Nỗi lo mất mùa 

Thời điểm trước Tết Nguyên đán, trên địa bàn tỉnh Gia Lai thời tiết thay đổi bất thường, mưa kèm theo không khí lạnh bao trùm. Đặc biệt, thời điểm này điều đang ra hoa gặp thời tiết cực đoan, khiến người dân lo lắng khả năng đậu quả rất thấp.

Tại huyện Ia Grai, nơi có rất nhiều hộ dân nguồn thu nhập chủ yếu phụ thuộc vào vườn điều, năm nay chủ vườn lo lắng khả năng điều sẽ thất thu.

Trò chuyện với chúng tôi, ông Rơ Châm Phinh, ngụ làng Ếch, xã Ia Khai nét mặt phảng phất nỗi buồn, cho hay: “Năm nào cũng vậy, sau Tết Nguyên đán cả gia đình tập trung thu hoạch hạt điều. Mấy vụ mùa trước, quả rụng kín gốc, không cần dùng sào hái mà chỉ đi lượm thôi. Thế mà năm nay chỉ lác đác vài cây cho quả, còn lại ra hoa rồi rụng”.

Theo ông Phinh, do mùng 3 Tết có mưa nên hoa điều bị rụng gần hết, kèm theo không khí lạnh, khiến hoa không đậu quả được. Ước chừng gần 200 cây điều này chỉ thu được 7-8 tạ hạt, không thể đạt 1,2 tấn như năm ngoái. Trong khi đó, giá hạt điều đầu vụ chỉ ở mức 22 ngàn đồng/kg.

Rời khỏi rẫy nhà ông Phinh, chúng tôi tiếp tục đi chuyển đến làng Bía Ngó, xã Ia Chía, hầu hết người dân trồng điều đều lắc đầu ngao ngán trước nguy cơ vụ mùa thất thu.

Mới sáng tinh mơ, ông Trần Đình Đoàn đã có mặt tại rẫy điều của gia đình kiểm tra một vòng. Theo ông Đoàn, dù đã vào vụ thu hoạch mà vườn điều hơn 2ha của gia đình chỉ mới ra quả non.

Ông Đoàn thở dài nói: “Vụ năm ngoái, gia đình tôi thu hơn 4 tấn hạt thô, chế biến thành phẩm còn 1,5 tấn, bán với giá 220 ngàn đồng/kg, thu hơn 220 triệu đồng. Nhưng năm nay, tôi đoán chỉ còn khoảng 3 tấn thô thôi. Do dịp Tết, thời điểm điều ra hoa, trời đổ mấy cơn mưa. Từ đó đến nay, nhiệt độ giảm mạnh kèm theo gió lớn khiến hoa bị thối và rụng nhiều. Bữa trước ra thăm vườn, nhìn thấy hoa rụng đầy trên mặt đất, tôi xót lắm”.

Thời tiết bất thường 

Anh Nguyễn Văn Thiêm, ngụ làng Bía Ngó cũng đang chung nỗi lo mất mùa điều.

“Nhà tôi trồng 6ha điều. Mọi năm thu hoạch khoảng 2 tấn/ha. Còn năm nay chưa thu hoạch được quả nào. Nhưng theo kinh nghiệm mười mấy năm trồng điều, thì tôi chắc chắn năm nay sản lượng sẽ giảm phân nửa. Nguyên nhân là do thời tiết thôi. Cây điều đang ra hoa mà gặp mưa với lạnh như đợt rồi thì đậu quả sẽ ít. Tới đây, tôi sẽ trồng xen thêm tre Bát Độ lấy măng để tăng thêm thu nhập”, anh Thiêm nói.

Với 1.176ha, xã Ia Tô có diện tích điều lớn nhất nhì huyện Ia Grai. Những năm qua, loại cây trồng này góp phần giúp người dân có thêm thu nhập ổn định. Tuy nhiên, nỗi lo mất mùa điều niên vụ 2022-2023 đang hiện hữu.

Theo ông Trịnh Việt Hùng, Chủ tịch UBND xã Ia Tô, điều là một trong những loại cây trồng chủ lực ở xã. Do phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng và tập quán canh tác nên cây điều được người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ưu tiên.

Năm nay, người dân chưa thu hoạch điều và chưa có giá bán cụ thể nhưng khả năng mất mùa. Do đầu vụ trên địa bàn có mấy cơn mưa.

Ông Phan Đình Thắm, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Ia Grai cho biết: “Toàn huyện có khoảng 6.000ha điều, tập trung ở các xã: Ia O, Ia Chía, Ia Krai, Ia Khai, Ia Tô, Ia Grăng. Huyện có 3 sản phẩm điều đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Hiện nay, bà con nông dân đã bắt đầu thu hoạch một số diện tích điều chín sớm. Còn chính vụ thì khoảng tầm tháng 3. Chúng tôi cũng mới đi kiểm tra và nhận thấy khả năng năm nay sản lượng điều giảm hơn năm ngoái”.

Không riêng gì huyện Ia Grai, người dân huyện Đức Cơ cũng đang thấp thỏm về một vụ điều thất bát.

Ông Nguyễn Quốc Tư, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đức Cơ cho hay: "Huyện có diện tích điều lớn nhất tỉnh với 14.000ha nhưng năng suất không cao bằng các địa phương khác. Năng suất bình quân đạt 1 tấn/ha. Mưa lớn làm ảnh hưởng đến việc ra hoa, đậu quả của cây điều và khả năng năm nay năng suất sẽ giảm mạnh.

Để nâng cao năng suất và thu nhập cho người dân, huyện đang xây dựng đề án cụ thể, với mục tiêu đến năm 2025 sẽ nâng sản lượng lên 1,5 tấn/ha. Riêng năm nay, huyện hỗ trợ 1,5 tỷ đồng để xây dựng mô hình trình diễn, cấp giống, chế phẩm sinh học và tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc điều cho người dân"