. Nhiều vụ việc lộ ra từ phát hiện của dân, do dân tố giác chứ chưa phải do tự đấu tranh, phê bình thẳng thắn. Tôi nghĩ Đại hội Đảng không thể không thấy cái đó mà hiểu mình mạnh đến đâu, vững đến đâu.

Điều thứ hai không thể không nghĩ đến đó là công tác cán bộ. Tuy không phải hầu hết các nơi nhưng ở những địa phương quan trọng như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng và một số tỉnh, đội ngũ lãnh đạo trước đây (ở thời điểm sau Đại hội XII) đánh giá rất tốt nhưng bây giờ mới nhìn thấy rõ ràng bố trí không đúng, rõ ràng những cán bộ sai trái có từ trước vẫn không phát hiện ra dù có vụ rất nghiêm trọng. 

Đến bây giờ khi xử lý là thành tích của chúng ta đang làm, nhưng cũng chính là khuyết điểm do chúng ta đã không làm tốt ở các đại hội trước. Vừa qua, có hàng nghìn đồng chí bị kỷ luật, mấy chục đồng chí cấp trung ương bị xử lý...

* Việc xử lý vi phạm quyết liệt như ông nói có tác động thế nào đến các cấp lãnh đạo hiện nay và sắp tới?

- Đó là sự răn đe, cảnh tỉnh, nhắc nhở. Nhưng con người không dễ tự giác đâu. Tính cá nhân, tham quyền, cố vị, hư danh, mưu cầu địa vị... không phải đã hết. 

Tham vọng quyền lực gắn với chủ nghĩa cá nhân thì làm sao toàn tâm toàn ý phục vụ dân, dân đâu có chỗ để làm chủ nữa. Phải tự phê bình, chỉnh đốn, tự mình không rơi vào chủ nghĩa cá nhân. 

Đã là lãnh đạo thì hãy tự giác trước khuyết điểm, trước trách nhiệm, ý thức kỷ luật và sự kiểm tra của dân. Vấn đề rất quan trọng là làm cho dân, cho đảng viên, cơ sở mạnh lên.

Xử lý những sai phạm dứt khoát khiến lòng dân tin tưởng hơn. Nhưng đừng nghĩ như vậy đã yên tâm ngăn chặn hết những sâu mọt trong đội ngũ cán bộ. Nói bước đầu ngăn chặn thì được, bước đầu làm người ta sợ thì có lý. 

Còn nghĩ sẽ không còn chủ nghĩa cá nhân trỗi dậy, chen chân vào các vị trí lãnh đạo để kiếm chác, có vị thế thì chưa phải. Tôi muốn lấy hình ảnh ở vài nơi để suy nghĩ về việc bố trí cán bộ, sắp xếp đội ngũ. 

Có địa phương quan trọng, vừa mới đại hội xong, dàn lãnh đạo mới, cả bí thư, chủ tịch, mấy phó chủ tịch đều là người mới. Lãnh đạo bao giờ cũng cần có quá trình thâm nhập và hiểu biết thực tiễn. 

Nhưng ở đây tất cả bộ máy hầu như mới cả thì đó là đáng ngại. Những ông lãnh đạo chính bị xử lý, bộ máy kế thừa bị thay hết thì đâu đã có thể yên tâm?

* Theo ông, nội dung nào được cho là quan trọng của Đại hội Đảng?

- Có nhiều vấn đề, nhưng có hai nội dung luôn được quan tâm nhất. Thứ nhất, phải lo tập trung xây dựng Đảng. 

Muốn làm thật tốt thì kiểm điểm, phát huy cho được mặt tốt; thẳng thắn, chân thành, không chủ quan với những khuyết điểm mình đã để xảy ra từ các khóa nói chung và của khóa trước nói riêng. 

Thứ hai, nói cho cùng, làm cho dân tin hay không là thực hiện được chế độ chính trị tốt đẹp, dân chủ, dân là gốc. Người dân phải được coi trọng, làm chủ, chứ không chỉ thụ động trong chấp hành. 

Các cấp ủy Đảng, chính quyền phải toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân, do dân, vì dân. Đời sống người dân, kinh tế - xã hội phát triển, vị thế Việt Nam được giữ vững và phát huy, độc lập chủ quyền phải được khẳng định.

* Đại hội XIII dù mang tinh thần đổi mới, điểm cốt lõi nào từ các kỳ đại hội trước vẫn cần phải phát huy trong tổ chức, thưa ông?

- Đảng ta tôn trọng nguyên tắc tập trung, dân chủ. Đó là điều luôn phải thực hành, nhưng nghiên cứu những khóa vừa qua thì thấy cần hết sức coi trọng dân chủ, đừng quá đề cao tập trung mà đánh mất dân chủ. 

Nhìn những sai phạm đều thấy rõ đó là những người lạm dụng quyền hành, bất chấp ý kiến tập thể, ý kiến quần chúng. 

Nguyên tắc chung phải giữ vững, dưới phục tùng trên, trung ương vẫn lãnh đạo nhưng cần dân chủ, lắng nghe ý kiến của dân, hiểu được lòng dân và phát huy trí tuệ tập thể để lãnh đạo. Các cấp ủy cũng thế.

Khi làm việc, tôi rất coi trọng điều này. Dân chủ với cơ quan, dân chủ với đảng bộ, dân chủ với nhân dân, ai hỏi gì cũng phải trả lời, không bao giờ được coi mình ở vị trí đặc cách cao siêu, đứng trên và bất chấp. 

Bây giờ làm sao đội ngũ cán bộ phải có ý thức như thế. Chúng ta có công an, có quân đội nhưng vẫn phải coi lòng dân, sức dân mới là chính.

* Ông kỳ vọng gì về đại hội lần này?

- Ai cũng có lòng tin và phấn khởi khi bước sang giai đoạn mới. Đảng đã tổ chức đại hội đảng các cấp rất rõ ràng về đường hướng, phương pháp lãnh đạo, rất rõ ràng về ý thức lựa chọn đội ngũ cán bộ. Sự kỹ lưỡng ấy nhất định sẽ có kết quả.

Tôi kỳ vọng đội ngũ cán bộ trung ương khóa tới thật xứng đáng, không còn, hoặc ít nhất, giảm cao độ chủ nghĩa cá nhân trên cương vị công tác của mình, từ người ở vị trí cao đến các vị trí thấp hơn, trong đó Bộ Chính trị là những người mẫu mực nhất, như tấm gương. 

Đừng để người ta xì xào nhà cửa, đất đai, vợ con giàu có bất thường... Các thế lực thù địch, chống đối nói xấu không bao giờ hết, nhưng ai thế nào nhân dân đều biết.

Văn kiện Đại hội XIII kết tinh trí tuệ toàn Đảng, toàn dân

TTO - 8h sáng 26-1, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng chính thức khai mạc tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, thủ đô Hà Nội, với sự tham dự của 1.587 đại biểu chính thức, đại diện cho 5,1 triệu đảng viên trên toàn quốc.