Ảnh: D.TR.

Sách bàn về triết học, nhưng nhóm tác giả (Gail M. Presbey - Karsten J. Struhl - Richard E. Olsen) không một dòng triết thuyết mà thực hiện một cuộc tuyển chọn công phu, sắp xếp và trình bày như một giáo trình dành cho bạn đọc của các nền văn hóa khác nhau, đặc biệt là sinh viên các ngành khoa học xã hội, về những tranh luận triết học nền tảng. Đây là một tuyển tập có hệ thống, chứa đựng kiến thức uyên bác, suy tư thâm diệu từ cổ chí kim của triết học phương Tây và ngoài phương Tây.

Gọi là ngoài phương Tây là bởi chiếm đến 2/3 nội dung là những tư tưởng của các tác gia châu Á, châu Phi, Trung Đông, châu Mỹ bản địa. Ngay trong các trường phái châu Âu, sách cũng không bỏ qua các tư tưởng, quan điểm của Liên Xô (cũ), của các nước nói tiếng Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha (bao gồm cả châu Mỹ Latinh). Sách cũng giới thiệu những tư tưởng của người Mỹ da đen và quan điểm của nữ giới.

Truy tầm triết học làm sáng tỏ những đóng góp triết học của các nền văn hóa khác nhau. Và chúng ta có thể tìm thấy trong các đối thoại giữa các triết gia những vấn đề cốt lõi có tính nhân bản trong chiều dài chiêm nghiệm của loài người: duy tâm và duy vật, tri thức và khoa học, tôn giáo và xã hội, bản tính và bản ngã, tinh thần và thể xác, định mệnh và tự do, sự sống và cái chết, đạo đức và bổn phận, công bằng và sự thống trị...

Góp mặt vào đây có các góc nhìn từ Ấn Độ giáo, Phật giáo, Hồi giáo, Thiền tông, Đạo Lão cho đến các học thuyết hiện đại... Có cuộc tranh luận trong truyền thống phương Tây hiện đại với René Descartes, David Hume và Edmund Husserl. Có cuộc tranh luận về bản tính con người của người Trung Hoa với Mạnh Tử, Tuân Tử, Hàn Dũ, Trần Hạo...

Các tượng đài triết học, như Plato có bốn lần "lên tiếng", Aristote, Lão Tử, Trang Tử mỗi người hai lần. Đức Khổng Tử, thầy Huệ Năng, thánh Gandhi cũng tham gia. Hai nhà sáng lập chủ nghĩa cộng sản Karl Marx và Friedrich Engels cùng lãnh tụ Mao Trạch Đông đều có hai lần được đăng dẫn tác phẩm. Các nhà khoa học Albert Einstein, Sigmund Freud, các triết gia Arthur Schopenhauer, Immanuel Kant, Bertrand Russel đến các nhà văn Fyodor Dostoevsky, Jean-Paul Sartre, Albert Camus... đã hiện diện nơi đây để làm nên sức nặng của bộ sách gần 800 trang khổ lớn này.

Điều đáng nói nhất chính là có một cái tên Việt Nam xuất hiện trong Tiết 3 - Thiền của nhà Phật thuộc Chương 1 - Diện mạo và Thực tại. Đó là Thích Nhất Hạnh với bài viết Các bí quyết của thiền (Zen Keys). Sự tuyển chọn này xác nhận vị thế của thiền sư Thích Nhất Hạnh như một nhà tư tưởng thiền học và duy thức luận của Phật giáo Việt Nam.

50 ý tưởng triết học: lôi cuốn và hài hước

TTO - Hãy tưởng tượng một nhà khoa học độc ác tách bộ não của một con người và đưa vào chiếc bình đựng dưỡng chất. Đầu dây thần kinh được nối với siêu máy tính, khiến anh ta có ảo giác mọi thứ vẫn là thật.