Đông cứng khớp vai còn được gọi là dính bao khớp, là nguyên nhân gây đau và cứng bên trong khớp, càng ngày khớp càng đau và khó vận động. Bệnh này chiếm 2% dân số và nếu không được điều trị, bệnh sẽ biến tay lành thành tàn phế.

Tưởng ung thư xương hóa khớp vai đông cứng

Bệnh nhân nam 45 tuổi ở Hà Nội, tự dưng sáng ngủ dậy thấy khớp vai phải đau nhức và khó cử động. Dù đã tích cực xoa bóp, châm cứu bấm huyệt nhưng tay của anh càng ngày càng đau và tay bị "đông cứng" không thể cử động. 

Đi khám nơi thì chẩn đoán bệnh cổ vai khớp, nơi nói bị viêm khớp vai được điều trị bằng thuốc chống viêm và vật lý trị liệu nhưng không có kết quả, tay thành tàn phế. May mắn sau đó anh được chẩn đoán bệnh đông cứng khớp vai, thực hiện gây mê bẻ vận động và tập vật lý trị liệu 3 tháng, tay phải mới cử động lại được.

Đặc biệt có không ít người khi bị đau âm ỉ, đau tăng về đêm, khám chữa nhiều nơi không kết quả đã khám và xét nghiệm ung thư vì nghĩ ung thư xương. Bác sĩ Nguyễn Quốc Dũng, phó chủ nhiệm khoa phẫu thuật khớp, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cho biết tuần nào khoa cũng tiếp nhận 2 - 4 bệnh nhân đến khám do đau nhức một bên bả vai, nhiều người tay không cử động được, đau liên miên nên nghĩ mình bị ung thư xương.

Thực tế nhiều người bị chẩn đoán nhầm là bệnh cổ vai khớp và viêm, điều trị bằng thuốc, thậm chí vật lý trị liệu không có kết quả, bệnh nhân vẫn không cử động được, cánh tay gần như tàn phế, kể cả khi có người giúp cũng không vận động được.

Đây là căn bệnh đông cứng khớp vai, đứng thứ 2 trong nhóm bệnh lý viêm quanh khớp vai, còn được gọi là sự dính của bao khớp rất ít người biết nhưng đang gia tăng trong cộng đồng. Bệnh ngày càng nhiều không chỉ gặp ở lứa tuổi trung niên mà cả người trẻ 20 - 30 tuổi. Người lao động trí óc mắc nhiều hơn lao động chân tay.  

Phục hồi sớm để tránh tàn phế

Bác sĩ Nguyễn Quốc Dũng cho hay, bệnh đông cứng khớp vai chiếm khoảng 2% dân số, thường gặp ở lứa tuổi 40 - 60 cả nam và nữ. Hiện chưa tìm ra nguyên nhân gây bệnh, bệnh nhân tự nhiên thấy đau quanh khớp vai không lan ra đâu, sau đó hạn chế biên độ hoạt động và dần tàn phế.  

Giải thích về nguyên nhân khớp vai tự nhiên đông cứng, bác sĩ Dũng phân tích: khớp vai được coi như sự khớp giữa quả banh đánh golf và giá đỡ, nó được làm nên bởi 3 xương: xương cánh tay, xương bả vai và xương đòn. Nguyên nhân của tình trạng này là do dính bao khớp ổ chảo - cánh tay, không có tổn thương sụn và xương vùng khớp vai, không do chấn thương mới, không do vi khuẩn.

Trong bệnh lý cứng khớp vai, bao khớp dày và trở nên cứng chắc, sự cứng của các dải mô quanh khớp, giảm dịch khớp, trong nhiều trường hợp dấu hiệu của cứng khớp vai là không thể vận động khớp vai ngay cả khi có sự trợ giúp của người khác.

Nguyên nhân của cứng khớp vai vẫn chưa được biết hoàn toàn, không có dấu hiệu báo trước. 

Một vài yếu tố có thể làm tăng nguy cơ cứng khớp vai: người bị bệnh tiểu đường (gặp trên khoảng 10 - 20% bệnh nhân đái tháo đường), bệnh lý nhược giáp, cường giáp, Parkinson và bệnh lý tim mạch. 

Ngoài ra, cứng khớp vai có thể xuất hiện sau quá trình bất động khớp vai sau phẫu thuật khớp vai, gãy xương, hay chấn thương khác…

Bác sĩ Dũng cho biết có 3 giai đoạn cứng khớp vai: giai đoạn đông lạnh (vai bị đau ngày càng tăng nặng nề hơn, mất biên độ vận động giai đoạn này kéo dài 6-9 tháng); giai đoạn đông cứng (dấu hiệu đau giảm dần, nhưng tay không cải thiện cứng, cử động rất khó khăn, kéo dài 4-6 tháng); giai đoạn rã đông (vận động khớp vai cải thiện từ từ, trả về hoạt động bình thường hay gần bình thường trong vòng 6 tháng - 2 năm).

Vì vậy, cứng khớp vai có thể trở nên tốt hơn theo thời gian trong khoảng 3 năm nhưng hầu hết nếu không được điều trị, bệnh ngày càng nặng, cơn đau xảy ra thường xuyên hơn và không dừng ở bả vai mà lan sang cổ, xuống cùi chỏ…

Khớp vai thể đông đặc là một thể bệnh khó khăn trong điều trị. Khi bao khớp bị viêm dính, dày và xơ hóa dẫn đến đông đặc khớp làm mất chức năng khớp. 

Vì vậy, bác sĩ Dũng khuyên, khi bị đông cứng khớp vai, bệnh nhân cần đi khám và điều trị sớm, để nặng viêm và xơ dính nhiều không điều trị được nội khoa sẽ phải mổ cắt bỏ viêm và giải phóng các nút xơ dính trong khớp, sau đó tập vận động thời gian sẽ lâu và tốn kém hơn rất nhiều.

"Trường hợp đến sớm, chỉ cần vật lý trị liệu hoặc các bác sĩ chỉ gây mê giúp bệnh nhân mất cảm giác đau, giãn cơ và bẻ vận động khớp vai trong vòng 30 giây để giải quyết xơ dính khớp, sau đó tiêm một ống deponudron 40mg vào khớp để chống viêm và phòng chống dính lại.

Bệnh nhân tiếp tục được vật lý trị liệu bằng sóng ngắn, điện sung, sóng cao tần… tập trong vòng 2 - 3 tuần là cánh tay phục hồi, trở lại lao động bình thường" - bác sĩ Dũng cho biết.