Số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cho thấy trong 7 tháng đầu năm 2021, tổng vốn đầu tư Việt Nam ra nước ngoài cấp mới và tăng thêm 570,1 triệu USD, tăng gần 2,3 lần so với cùng kỳ.

Đầu tư sang Mỹ tăng mạnh

Trong đó, có 28 dự án được cấp mới giấy chứng nhận đầu tư của doanh nghiệp (DN) Việt Nam ra nước ngoài với tổng số vốn 145,3 triệu USD, giảm 29,6% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, có 11 lượt dự án điều chỉnh vốn với số vốn tăng thêm 424,8 triệu USD, gấp 9,1 lần so với cùng kỳ năm trước.

Đáng lưu ý, hoạt động nòng cốt là chuyên môn, khoa học công nghệ đạt số vốn 270,8 triệu USD, chiếm 47,5% tổng vốn đầu tư. Xếp vị trí tiếp theo trong tổng cộng 12 lĩnh vực được DN Việt đầu tư ra nước ngoài là: bán buôn và bán lẻ; sửa chữa ôtô, môtô, xe máy và xe có động cơ khác; nông, lâm nghiệp và thủy sản…

Về thị trường, Mỹ dẫn đầu trong 18 quốc gia và vùng lãnh thổ nhận vốn từ Việt Nam với 302,8 triệu USD, chiếm 53,1% tổng vốn đầu tư ra nước ngoài của các DN Việt Nam; tiếp theo là Campuchia, Lào, Canada, Pháp, Đức, Hà Lan…

Xu hướng đầu tư ra nước ngoài để mở rộng thị trường, tìm kiếm cơ hội kinh doanh của DN Việt đã diễn ra từ vài năm nay. Vingroup góp "công lớn" trong những tháng đầu năm nay nhờ điều chỉnh tăng 300 triệu USD vốn đầu tư sang Mỹ, đồng thời đổ vốn vào các dự án khác ở Đức, Pháp, Hà Lan, Canada với vốn đầu tư mỗi dự án là 32 triệu USD. Ngoài ra, Vingroup có 1 dự án tại Singapore có số vốn đăng ký 20,5 triệu USD với mục tiêu kinh doanh xuất nhập khẩu thiết bị viễn thông, điện tử, đồ gia dụng, ôtô… Bên cạnh đó, còn có dự án Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển cao su Đông Dương tại Campuchia tăng 76 triệu USD.

Trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, một số ngân hàng thương mại không chỉ mở rộng đầu tư sang các nước lân cận như Lào, Campuchia, Myanmar mà còn vươn ra thị trường xa hơn. Từ cuối năm 2019, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đã mở văn phòng đại diện ở Mỹ sau khi được Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) phê duyệt hồ sơ xin cấp phép và được cơ quan quản lý nước này cấp giấy phép hoạt động tại Mỹ.

Giữa năm 2020, Công ty TNHH Vonfram Masan - công ty con do Công ty CP Tài nguyên Masan sở hữu 100% vốn, thuộc Tập đoàn Masan cũng hoàn tất giao dịch mua lại toàn bộ nền tảng kinh doanh vonfram từ H.C.Starck Group GmbH (Đức) - tập đoàn chế tạo hàng đầu các sản phẩm vonfram công nghệ cao. Trong báo cáo thường niên năm 2020 vừa công bố, Tập đoàn Masan cho biết việc mua lại nền tảng kinh doanh vonfram của H.C.Starck nhằm hiện thực hóa tầm nhìn trở lại nhà chế biến sâu hóa chất công nghiệp vonfram với quy mô và ảnh hưởng toàn cầu. Hiện trong lĩnh vực kinh doanh khoáng sản, Masan đã xây dựng nhà máy chế biến quy mô lớn đạt tiêu chuẩn quốc tế đầu tiên của Việt Nam...

Tất cả thị trường đầu tư nước ngoài của Viettel đều tăng thị phần, trong đó tăng mạnh nhất là thị trường Haiti tăng 1,5%, Peru tăng 1,4%. Bốn thị trường vẫn giữ vị trí dẫn đầu là Campuchia, Lào, Đông Timor và Burundi. Tại Myanmar, Viettel đã tiến gần đến vị trí số 1 với 30,8% thị phần viễn thông.

Cần khuyến khích

Các chuyên gia đánh giá cao động thái gia tăng đầu tư nước ngoài của DN Việt Nam, đặc biệt là DN tư nhân.

Theo TS Võ Đại Lược, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế thế giới, việc DN Việt Nam tăng đầu tư sang các thị trường lớn, có trình độ công nghệ, khoa học kỹ thuật cao như Mỹ, Canada, châu Âu... là tín hiệu tốt, cho thấy chất lượng đầu tư được cải thiện.

"Đáng lưu ý, trước đây, đầu tư ra nước ngoài chủ yếu tập trung ở nhóm DN nhà nước và các thị trường lân cận trong khu vực thì nay DN tư nhân đã tăng đầu tư ra nước ngoài với số vốn đáng kể. Quan trọng nhất, lĩnh vực đầu tư ra nước ngoài đã không dừng lại ở nông nghiệp với giá trị gia tăng thấp mà đang chuyển hướng sang lĩnh vực dẫn đầu là công nghệ, không chỉ cho thấy trình độ phát triển của DN Việt Nam mà còn tạo cơ hội lớn cho hoạt động liên kết, nhập khẩu công nghệ về ứng dụng trong nước" - TS Võ Đại Lược phân tích.

Dẫn chứng Trung Quốc đầu tư rất lớn sang Mỹ, TS Võ Đại Lược cho rằng đây là mô hình để Việt Nam học hỏi bởi dòng đầu tư xuyên quốc gia đang là xu thế của thế giới với sự tham gia của hầu hết các nước phát triển và nước đang phát triển tốp trên. "Để khuyến khích DN, Chính phủ cần có thêm chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho DN về mặt thủ tục pháp lý cần thiết, tư vấn pháp luật, thông tin về điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội của nước đối tác. Trong đó, ngoài ưu đãi cho DN nhà nước, cần đặc biệt quan tâm đến khối tư nhân bởi trong khối này đang nổi lên những tập đoàn có tiềm lực mạnh, có thể vươn xa ra thế giới" - chuyên gia này nói thêm.

Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN có vốn đầu tư nước ngoài, đánh giá Mỹ là thị trường đầu tư tiềm năng và nhiều cơ hội cho DN Việt Nam, nhất là khi quan hệ giữa 2 bên ngày càng tốt hơn và Mỹ đã bỏ Việt Nam ra khỏi danh sách quốc gia thao túng tiền tệ. Mặt khác, việc DN Việt Nam cố gắng trong xúc tiến đầu tư ra nước ngoài, nhất là bối cảnh dịch Covid-19 diễn ra căng thẳng là tín hiệu hội nhập rất tích cực.

"Khuyến khích các tập đoàn đầu tư ra nước ngoài là cách để xây dựng thương hiệu sản phẩm Việt Nam tốt nhất, từ đó góp phần tạo chuỗi cung ứng trong - ngoài nước liền mạch và DN Việt Nam sẽ bắt tay với DN nước ngoài với tâm thế bình đẳng. Chính sách dành cho DN sắp tới đây phải là chính sách nuôi dưỡng DN lớn, thay vì dàn đều hoặc ưu ái DN FDI" - ông Toàn bình luận.