Trong thời gian qua, giá một số cổ phiếu bị Phố Wall ghẻ lạnh đã tăng như vũ bão mà không có lý do chính đáng. Nhiều nhà giao dịch và nhà phân tích cho rằng động lực thúc đẩy giá các cổ phiếu này là những nhà đầu tư thảo luận trực tuyến về chứng khoán trên những trang mạng xã hội như Reddit, Twitter và Facebook.

Theo Reuters, biến động giá ồ ạt mà không có lý do rõ ràng đã khiến những nhà đầu tư chuyên nghiệp Phố Wall không kịp trở tay. Phe bán khống bị nghiền nát. Melvin Capital, quỹ đầu cơ có tên tuổi trong Phố Wall bị lỗ nặng khi bán khống GameStop và phải đóng vị thế bán khống vào ngày 26/1, tức là mua vào để trả lại cổ phiếu đã vay.

Bán khống là việc các quỹ đi vay cổ phiếu và bán ở thời điểm hiện tại rồi đi mua cổ phiếu để trả lại trong tương lai. Nếu giá giảm xuống đúng như kỳ vọng, giá mua vào sẽ thấp hơn giá bán ra ban đầu và quỹ bán khống sẽ có lãi.

Nếu giá tăng, bên bán khống sẽ bị lỗ, phải nộp thêm tiền ký quỹ vào tài khoản hoặc thậm chí là phải thanh lý vị thế. Việc các quỹ bán khống phải mua vào lại làm tăng nhu cầu cổ phiếu và đẩy giá tiếp tục lên cao.

Cuộc chiến bắt đầu khi nhà bán khống nổi danh Andrew Left của quỹ Citron Capital bán khống GameStop và bị cản đường bởi đội quân nhà đầu tư nhỏ lẻ hùng hậu đặt cược ngược lại. Citron đã bị nhắm đến bởi diễn đàn "wallstreetbets" trên Reddit. Các bài đăng của forum này đã đẩy giá một vài cổ phiếu nhỏ đi lên.

Trong một đoạn video đăng tải ngày 27/1, ông Left thông báo Citron đã từ bỏ việc bán khống GameStop sau khi giá cổ phiếu tăng gần 10 lần trong hai tuần. "Tôi tôn trọng thị trường", ông Left nói.

Kẻ thắng và người thua

GameStop bật tăng 135% trong phiên giao dịch 27/1, nâng mức tăng kể từ ngày 12/1 lên 1.700%. Hiện nay vốn hóa của chuỗi bán lẻ video game này là 24 tỷ USD. 

Cổ phiếu BlackBerry niêm yết tại Mỹ đi lên 33%, nâng mức tăng trong năm 2021 lên 279%. Công ty vận hành rạp phim AMC nhảy vọt 300% và đã tăng 800% kể từ đầu năm.

Cùng với Nokia, những công ty trên nằm trong số những cổ phiếu được giao dịch nhiều nhất. Các chủ đề trên mạng xã hội Reddit tràn ngập những lời bàn tán về chúng. Nokia nói rằng công ty không biết bất kỳ lý do gì khiến giá cổ phiếu tiếp tục tăng mạnh.

Ông Ryan Detrick, chuyên gia thị trường cao cấp tại LPL Financial nhận xét: "Trận chiến trên Phố Wall hiện nay giống như câu chuyện về chàng tí hon David đấu với người khổng lồ Goliath: Đám đông trên Reddit ôm lấy những cổ phiếu bị bán khống mạnh bởi các quỹ đầu cơ lớn nhất trên thế giới và giành chiến thắng".

Theo hãng nghiên cứu S3 Partners, tổng giá trị cổ phiếu GameStop bị bán khống tính tới 27/1 là 10,6 tỷ USD. Trong 7 ngày qua giá trị cổ phiếu bị bán khống tăng thêm 117 triệu USD, tương đương 1,1% trong bối cảnh giá tăng vọt.

Giám đốc Ihor Dusaniwsky của S3 Partners cho biết từ đầu năm tới nay, phe bán khống GameStop đã mất 19,15 tỷ USD. Chỉ tính riêng phiên giao dịch 27/1, các nhà bán khống lỗ 9,85 tỷ USD ở mức giá 285 USD/cp. GameStop đóng cửa ở mức 348 USD/cp. Chỉ 4 tháng trước, GameStop được giao dịch với giá 6 USD/cp.

Vốn bị coi là "tiền dại" (dumb money), các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã khiến cổ phiếu biến động ngược lại với phân tích cơ bản. Những khoản đặt cược trị giá nhiều tỷ USD có thể gặp rủi ro khi những nhà đầu tư nghiệp dư thách thức vị thế bán khống của những quỹ đầu cơ đầy quyền lực.

Ông Matthew Keator, đối tác của Keator Group cảnh báo: "Đây là một trò chơi đầy nguy hiểm dù bạn cược rằng giá cổ phiếu sẽ lên hay sẽ xuống. Đến quá gần với lửa và bạn sẽ bị bỏng".

Các chuyên gia đang tranh luận xem liệu những biến động giá lớn có nên được xem là điềm xấu cho thị trường chứng khoán Mỹ hay không.

Nhưng ông Alexis Ohanian, đồng sáng lập Reddit cho rằng sự trỗi dậy của nhà đầu tư nhỏ lẻ là lành mạnh. Hôm 27/1, ông chia sẻ lại một tweet với nội dung: "Con giun xéo lắm cũng quằn. Đây là cuộc trả thù của đám đông. Tâm lý chung về GameStonk rất đơn giản: công chúng luôn cảm thấy rằng việc những nhà đầu cơ kiếm hàng tỷ USD bằng cách giẫm đạp lên kẻ yếu là điều sai trái".