Theo dự kiến, ngày mai (24/3), cơ quan tố tụng quận Bình Thạnh (TPHCM) sẽ tổ chức buổi xin lỗi công khai đối với anh Bùi Minh Lý (sinh năm 1989, tại Long An). Anh Lý từng bị kết án oan về tội cướp giật tài sản.

Án oan "quàng cổ"

Theo hồ sơ vụ án, tối 19/1/2014, vợ chồng chị N.T.T. đãi tiệc tất niên ở phường 25, quận Bình Thạnh, TPHCM. Bàn tiệc đặt ở hai bên đường hẻm, chừa lối đi nhỏ ở giữa. Khi chị T. bưng thức ăn ra thì bị một thanh niên giật sợi dây chuyền rồi rồ ga chạy. Chồng chị T. và một người bạn lấy xe máy đuổi theo đến đường Xô Viết Nghệ Tĩnh thì thấy anh Lý đang chạy xe nên ép xe rồi xông vào đánh, khống chế anh Lý và mời công an đến làm việc.

Tháng 7/2015, TAND quận Bình Thạnh xử sơ thẩm, tuyên phạt anh Lý 3 năm tù về tội cướp giật tài sản. Anh Lý kháng cáo kêu oan. Tháng 9/2015, TAND TPHCM xử phúc thẩm đã hủy án, trả hồ sơ để điều tra lại. Trong khoảng thời gian trả hồ sơ xét xử lại, anh Lý vẫn bị tạm giam, đến ngày 1/6/2016 thì được tại ngoại.

Khi được tại ngoại, trở lại công việc thợ hồ ở quê, vẫn mang trong mình thân phận của một người mang án cướp giật với 3 năm tù treo lơ lửng.

"Từ ngày trở về quê, tôi bị nhiều người kỳ thị, lời ra tiếng vào, chẳng ai dám thuê một người tù tội như mình về làm việc, cuộc sống rơi vào khó khăn", anh Lý nhớ lại những ngày mới ra khỏi trại tạm giam.

Hơn ai hết anh Lý biết mình bị hàm oan, và gửi đơn kêu oan tới các cơ quan tố tụng. "Từ ngày đầu bị bắt, tôi luôn giữ vững ý chí kêu oan. Ở ngoài, cha mẹ và vợ tôi suy sụp tinh thần dữ lắm. Khi được tại ngoại, tôi 3 lần quay lại con hẻm đó mong tìm những người tố cáo mình để hỏi vì sao họ lại làm thế, nhưng không gặp được ai", Lý nói.

Ngày 31/7/2018, anh Lý được trút bỏ thân phận bị can khi cơ quan điều tra đã ra quyết định đình chỉ điều tra với anh do đã hết thời hạn điều tra mà không đủ chứng cứ xác định anh phạm tội.

Yêu cầu bồi thường 3,6 tỷ đồng

Thuật lại những ngày trong trại tạm giam, anh Lý nói mình có nhiều lần thay đổi nơi tạm giam, từ tạm giam quận Bình Thạnh, đến Trại tạm giam Chí Hòa.

"Họ thay đổi liên tục nơi tạm giam, riêng ở Chí Hòa thì tôi được thay đổi giam ở 4 buồng giam khác nhau và đã "đón" 3 cái tết trong trại giam. Cha mẹ tôi trước đây bị thương nặng trong một vụ tai nạn, sức khỏe kém, khi tôi bị tạm giam, vợ tôi phải làm thuê phụ giúp cha mẹ chồng, vừa thăm nuôi, vừa gõ cửa cơ quan chức năng kêu oan cho chồng", anh Lý kể lại.

Ra khỏi trại giam, Lý được biết gia đình đã vay mượn tiền bạc để lo cho anh trong những năm tháng bị giam oan, tới nay Lý và vợ vẫn đang làm để trả nợ. "Đã bị bắt giam oan, nay còn mắc nợ, thiệt khổ", anh  Lý than thở.

Trước khi bị bắt, anh Lý từng là bí thư chi đoàn ấp Trung, xã Đông Thạnh, huyện Cần Giuộc (Long An) với nhiều bằng khen về công tác. Lúc đó, người thợ xây dựng này cũng là một đảng viên dự bị, sắp được chuyển đảng chính thức. Và dù những bằng khen từ công tác đoàn của anh không giúp gì được khi ra tòa nhưng đã đủ để những người bà con dòng họ, người từng biết anh trước đó không tin rằng anh là kẻ cướp.

"Bây giờ, tôi chỉ mong muốn tập trung kiếm tiền lo cho gia đình. Mình cũng không mặn mà gì với công tác đoàn nữa", anh Lý tâm sự.

Mong mỏi lớn nhất của anh Lý là được cơ quan tố tụng xin lỗi công khai, để phục hồi danh dự cho bản thân anh, cho gia đình và cả những người đã bảo vệ anh trước những thông tin đồn đoán của dư luận mà anh gặp phải suốt những năm qua.

Ngày anh Lý bị bắt, vợ anh tất tả ngược xuôi tìm luật sư kêu oan cho chồng. Nay hai vợ chồng sum vầy, có một con gái 4 tuổi, chị làm uốn tóc tại nhà. Còn anh Lý cùng cha đi làm thợ hồ. Sức khỏe suy yếu sau hơn 2 năm bị giam nhưng ai kêu gì anh đều nhận việc.

Được biết, anh Lý đã có đơn yêu cầu bồi thường số tiền 3,6 tỷ đồng cho chuỗi ngày bị oan sai, tổn thất tinh thần… nhưng giữa anh và cơ quan tố tụng chưa tìm được tiếng nói chung. Theo quy định, nếu các bên không thể thỏa thuận số tiền bồi thường thì sẽ được giải quyết bằng bản án dân sự.

Hồng Lĩnh