Nhắc xe ô tô của Nhật Bản, người tiêu dùng sẽ nhớ tới những chiếc xe với hình dáng mạnh mẽ và có độ bền cao, đồng thời giá bán cũng ở mức tương đối cao. Honda, Suzuki, Mitsubishi, Nissan là những thương hiệu xe ô tô thuộc loại hàng đầu tại đất nước mặt trời mọc, với hàng triệu chiếc xe được tiêu thụ trên toàn thế giới mỗi năm.

Tuy nhiên, những năm gần đây, trong khi những hãng xe tại Trung Quốc và châu Âu nhanh chóng bắt nhịp với làn gió mới tới từ xe điện thì Nhật Bản lại tỏ ra khá chậm chạp và thất thế. Nhận thấy điều này, Mitsubishi đã thực hiện nghiên cứu và đưa ra một sản phẩm hoàn toàn có thể cạnh tranh với các hãng xe khác trong những năm tới.

Là thành viên trong Tập đoàn Mitsubishi hùng mạnh, Mitsubishi Motors sở hữu một lịch sử tương đối hào hùng. Công ty trở thành đối tác của Chrysler từ những năm 70 của thế kỷ trước sau khi tập đoàn mẹ bán 15% cổ phần cho hãng sản xuất ô tô tới từ Mỹ.

Nhờ đó, những chiếc xe của hãng được bán tại thị trường Hoa Kỳ dưới cái tên Chrysler, mà mở đầu là cái tên Dodge Colt. Những chiếc xe của Mitsubishi tiếp tục được bán tại Úc, châu Âu dưới thương hiệu Chrysler, tuy nhiên hãng xe Mỹ cảm nhận rõ được đối tác Nhật Bản đang dần dần lấy đi thị phần của họ.

Dodge Colt, chiếc xe đầu tiên của Mitsubishi được bán tại Mỹ dưới thương hiệu Chrysler (Ảnh: Japanese Nostalgic Car)

Trong khi Chrysler ngày một tỏ ra thất thế, thì Mitsubishi với năng lực sản xuất của mình dần thoát khỏi cái bóng của đối tác Mỹ. Năm 1980, công ty đạt sản lượng sản xuất 1 triệu chiếc xe/ năm, đồng thời mua lại nhà máy ở Úc của Chrysler trong bối cảnh doanh nghiệp này đang đứng trên bờ vực phá sản.

2 năm sau, thương hiệu của họ chính thức ra mắt tại Mỹ với khoảng 30,000 chiếc xe được bán tại 22 bang tại nước này. Dần dần, những chiếc xe tới từ Nhật Bản chiếm được vị trí lớn trong lòng khách hàng tại Mỹ, với nhiều mẫu xe độc đáo và mạnh mẽ. Năm 1988, công ty hoàn thành nhà máy của riêng mình tại Hoa Kỳ với công suất 240,000 xe/ năm; đỉnh cao của Mitsubishi là vào năm 1995 khi họ tiếp tục thành công tại Mỹ và chiếm thị phần trên 11% tại thị trường trong nước.

Tuy nhiên họ cũng không duy trì được vị thế tại các thị trường nước ngoài trong một thời gian quá lâu, nhất là khi cuộc khủng hoảng kinh tế ập đến vào giai đoạn năm 1998. Nếu không có sự hỗ trợ của Tập đoàn mẹ, công ty sản xuất ô tô của Mitsubishi đã rơi vào cảnh phá sản. Những năm sau đó, dưới sự cạnh tranh quá lớn từ các công ty Mỹ và Hàn Quốc, số lượng xe bán ra ở thị trường nước ngoài của Mitsubishi suy giảm mạnh mẽ.

Các loại xe của họ dù bền bỉ, tuy nhiên lại không có được ngoại hình bắt mắt và phù hợp với thị hiếu của những người trẻ tại các thị trường ngoài Nhật Bản. Tháng 1/ 2012, công ty chấm dứt việc sản xuất xe tại khu vực Tây Âu; 3 năm sau, họ đóng cửa nhà máy tại Mỹ và mới đây nhất là quyết định rời khỏi nước Anh vào mùa thu năm nay.

Trong bối cảnh ngày một mất đi chỗ đứng trong ngành sản xuất xe ô tô, công ty cuối cùng cũng đưa ra cải tổ với việc tham gia vào thị trường xe điện. Ở thời điểm hiện tại, chiếc Mitsubishi i-MiEV của công ty đang được bán với giá 27,000 USD, rẻ hơn tương đối so với Nissan (40,000 USD), nhưng chưa đủ hấp dẫn khi so sánh với các công ty Trung Quốc, đặc biệt là khi một nhà sản xuất xe tại quốc gia tỷ dân này cho ra mắt loại xe với giá chỉ chưa tới 5,000 USD.

Sự xuất hiện của các mẫu xe giá rẻ trong thời gian gần đây bắt nguồn từ những tiến bộ trong sản xuất pin. Chi phí sản xuất pin, chiếm từ 30% đến 50% tổng chi phí của một chiếc xe điện, đã giảm 80% trong khoảng thời gian từ năm 2012 đến năm 2020, phần lớn nhờ vào việc tăng cường sản xuất hàng loạt tại khu vực Trung Quốc và châu Âu.

Đó là chưa kể, việc bắt đầu làm loại xe này sớm với sự hỗ trợ của chính phủ giúp danh tiếng xe điện Trung Quốc, nổi bật là các thương hiệu Nio, Xpeng hay BYD được biết tới trên toàn thế giới, càng khiến những công ty Nhật Bản thất thế so với các đối thủ trong mảng sản xuất mới này.

Mức giá cao và thiết kế của chiếc Mitsubishi i-MiEV khiến nó không có được sự hấp dẫn như các sản phẩm tới từ Trung Quốc (Ảnh: Mitsubishi)

Do đó, mới đây Mitsubishi Motors đã công bố kế hoạch sản xuất một chiếc xe mini chạy điện với giá dưới 2 triệu yên (18.100 USD) tại Nhật Bản vào năm 2023, gia nhập hàng ngũ các nhà sản xuất ô tô đang theo đuổi mức giá thấp hơn để bắt kịp các đối thủ tới từ Trung Quốc.

Mitsubishi cũng sẽ đưa ra thị trường một chiếc xe minicar chạy điện có giá khoảng 18.000 USD tại khu vực Đông Nam Á cũng trong năm 2023. Công ty sẽ đầu tư khoảng 19 tỷ yên (khoảng 171 triệu USD) để xây dựng một cơ sở sản xuất xe mới ở Thái Lan, bao gồm cả xe hybrid. Bước đi này của Mitsubishi được đánh giá là khá hợp lý, nhất là khi họ muốn một lần nữa vươn ra các thị trường thế giới thay vì chỉ tập trung sản xuất trong nước.

Trong bối cảnh đóng cửa một loạt nhà máy ở nước ngoài và gặp khó khăn tại thị trường trong nước, việc đầu tư sản xuất mẫu xe điện mới của Mitsubishi sẽ giúp họ phần nào có thể trở lại cuộc đua với những công ty Trung Quốc.

Tuy nhiên, đây vẫn còn là một chặng đường khá dài, nhất là khi họ đã bị bỏ xa một khoảng lớn do sự chậm chạp trong việc thay đổi; công ty sẽ cần tập trung vào một vài thị trường trọng yếu như Đông Nam Á, trước khi có thể tính đến việc mở rộng sang những nơi khác trên thế giới.