Cõi âm nơi quán Cây Dương vừa tái bản ra mắt bạn đọc - Ảnh: L.ĐIỀN
Câu chuyện được nhà văn Bình Nguyên Lộc kể thành "truyện dài liêu trai", từng xuất bản tại Sài Gòn năm 1972, vừa được tái bản: Cõi âm nơi quán Cây Dương.
Câu chuyện lấy bối cảnh vào những năm 1950, ít nhiều mang màu sắc tự sự với nhân vật xưng tôi cũng tên Lộc. Nhà văn Bình Nguyên Lộc khéo léo xây dựng một câu chuyện tình giữa người và ma, diễn ra tại ngôi quán có tên Cây Dương - tọa lạc vào quãng giữa đoạn đường từ Thủ Đức về Sài Gòn.
Nhân vật chính tên N. là con nhà giàu ở Sài Gòn, vì lêu lổng và hiếu kỳ nên muốn tìm hiểu xem tại sao cái quán Cây Dương ở Thủ Đức lại sử dụng toàn nhân viên nam chứ không có nữ. Máu thám tử vặt khiến cậu nhập vai xin làm bồi bàn ở quán, dè đâu ngay hôm thứ hai một cô thôn nữ xinh đẹp xuất hiện và cậu làm quen ngay trong đêm.
Chỗ khéo léo của nhà văn Bình Nguyên Lộc là tạo dựng không gian truyện dù có làm người đọc sớm nhận ra đây là chuyện ma nhưng vẫn muốn theo dõi nhân vật lao vào cuộc yêu đương kỳ lạ ấy như thế nào.
Và trong chuyện ma hấp dẫn này, ngoài những tình tiết ái ân trò chuyện, còn lắm pha gây tò mò như cậu N. tìm hiểu lai lịch của cô Trường Lệ, để rồi phát hiện ra không chỉ một trường hợp bỏ mình dưới tay người Pháp và vùi xác nơi ngôi biệt thự hiện đã trở thành quán Cây Dương, cùng thế hệ với Trường Lệ còn nhiều thanh niên phải bỏ mình khi đứng lên chống Pháp...
Không sa đà vào việc dùng tình tiết tâm linh dẫn dắt người đọc, Bình Nguyên Lộc vận dụng kiến thức Phật giáo và tâm thức dân gian để lý giải một số quan niệm về cõi âm, về vong hồn...
Chẳng hạn khi tai nạn xảy ra với ông Sáu quản lý quán, theo diễn biến câu chuyện thì N. tin chắc đó là do cô Trường Lệ trả thù, nhưng chính Trường Lệ lại đưa ra một xác quyết: "Nếu người của cõi Âm mà đủ quyền lực hại người cõi Dương thì bao nhiêu kẻ sát nhơn đã bị lôi đầu xuống âm phủ hết cả rồi chớ có đâu mà cứ phây phây an hưởng nơi trần thế".
Đây cũng chính là một bổ khuyết cho tâm thức dân gian, cái quan niệm nhân quả nghiệp báo không phải không có, nhưng cắt nghĩa giản đơn theo kiểu đổ mọi thứ cho ma làm là không thuyết phục. Chỗ này cho thấy Bình Nguyên Lộc rất cẩn thận trong tiếp cận vấn đề tâm linh.
Cõi âm nơi quán Cây Dương còn vô tình cho thấy bối cảnh Sài Gòn cách nay hơn nửa thế kỷ, khung cảnh các "vựa bụi", nghề bồi bàn, kể cả cảnh sống của các cô gái "chân dài" trong các nhà hàng lúc bấy giờ cũng là một hiện thực có tính lịch sử.
Trong bối cảnh xã hội ấy, tâm sự của anh chàng N. trong câu chuyện "liêu trai" đôi lúc như một lời phản kháng nhằm vào các bậc cha chú: "Trường Lệ của tôi còn hơn các ả gái bao của ông bố tôi một bực là nàng yêu tôi thực sự... Nhưng tôi tin rằng Trường Lệ yêu tôi vì một lẽ bí mật nào đó mà tôi chưa biết, chớ mà thì nó đi tìm con trai bảnh ở xa mấy ngàn dặm lại không được".
Vâng, cái bí mật ấy dành cho bạn đọc tìm đến trong câu chuyện tuy văn phong rề rà do được viết cách nay quá lâu, nhưng vẫn đầy ý vị.
Hai chữ "liêu trai" cố tình in nơi nhan đề sách có lẽ không cần thiết. Bởi liêu trai là sản phẩm của Trung Quốc, nó thuộc mô tip những anh thư sinh quấn quít với hồ ly hay hồn ma bóng quế trong những khi xa nhà trọ học hoặc đường đêm lỡ bước, diễn biến đương nhiên có ân ái nhưng không thiếu chuyện ngâm vịnh đề thi... Còn Bình Nguyên Lộc chỉ đơn giản làm một việc quen thuộc như dân gian vẫn gọi: kể chuyện ma.
Gặp lại truyện ngắn Bình Nguyên Lộc TT - Tủ sách Mỗi nhà văn một tác phẩm của NXB Trẻ vừa ra mắt tập Bình Nguyên Lộc truyện ngắn, tập hợp các truyện ngắn của nhà văn vốn nổi danh tại miền Nam từ thời còn chiến tranh.
Xem thêm: mth.31465526101401202-gnoud-yac-nauq-ion-ma-ioc-gnort-am-neyuhc-ek-col-neyugn-hnib-ehgn/nv.ertiout