Năm 2023 là dấu mốc kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam (VN) - Mỹ. Gần đây, nhiều quan chức Mỹ, trong đó có Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tới VN nhằm mở rộng và làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ song phương. Nhân những sự kiện này, Pháp Luật TP.HCM đã có cuộc phỏng vấn với ThS Hoàng Việt (giảng viên Trường ĐH Luật TP.HCM) về quan hệ Việt - Mỹ cũng như những chuyến thăm cấp cao này.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken (giữa) giao lưu với các nhà khoa học và thăm các dự án sáng tạo tại ĐH Bách khoa Hà Nội. Ảnh: Đại sứ quán Mỹ

VN chào đón các nhà đầu tư Mỹ

. Phóng viên: Nhìn lại 10 năm kể từ khi VN - Mỹ thiết lập quan hệ đối tác toàn diện, hai nước đã đạt được những thành tựu hợp tác nổi bật nào, thưa ông?

ThS Hoàng Việt, giảng viên Trường ĐH Luật TP.HCM. Ảnh: NVCC

+ ThS Hoàng Việt: Quan hệ Việt - Mỹ thời gian qua đã có sự phát triển vượt bậc, trong đó đặc biệt là lĩnh vực thương mại. Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1995, thương mại song phương đã phát triển mạnh, đầu tư song phương lên tới hàng tỉ USD. Năm 2022, kim ngạch thương mại hai nước đã đạt trên 123 tỉ USD.

Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của hàng hóa VN và VN là đối tác thương mại hàng hóa lớn thứ bảy của Mỹ. Mỹ nhập khẩu nhiều mặt hàng bao gồm dệt may, giày dép và điện tử. VN mua các sản phẩm của Mỹ như bông và đậu nành, đồng thời tiếp nhận đầu tư từ các công ty lớn của Mỹ. Cả Mỹ và VN cùng nằm trong số 14 quốc gia khởi xướng trong Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương vì thịnh vượng (IPEF).

Bên cạnh quan hệ kinh tế thương mại thì các quan hệ khác như hợp tác an ninh biển, hợp tác giải quyết vấn đề khí hậu và năng lượng sạch, hợp tác hai bên trong lĩnh vực y tế cũng đạt được nhiều thành tựu lớn.

. Như ông đã nói, hợp tác Việt - Mỹ rất phát triển trong thời gian qua, vậy còn dư địa hay lĩnh vực nào tiềm năng mà hai bên cần thúc đẩy hơn nữa?

+ Mặc dù quan hệ giữa hai bên thời gian qua đã có bước phát triển rất lớn, thế nhưng trong tất cả lĩnh vực, dư địa để phát triển vẫn còn rất nhiều. Mỹ vẫn là nền kinh tế lớn nhất thế giới, đồng thời cũng là quốc gia có nền giáo dục, khoa học công nghệ tiên tiến bậc nhất trên thế giới. VN vẫn đang cần nhận sự đầu tư từ các nhà kinh doanh Mỹ, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao như sản xuất chip. Thương mại song phương Việt - Mỹ vẫn còn có thể tăng trưởng thêm nữa. Với vai trò là quốc gia đầu tàu trên thế giới trong việc đề cao nền kinh tế xanh, chống lại sự biến đổi khí hậu, VN rất cần sự hợp tác với Mỹ để có thể thúc đẩy khu vực ĐBSCL phát triển sạch và xanh trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu đang gây ra những ảnh hưởng xấu ở khu vực này.

Theo ThS Hoàng Việt, kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1995 và quan hệ đối tác toàn diện năm 2013, hợp tác VN - Mỹ ngày càng phát triển mạnh mẽ, năng động và hiệu quả. Dù vậy, vẫn còn những dư địa để hai nước đẩy mạnh hợp tác hơn nữa như phát triển kinh tế xanh, kinh tế kỹ thuật số… Tăng cường quan hệ Việt - Mỹ không chỉ mang lại lợi ích cho hai bên mà còn thúc đẩy hòa bình, thịnh vượng cho khu vực.

Hợp tác Việt - Mỹ thúc đẩy hòa bình, thịnh vượng khu vực

. Quan hệ hợp tác Việt - Mỹ có ý nghĩa như thế nào với khu vực Đông Nam Á và rộng hơn là khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, thưa ông?

+ Nhìn vào bản đồ, chúng ta có thể thấy Đông Nam Á nằm ở vị trí trung tâm của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Trong thế kỷ 21, trọng tâm chiến lược toàn cầu đã chuyển dịch từ Đại Tây Dương sang Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Trong “Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”, Mỹ thể hiện kỳ vọng của mình trong việc hợp tác và xây dựng năng lực đối tác với bên thứ ba trong khu vực, cũng như xây dựng quan hệ đối tác chiến lược với Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) dựa trên nguyên tắc và lợi ích chung, trong đó có tự do hàng hải, tôn trọng trật tự dựa trên luật lệ, đặc biệt đối với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển. Phía Mỹ coi VN là đối tác tin cậy ở khu vực Đông Nam Á, có vai trò dẫn dắt trong ASEAN và là thành viên quan trọng của IPEF.

Việc hai nước VN và Mỹ có quan hệ tốt đẹp có ảnh hưởng trước hết đến ASEAN - vốn được coi là trung tâm của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Sự phát triển năng động của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và quá trình gia tăng vai trò của ASEAN với VN là thành viên tích cực, có trách nhiệm sẽ tạo điều kiện để toàn bộ khu vực có điều kiện phát triển. Trong bối cảnh trật tự thế giới mới đang trong quá trình định hình, cục diện khu vực đang chuyển động mạnh mẽ đặt ra nhiều cơ hội để VN tham gia đóng góp vào việc xây dựng một ASEAN đoàn kết, thống nhất, tránh bị chia rẽ nội bộ, cân bằng lợi ích quốc gia, dân tộc, cũng như duy trì chính sách mềm dẻo, khôn khéo, trung lập, tránh bị lệ thuộc và ảnh hưởng từ các nước lớn.•