Sinh viên quốc tế ở trường phổ thông tại Mỹ - Ảnh: GETTY IMAGES
Bảo Anh (17 tuổi) vừa sang Úc nhập học Trường trung học Unley (TP Adelaide) từ tháng 2-2023. Kế hoạch du học đã được gia đình bàn tính kỹ lưỡng và đi đến quyết định để Bảo Anh sẽ học trọn vẹn chương trình trung học phổ thông ở Úc.
Thích nghi sớm
"Lý do lớn nhất là học cấp III ở Úc sẽ giúp mình có một nền tảng chắc chắn hơn trước khi chính thức vào đại học. Ngoài ra, mình nghĩ học trung học sẽ là cơ hội lớn kết giao bạn bè quốc tế, đặc biệt là các bạn địa phương. Đi du học sớm hơn cũng cho mình thêm thời gian thích nghi môi trường mới" - Bảo Anh nói.
Tại Úc, mỗi tiểu bang sẽ triển khai một chương trình trung học phổ thông riêng, có giá trị như nhau và đều được chính phủ công nhận. Tại bang Nam Úc - nơi thành phố Adelaide tọa lạc, Bảo Anh đang học chương trình phổ thông SACE. Học sinh được chọn môn học mình yêu thích, trong đó có cả những môn rất "thời thượng" như nhiếp ảnh, thiết kế thời trang hay nhà hàng khách sạn...
"Khác biệt lớn nhất giữa hai chương trình học là các môn học. Mình đánh giá chương trình học ở Úc nhẹ nhàng hơn Việt Nam. Tuy nhiên, tốc độ giảng dạy tương đối nhanh. Một tuần mình có thể học xong hết một bài và học xong một chủ đề lớn sau mỗi học kỳ. Điều này dẫn đến việc học trên lớp không quá sâu, nên đa số tụi mình tự học là chính" - Bảo Anh nói.
Minh Trí (20 tuổi) cũng là một bạn trẻ chọn con đường du học phổ thông và đã trải qua nhiều loại hình trường tại Mỹ. Năm lớp 10, Minh Trí học một năm theo dạng trao đổi văn hóa tại Trường phổ thông Sandy, bang Oregon. Năm 11, bạn đến học tại Trường phổ thông công lập Cactus Shadow, bang Arizona. Năm 12, Trí chuyển sang học tư thục Saint Thomas More tại bang Connecticut.
"Mình trải nghiệm trong nhiều môi trường khác nhau để thật sự biết mình thích gì và mạnh gì", Minh Trí - vừa hoàn thành năm nhất ngành khoa học máy tính tại Đại học Indiana - chia sẻ.
Minh Trí cho biết du học phổ thông dĩ nhiên sẽ có nhiều thử thách hơn. Trước hết là việc bạn sẽ sống tự lập và tự quản lý việc học khi chưa đủ 18 tuổi. Trí đã phải ở cùng nhà của người giám hộ, sinh hoạt theo một lối sống và phong tục hoàn toàn mới. Chưa kể là sẽ phải nói tiếng Anh 24/24 giờ, trong khi ban đầu vốn ngoại ngữ còn chưa hoàn thiện.
Nhiều hướng đi
Bà Vy Nguyễn - đại diện Tổ chức giáo dục Figo - cho rằng trung học Mỹ vẫn là thị trường "hot", chiếm số lượng học sinh Việt Nam nhiều bậc nhất vì sở hữu rất nhiều chương trình khác nhau cho bậc trung học, từ học bổng của chính phủ, của trường đến hình thức tự túc. Chi phí cũng đa dạng nên phụ huynh có nhiều lựa chọn. Học phí, chi phí ăn ở cho một năm học dao động khoảng 22.000 USD/năm.
Bà Vy cho biết thêm những năm gần đây thị trường Canada tăng độ "hot" cho bậc phổ thông, từ đó "rộng cửa" vào đại học và cao học ở nước này. Hoàn tất chương trình đại học đồng thời thỏa thêm một số yêu cầu khác, các bạn có nhiều cơ hội xin thường trú nhân (PR). Trong khi đó với thị trường Úc, Việt Nam vừa mới lên hạng trong việc xét duyệt visa. Nhờ vậy, thủ tục sẽ đơn giản hơn cho các bạn muốn du học, trong đó nhiều trường hợp không cần chứng minh tài chính.
ThS Đinh Hoàng Hà - đại diện tuyển sinh cho Trường SSTC Singapore tại Việt Nam - cho biết chương trình giáo dục phổ thông Singapore kéo dài 10 năm, trong đó tiểu học 6 năm và trung học 4 năm, từ Secondary 1 đến Secondary 4. Hoàn thành bậc trung học, tương đương lớp 10 Việt Nam, học sinh tham gia kỳ thi lấy chứng chỉ O-Level và có thể vào các lớp dự bị đại học hoặc học cao đẳng chuyên nghiệp.
Theo ông Hà, vì các lý do như chương trình học tinh gọn, uy tín, giáo dục phổ thông Singapore ngày càng được các phụ huynh Việt Nam quan tâm muốn đưa con đến du học. "Đích đến" của phụ huynh ở đây là cho con được vào hệ thống công lập của Singapore. Khi đó, học phí của sinh viên Việt Nam khá ưu đãi, chỉ khoảng 930 SGD/tháng, tức khoảng 16 triệu đồng/tháng.
Chi phí này tương đương học trường tư thục ở Việt Nam, chưa kể Singapore còn cho phép học sinh được đưa mẹ hoặc bà sang chăm sóc con.
Tuy nhiên, để vào được hệ thống công lập, học sinh quốc tế sẽ phải tham gia kỳ thi AEIS - thường được tổ chức vào tháng 9 hằng năm. Hai môn thi là toán và tiếng Anh. Nếu thi đậu, học sinh sẽ được vào học hệ đại học ở Singapore đúng theo độ tuổi. Nếu thi trượt, các em có thể thi thêm kỳ thi S-AEIS hoặc thi tiếp AEIS với cấp lớp kế tiếp vào năm sau.
Việt Nam là thị trường tiềm năng
Bà Tracey Nguyen - giám đốc phát triển dự án Swiss Edu Hub - cho biết hiện tại Thụy Sĩ cũng đang mở rộng chương trình giáo dục phổ thông. Trước nay nước này thường được biết tới ở giáo dục đại học và sau đại học, nhưng hiện nhiều trường phổ thông Thụy Sĩ đang kiếm tìm thêm những thị trường có số sinh viên quốc tế tiềm năng, trong đó có Việt Nam.
Lợi thế của du học Thụy Sĩ nằm ở chất lượng chương trình và vị trí địa lý đắc địa ở châu Âu. Tuy nhiên, khó khăn lại nằm ở chi phí cho học sinh quốc tế đến học thường quá đắt đỏ, có khi lên tỉ đồng mỗi năm.
Không phải ai cũng phù hợp
ThS Đinh Hoàng Hà cho rằng không phải học sinh nào cũng sẽ phù hợp với du học bậc phổ thông. Ông thường tư vấn về công thức "4 sẵn sàng" dành cho cả học sinh và phụ huynh để xem mình có thật sự thích hợp với du học sớm hay không.
Về phía học sinh, các bạn sẽ phải "sẵn sàng" cho một cuộc sống độc lập khi bước sang một trang hoàn toàn mới so với những ngày còn ở chung với ba mẹ. Bên cạnh đó là sự "sẵn sàng" hòa nhập, từ ngoại ngữ đến văn hóa, pháp luật... ở một cộng đồng mới.
Phụ huynh cũng sẽ phải "sẵn sàng" về tài chính: lộ trình đi học cho con thế nào, trong bao lâu, tốn bao nhiêu tiền và nguồn tiền đảm bảo ra sao? Cuối cùng là "sẵn sàng" cho một cuộc sống xa con. Một số phụ huynh cảm thấy rất khó cân bằng được cuộc sống khi con bắt đầu ở xa, đặc biệt khi chưa 18 tuổi.
Du học sinh ở Úc gặp khủng hoảng chỗ ở, khó sống vì hết tiềnMột cuộc khảo sát gần đây cho thấy các du học sinh tại Úc đang rất chật vật trước mức sống cao ngất ngưởng cùng khủng hoảng nhà ở, khó khăn chồng chất khó khăn.