Theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương), các tranh chấp, phản ánh, khiếu nại liên quan đến hợp đồng sở hữu kỳ nghỉ (SHKN) vẫn tiếp tục được cơ quan truyền thông thông tin cũng như người tiêu dùng phản ánh tới cơ quan bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Trên thị trường, ghi nhận không ít các quảng cáo, giới thiệu hấp dẫn về quyền lợi của khách hàng khi tham gia mô hình này, như chi phí nghỉ dưỡng thấp hơn nhiều so với khách vãng lai; tiêu chuẩn 5 sao; có quyền chuyển nhượng hợp đồng, từng tuần kỳ nghỉ; khách hàng có thể nghỉ dưỡng tại dự án của công ty hoặc các địa điểm khác trong và ngoài nước…

Tuy nhiên, thực tế, không ít trường hợp người dân tham gia hợp đồng SHKN phản ánh quyền lợi của họ trong hợp đồng ký kết trên thực tế không giống với thông tin quảng cáo, giới thiệu. 

Liên quan đến vấn đề này, trên cơ sở kinh nghiệm quốc tế và một số thông tin phản ánh về mô hình kinh doanh này cho đến nay tại Việt Nam, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia tổng hợp một số vấn đề về sự thiếu rõ ràng trong các điều khoản về quyền lợi của bên mua trong một số hợp đồng SHKN để người dân nghiên cứu kỹ trước khi quyết định tham gia giao dịch.

Nhóm điều khoản liên quan đến nghĩa vụ tài chính của khách nghỉ dưỡng

Ngoài giá trị hợp đồng được thanh toán một lần tại thời điểm ký kết, khách nghỉ dưỡng sẽ có nghĩa vụ thanh toán cho công ty mỗi năm và hằng năm khoản phí thường niên theo quy định.

Chưa hết, khách hàng còn có nghĩa vụ thanh toán phí duy trì hằng năm để phục vụ cho việc cung cấp các dịch vụ nghỉ dưỡng của khách hàng. Doanh nghiệp (DN) hoặc đơn vị quản lý có toàn quyền xác định mức phí này. 

Theo các điều khoản nêu trên, có thể thấy, bên cạnh khoản tiền phải thanh toán một lần tại thời điểm ký kết hợp đồng (khoảng vài trăm triệu đồng), khách nghỉ dưỡng còn phải thanh toán chi phí từ vài triệu đồng đến vài chục triệu đồng mỗi năm để sử dụng quyền nghỉ dưỡng trên thực tế. Trong khi đó, các khoản và những  vấn đề có liên quan lại không được quy định cụ thể hợp đồng. Từ các quy định thiếu rõ ràng, các điều khoản hợp đồng trao cho các công ty quyền đưa ra những tính toán nhằm tối ưu hóa quyền lợi cho DN trong khi lại đẩy bất lợi lẫn rủi ro về phía khách hàng.

Nhóm điều khoản liên quan đến chất lượng dịch vụ nghỉ dưỡng

Mặc dù được quảng cáo vô cùng hấp dẫn với các tiện nghi, chất lượng nghỉ dưỡng đẳng cấp quốc tế. Tuy nhiên, danh mục dịch vụ và chất lượng dịch vụ cung cấp tới khách hàng có thể không được cụ thể hóa trong hợp đồng. Điều này khiến khách nghỉ dưỡng thiếu cơ sở pháp lý để khiếu nại bên cung cấp dịch vụ trong trường hợp họ cho rằng chất lượng dịch vụ không bảo đảm, không tương xứng với số chi phí thường niên, phí duy trì phải chi trả hoặc không đúng với kỳ vọng về một địa điểm nghỉ dưỡng lý tưởng - mục đích xác lập hợp đồng ban đầu của bên mua.

Nhóm điều khoản liên quan đến khả năng đầu tư sinh lời

Khách tham gia hợp đồng SHKN được giới thiệu, hứa hẹn như một kênh đầu tư sinh lợi (nhưng không quy định trong hợp đồng), có thể dễ dàng chuyển nhượng một phần, toàn bộ hợp đồng hoặc quyền và nghĩa vụ phát sinh cho bên thứ ba. Tuy nhiên, thông qua các điều khoản, công ty có thể thiết kế những rào cản đối với khách nghỉ dưỡng trong việc thực hiện quyền này.

Một bất lợi khác là nếu khách nghỉ dưỡng thay đổi người sử dụng căn hộ nghỉ dưỡng trong tuần nghỉ dưỡng thì việc thay đổi này phải được sự chấp thuận của DN hoặc đơn vị quản lý điều hành khu nghỉ dưỡng và khách nghỉ dưỡng phải chi trả phí cho sự thay đổi này theo mức phí sẽ được DN thông báo theo từng thời điểm (Hợp đồng không quy định về điều kiện chấp thuận và phải trả phí thay đổi người nhưng mức phí không được xác định tại thời điểm ký kết)

Loại điều khoản liên quan đến địa điểm nghỉ dưỡng

Khách nghỉ dưỡng được quyền nghỉ dưỡng tại dự án của công ty hoặc thực hiện quyền trao đổi để đi nghỉ dưỡng tại các địa điểm khác trong và ngoài nước của các đối tác trong mạng lưới liên kết với công ty. 

Với dạng điều khoản này, có thể khách không được cung cấp thông tin về danh sách các công ty liên kết cụ thể, đồng thời không được cam kết về các tiêu chí lựa chọn đối tác liên kết. Theo đó, tại thời điểm ký kết hợp đồng, khách hàng không có cơ sở để đánh giá về hiệu quả thực hiện quyền trao đổi này trên thực tế. Đồng thời, do DN có toàn quyền lựa chọn đối tác liên kết và giao dịch trao đổi giữa đối tác liên kết và khách hàng là giao dịch riêng nên không có cơ sở ràng buộc trách nhiệm của DN khi lựa chọn đối tác liên kết thiếu năng lực.

Nhóm điều khoản liên quan đến chủ thể cung cấp dịch vụ nghỉ dưỡng

Trong hợp đồng, còn nêu DN có thể chuyển nhượng, chuyển giao các quyền và nghĩa vụ của mình cho bất kỳ bên thứ ba nào với điều kiện không làm thay đổi các điều khoản cơ bản. DN có trách nhiệm thông báo bằng văn bản tới khách hàng trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày thực hiện việc chuyển nhượng, chuyển giao. DN được giải phóng và miễn trừ toàn bộ các trách nhiệm và nghĩa vụ theo hoặc liên quan đến hợp đồng sau thời điểm chuyển nhượng, chuyển giao.

Trong khi đó, khách hàng muốn chuyển nhượng, chuyển giao hợp đồng phải thanh toán phí và phải được DN đồng ý trước bằng văn bản.  

Nhóm điều khoản về chế tài xử lý vi phạm

Ngoài ra, hợp đồng SHKN còn có điều khoản là cho phép DN đơn phương chấm dứt hợp đồng khi khách hàng có một trong các hành vi vi phạm về thanh toán không đúng hạn và đầy đủ các nghĩa vụ tài chính trong vòng 60 ngày kể từ ngày đến hạn; hoặc vi phạm nội quy, quy chế của DN. Khách hàng cũng không được có hành vi vi phạm gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của công ty.

Khi DN chấm dứt hợp đồng do bất kỳ sự vi phạm hoặc không tuân thủ của khách hàng, DN có quyền giữ lại, hưởng và sở hữu các khoản thanh toán của khách hàng.

Trong khi hợp đồng không có điều khoản nào quy định khách hàng được quyền chấm dứt và quyền hủy bỏ hợp đồng. Thay vào đó, khách hàng chỉ có thể hủy bỏ hợp đồng trong trường hợp "DN vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ hợp đồng". Tuy nhiên, điều khoản "DN vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ hợp đồng" là như thế nào lại không được xác định rõ.