Trong khi đó, các doanh nghiệp đầu mối kêu khó khăn do cách tính giá quá chặt gây lỗ và mong nhà bán lẻ... thông cảm.

Tại hội thảo lấy ý kiến sửa đổi dự thảo nghị định 95 và nghị định 83 về quản lý kinh doanh xăng dầu do VCCI và Bộ Công Thương tổ chức ngày 14-2, đã thu hút hơn 300 doanh nghiệp (DN) đến từ 50 tỉnh thành tham gia, trong đó nhiều DN đã bày tỏ bức xúc về những bất cập trong điều hành, cũng như việc đầu mối "chèn ép" nhà bán lẻ...

Nhà bán lẻ "tố" bị chèn ép

Ông Hà Thanh Tùng, Công ty TNHH Xăng dầu Hà Giang, đại diện cho nhóm DN bán lẻ với 9.000 cửa hàng (53% thị phần bán lẻ), cho biết theo tính toán, số lỗ của DN bán lẻ từ khi xảy ra bất ổn thị trường đến nay lên tới cả 3.000 - 4.000 tỉ đồng, nguy cơ phải ngừng kinh doanh, tác động tới việc đảm bảo chuỗi cung ứng.

"DN bán lẻ bị hạn chế nguồn hàng, chỉ được lấy hàng từ một nguồn, bị chèn ép trong chiết khấu, lỗ cũng phải chịu", ông Tùng bức xúc và đề nghị cần có sự công bằng giữa DN bán lẻ và thương nhân phân phối.

Ông Hoàng Trung Dũng, giám đốc Công ty CP Phát triển phụ gia và sản phẩm dầu mỏ (APP), cho rằng nên để bán lẻ được lấy từ ba nguồn, tạo cạnh tranh về giá. 

Tuy nhiên, theo ông Dũng, với 34 thương nhân đầu mối xăng dầu hoạt động hiện nay, không đủ nguồn lực tài chính mạnh để đảm bảo nguồn cung cho thị trường. Vì vậy, để chia lửa cho các đầu mối, đặc biệt khi thị trường khó khăn, giá lên cao như thời gian qua, cần duy trì hệ thống phân phối.

Theo ông Văn Tấn Phụng, chủ tịch hội đồng quản trị Công ty CP Thương mại dầu khí Đồng Nai, điều lạ lùng trên thị trường này là DN bị lỗ vẫn phải bán, vẫn phải kinh doanh. Trong khi đó, thương nhân phân phối có vai trò đưa hàng từ đầu mối về các đơn vị nhượng quyền, đại lý xuống cửa hàng bán lẻ, nhưng cũng gặp khó khăn khi không nhập được hàng.

"Là DN tại Đồng Nai, sát TP.HCM có tổng kho Nhà Bè nhưng vừa rồi chúng tôi cũng rất khó lấy được hàng. Không lấy được từ đầu mối, phải điều hòa hàng từ thương nhân phân phối khác, chuyển hóa qua lại để có đủ hàng cung ứng. 

Do đó, dự thảo không nên khống chế việc thương nhân phân phối chỉ được lấy hàng từ ba đầu mối để đảm bảo cung ứng xăng dầu" - ông Phụng nêu quan điểm.

Đầu mối kêu khó, mong... thông cảm!

Cũng tại hội nghị, ông Nguyễn Hồng Nam - trưởng ban chính sách kinh doanh của Petrolimex - cho biết theo quy định hiện nay, thương nhân đầu mối phải dự trữ tồn kho 20 ngày. 

Tuy nhiên, công thức tính giá có biên độ giá quá ngắn, nên khi giá xuống khiến DN "chết vì tồn kho", bị thua lỗ nên DN không có đủ nguồn để chia sẻ chiết khấu lại cho các DN.

Do đó, ông Nam cho rằng việc thay đổi chu kỳ điều hành giá không quan trọng bằng công thức tính giá bao gồm được cả mức tồn kho của DN. 

Trong bối cảnh DN đầu mối phải nhập hàng, chi phí lớn hàng chục triệu USD cho mỗi tàu, nên dù đồng tình với việc chia sẻ chiết khấu cho các đại lý bán lẻ, nhưng theo ông Nam, cần đảm bảo chi phí kinh doanh của thương nhân đầu mối và phân phối.

Ông Phạm Văn Thoại, chủ tịch Saigon Petro, cũng cho biết dù có 34 thương nhân đầu mối nhưng thực chất chỉ khoảng hơn 15 DN nhập hàng. 

Khó khăn dồn vào các DN đầu mối của Nhà nước, vừa phải vay vốn khi ngân hàng siết tín dụng, bán hàng thu tiền Việt nhưng mua hàng phải trả tiền đô, chịu thiệt lỗ tỉ giá. Việc nhập khẩu thì không hề dễ dàng, có thời điểm "giá trên trời".

"Các ý kiến nêu ra là thỏa đáng nhưng phải hiểu cho chúng tôi. Chúng tôi có lãi thì chia liền, nhưng chúng tôi bị lỗ quá. Mong các anh chị hết sức bình tĩnh, phải từ từ, lắng nghe chia sẻ, tìm ra giải pháp để tháo gỡ" - ông Thoại nói.

Trao đổi với Tuổi Trẻ sau hội thảo, nhiều đại lý bán lẻ, phân phối xăng dầu cho biết việc các thương nhân đầu mối kêu khó khăn và "xin chia sẻ" là không thuyết phục, bởi thực tế các đầu mối lãi cả nghìn tỉ đồng. 

"Cùng trong chuỗi cung ứng, phân phối xăng dầu nhưng khó khăn, lỗ thì đổ hết cho bán lẻ, chúng tôi có số liệu, hóa đơn bán hàng cung cấp rõ ràng việc giá mua vào bằng giá bán ra, trong khi đầu mối chỉ biết kêu than và đòi chia sẻ, đồng cảm là không thuyết phục" - một DN bức xúc.