Cuối tháng 5, trời nóng ran, dưới những cái nắng hè chói chang có phần gay gắt, ta muốn tìm về một chốn thanh bình nào đó thật mát mẻ để nghỉ ngơi, trốn nóng. Giữa khung cảnh thiên nhiên trùng điệp, ánh mắt dõi theo cánh đồng bao la và dãy núi Phụng Hoàng (huyện Trị Tôn - An Giang) xa xăm. Nơi đó có ngọn đồi Tức Dụp - cao nguyên đá ở đồng bằng - nơi lưu giữ bao chiến tích lịch sử của người dân vùng Bảy Núi.

Hang động những ngày nắng

Ngọn đồi Tức Dụp nhô lên giữa đất trời phương Nam với những tán cây rừng xanh mướt. Hàng triệu tảng đá xếp chồng lên nhau trông lổm chổm gồ ghề, thô sơ nhưng lại khiến nó trở nên vô cùng đặc biệt. Những rễ cây cổ thụ bám chặt vào mạn sườn đồi, tạo nên những hình thù thật dị thường.

Từng chìm dây leo không tên xoắn  xít, bám chặt vào những tảng đá to - nhỏ mà sống tồn như chứng minh cho sự hòa quyện của hệ sinh thái từ thiên nhiên của cánh rừng mộng mơ. Đứng trên đỉnh đồi, bốn phía ngút ngàn cây cối đặc trưng, xen lẫn sắc phượng thắm của mùa hè mà thật phiêu bồng, ngắm nhìn trọn vẹn khoảng trời bao la rộng lớn. 

Bước xuống phía dưới là cửa dẫn vào hệ thống hang động ngoằn ngoèo liên thông với nhau qua từng ngõ hẹp. Vẫn còn đấy những dòng chữ khắc, thông tin ký hiệu chiến lược của các quân nhân trong thời kỳ trước in hằn trên vách đá. Vô số ống hang xen kẽ, kết hợp với nhau thành một mê cung kỳ ảo, dẫn lối du khách trong tiếng vỗ cánh rộn rã của đàn chim, đàn dơi và tiếng côn trùng.

Ánh sáng mặt trời khẽ nhảy múa, len lỏi qua khe hở tạo nên bức tranh không gian đầy sức sống, tia nắng chằng chịt phác họa sự diệu kỳ. Nắng càng gắt thì bên trong lại càng mát mẻ bởi nhưng luồng hơi lành lạnh và làn gió vô cùng bí ẩn thổi từng đợt trong lòng hang khiến tâm hồn như cảm nhận được sự  sảng khoái tinh thần, buông bỏ đi bao muộn phiền canh cánh.

Không chỉ là ngọn đồi với nhiều truyền thuyết hư ảo, Tức Dụp còn là địa danh lịch sử với biết bao chiến công chống ngoại xâm: “Thất sơn hùng vĩ vô cùng, chiến công Tức Dụp sống cùng An Giang”.

Lòng hang những ngày mưa

Những ngày nắng chói chang cũng là một điềm lành cho những cơn mưa nặng hạt ghé đến. Bất kể ngoài trời có mưa to gió lớn như thế nào thì  trong hang vẫn khô ráo đến lạ thường. Những hạt mưa biệt lập rơi xuống bắn tung tóe như những đóa hoa thủy tinh trong vắt gõ nhịp và phiến đá thật mông lung. Nghe tiếng mưa và rừng cây xạc xào, hoa phượng đỏ đung đưa hứng từng giọt thiên lệ, lúc này ta như thấy được tiếng gọi của thiên nhiên.

Nơi đây bao chứa vẻ đẹp kỳ thú và mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Mỗi phiến đá, mỗi góc hang đều in đậm dấu ấn thời gian và chứng kiến bao câu chuyện hào hùng. Hãy đến với hang động Tức Dụp để tìm về cội nguồn, để thấy rõ hơn giá trị văn hóa và tinh thần của dân tộc Việt Nam.

Trong suốt thời gian dài từ những năm 30-40 của thế kỷ XX, Tức Dụp mang trong mình một ngọn lửa đấu tranh của cách mạng. Những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, nhờ vào địa hình hiểm trở, thực dân Pháp không tìm thấy nơi trú ẩn của các chiến sĩ cách mạng và cũng không dám càng quét, truy lùng. Từ năm 1960, Tức Dụp là căn cứ của Huyện uỷ Tri Tôn và Tỉnh uỷ An Giang, là cầu nối quan trọng đưa các binh đoàn miền Bắc vượt Trường Sơn qua Campuchia toả xuống khắp chiến trường Tây Nam Bộ. Nơi đây đã nuôi dưỡng những nhân tố quan trọng, nhất là đào tạo, bồi dưỡng biết bao cán bộ nòng cốt trong thời kỳ đấu tranh nóng bỏng, trong cuộc tổng tấn công nổi dậy Tết Mậu Thân 1968.

Hang động Tức Dụp là nơi ôm trọn những hồi ức về chiến tranh của quân và dân An Giang, là mái ấm che nắng che mưa, che bom che đạn cho bao thế hệ anh hùng. 

Chắc chắn rằng Tức Dụp sẽ để lại trong trái tim mỗi người nhiều hơn những gì chúng ta mong cầu và diễn tả. Đó là sự giao thoa giữa xa xưa và hiện đại, giữa câu chuyện hiện thực và cổ tích muôn màu, giữa thiên nhiên và nhân tạo. Nơi mà dù trải qua bao xoay vần của thời gian thì vẫn giữ được nét đẹp trong sáng tinh khôi. Ngày ngày biến mình như một danh lam thắng cảnh đón chào mọi người đến tham quan - trốn nắng và trú mưa.

Thượng Sơn