Việc thanh tra các doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối xăng dầu được tiến hành trong bối cảnh nguồn cung thị trường xăng dầu vừa qua có những biến động rất lớn. Theo Bộ Công Thương, sẽ có 33 doanh nghiệp đầu mối thuộc diện thanh tra trong đợt này.

Nhiều doanh nghiệp đầu mối xăng dầu bị thanh tra

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên vừa ký quyết định thành lập đoàn thanh tra chuyên ngành với các doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối xăng dầu.

Lãnh đạo Thanh tra Bộ Công Thương cho biết, đầu tuần tới sẽ thực hiện công bố quyết định thanh tra ở các doanh nghiệp. Đây sẽ là hoạt động thanh tra đột xuất được thực hiện bởi 3 đoàn thanh tra chuyên ngành, để thanh tra về việc chấp hành pháp luật trong kinh doanh xăng dầu của các doanh nghiệp đầu mối.

"Sẽ có 33 doanh nghiệp đầu mối thuộc diện thanh tra trong đợt này. Tuy nhiên, doanh nghiệp đầu mối kinh doanh mảng sản phẩm nhiên liệu bay sẽ không thuộc diện thanh tra", vị này thông tin.

Theo danh sách trên cổng thông tin Bộ Công Thương về hoạt động kinh doanh xăng dầu, thị trường có tổng số 36 doanh nghiệp đầu mối. Trong đó, những cái tên chiếm thị phần lớn là Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Tổng Công ty Dầu Việt Nam - Công ty Cổ phần (PVOil), Công ty TNHH một thành viên - Tổng Công ty Xăng dầu Quân đội...

Thanh tra Bộ Công Thương cũng đã có văn bản gửi Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) về việc cung cấp thông tin phục vụ hoạt động thanh tra. 

Thanh tra Bộ đề nghị Vụ Thị trường trong nước cung cấp cho Thanh tra Bộ Công Thương các tài liệu liên quan như giấy phép kinh doanh; giấy xác nhận của Bộ Công Thương cho các thương nhân đủ điều kiện làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, thương nhân phân phối kinh doanh xăng dầu.

Bảng kê cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ kinh doanh xăng dầu (cầu cảng, kho tiếp nhận, kho chứa xăng dầu, phương tiện vận tải xăng dầu) thuộc sở hữu hoặc đồng sở hữu hoặc thuê sử dụng của các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu và thương nhân phân phối xăng dầu.

Bảng kê hệ thống phân phối xăng dầu (cửa hàng bán lẻ xăng dầu thuộc sở hữu hoặc thuê, tổng đại lý kinh doanh xăng dầu hoặc đại lý bán lẻ xăng dầu hoặc thương nhân nhận quyền bán lẻ xăng dầu thuộc hệ thống phân phối các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu và thương nhân phân phối xăng dầu.

Bộ Công Thương cho rằng, cần thiết phải tiếp tục thực hiện thanh tra chuyên ngành để chấn chỉnh và làm lành mạnh thị trường xăng dầu.

Cần truy lại việc cấp phép đối với doanh nghiệp xăng dầu

Trên thực tế, việc cấp phép hoạt động xăng dầu trong thời gian vừa qua được đánh giá là tràn lan. Hệ luỵ là có nhiều trường hợp vi phạm nghiêm trọng pháp luật, buôn bán xăng dầu giả, buôn bán hoá đơn.

Chính vì vậy, việc thanh tra các doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối xăng dầu, cơ quan thanh tra cần truy lại việc cấp phép đối với những doanh nghiệp này.

Một chuyên gia ngành xăng dầu cho rằng, dù kinh doanh xăng dầu là một trong những ngành kinh doanh có điều kiện với mức độ cạnh tranh rất gắt gao, nhưng cũng là lĩnh vực giúp doanh nghiệp có được mức lợi nhuận cao. Chính vì vậy đã dẫn tới "bùng nổ" số lượng doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu những năm qua.

"Cùng với lợi nhuận từ kinh doanh xăng dầu, có nhiều cách để doanh nghiệp dễ dàng huy động được lượng vốn lớn cũng như có thể "tận dụng" giấy phép kinh doanh để gia tăng doanh thu. Trong đó, có nhiều thương nhân sử dụng tiền vay ngân hàng, sau đó dùng vào việc đầu tư bất động sản", vị này nói.

Bộ Công an cũng từng khẳng định, trong thời gian vừa qua, công tác quản lý về số lượng, chất lượng đầu ra xăng dầu tại các cửa hàng, đại lý bán lẻ còn nhiều bất cập, sơ hở. 

Bên cạnh đó, người tiêu dùng khi mua lẻ xăng dầu thường không cần hoá đơn, nhiều đối tượng lợi dụng kẽ hở này để tuồn xăng dầu giả, xăng dầu lậu với số lượng lớn ra tiêu thụ (như vụ tiêu thụ 137 triệu lít xăng giả, 1,6 triệu lít dầu DO giả của nhóm đối tượng Trịnh Sướng; vụ bắt giữ 2 triệu lít xăng giả tại Nghệ An…). Chính vì vậy, Bộ Công Thương cần có hướng khắc phục trình trạng này.