Trong vụ án liên quan đến việc mua chế phẩm Redoxy 3C nhằm xử lý ô nhiễm ao hồ trên địa bàn TP Hà Nội, ngoài hành vi vi phạm của các bị can cũng như số tiền thiệt hại cho ngân sách nhà nước, một vấn đề đáng quan tâm là sự hiệu quả của dự án này.
Ông Nguyễn Đức Chung, cựu chủ tịch UBND TP Hà Nội. Ảnh: TL
Kết luận văn bản “một đằng”, chỉ đạo miệng “một nẻo”
Theo kết luận điều tra, từ năm 2009, TP Hà Nội đã có chủ trương thực hiện đề án xử lý ô nhiễm môi trường (bao gồm các ao, hồ) trên địa bàn. Quá trình triển khai, nhiều công nghệ đã được đưa vào thử nghiệm và cho kết quả tích cực.
Năm 2016, sau khi có thư mời của cựu chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung, Công ty Watch Water GmbH (CHLB Đức) sang làm việc với TP. Công ty này lấy mẫu nước của các ao, hồ trên địa bàn Hà Nội rồi sản xuất ra chế phẩm Redoxy 3C nhằm xử lý ô nhiễm.
Tháng 8-2016, UBND TP Hà Nội có văn bản số 308, thông báo kết luận của chủ tịch UBND TP, trong đó giao Công ty Thoát nước Hà Nội chủ trì việc xử lý ô nhiễm môi trường nước tại các hồ trên địa bàn, trước mắt là thử nghiệm tại ba hồ Hố Mẻ, Ba Mẫu và Giáp Bát…
Kết luận cũng giao Sở Ngoại vụ tham mưu để UBND TP đàm phán với Công ty Watch Water GmbH ký độc quyền tiêu thụ sản phẩm tại Việt Nam, giao Sở Tài chính cân đối, bố trí vốn cho các công ty nước sạch thực hiện thử nghiệm.
Tuy nhiên, cơ quan CSĐT Bộ Công an xác định ông Nguyễn Đức Chung lại chỉ đạo miệng bị can Võ Tiến Hùng (cựu tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội) mua chế phẩm Redoxy 3C thông qua Công ty Arktic, thay vì mua trực tiếp từ Công ty Watch Water GmbH như đã kết luận trong văn bản số 308.
Hậu quả, từ năm 2016 đến 2019, Công ty Thoát nước Hà Nội đã ký 15 hợp đồng kinh tế mua qua Công ty Arktic hơn 489 tấn chế phẩm Redoxy 3C với trị giá hơn 167 tỉ đồng. Trong đó, Công ty Arktic hưởng lợi hơn 36 tỉ đồng, là phần chênh lệch giữa giá mua vào từ Công ty Watch Water GmbH và bán ra cho Công ty Thoát nước Hà Nội.
Cơ quan CSĐT cho rằng không xác định được hiệu quả của việc sử dụng Redoxy 3C trong việc xử lý, duy trì chất lượng nước các hồ trên địa bàn Hà Nội. Ảnh: TPO
Không xác định được tính hiệu quả
Đáng chú ý, tháng 6-2021, cơ quan CSĐT Bộ Công an ra quyết định trưng cầu giám định về thành phần hóa học, tính năng, công dụng, hiệu quả của mặt hàng hóa chất trong xử lý nước có tên Redoxy 3C.
Kết luận giám định từ Viện khoa học hình sự Bộ Công an cho thấy các chỉ tiêu chất lượng của mẫu gửi giám định như màu sắc, pH, độ tan, hàm lượng các thành phần đã xác định được đều không đúng như công bố chất lượng sản phẩm Redoxy 3C được nêu trên nhãn mác sản phẩm và trên phiếu dữ liệu an toàn (MSDS). Tổng hàm lượng các chất đã xác định được là 89,08%, hàm lượng các chất chưa xác định được là 10,92%. Viện khoa học hình sự không có chức năng và chuyên môn để thực hiện việc đánh giá này.
“Kết quả trưng cầu giám định xác định chế phẩm Redoxy 3C có thành phần hóa học không chính xác như công bố, đăng ký với Cục Hóa chất; không xác định được hiệu quả của việc sử dụng mặt hàng hóa chất trong xử lý nước có tên Redoxy 3C để xử lý, duy trì chất lượng nước các hồ trên địa bàn Hà Nội” – kết luận điều tra nêu rõ.
Chính vì điều này, một trong những căn cứ để cơ quan CSĐT Bộ Công an đề nghị truy tố đối với ông Nguyễn Đức Chung là việc bị can đàm phán, quyết định lựa chọn chế phẩm Redoxy 3C, đồng thời yêu cầu dừng việc xử lý ô nhiễm nước hồ theo công nghệ cũ khi chưa thực hiện thử nghiệm và chưa có cơ quan có thẩm quyền đánh giá tính hiệu quả của chế phẩm Redoxy 3C.
| Nhiều cá nhân, đơn vị liên quan Liên quan đến việc mua, sử dụng, thanh quyết toán chế phẩm Redoxy 3C, nhiều lãnh đạo, cán bộ thuộc UBND TP Hà Nội và các sở ngành có những sai phạm nhất định. Tuy nhiên, vụ việc đã được Ủy ban Kiểm tra Trung ương tiến hành kiểm tra, thi hành kỷ luật… nên CQĐT không xem xét xử lý hình sự. Ngoài ra, Chi cục Hải quan Cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài cho thông quan 51 tấn chế phẩm Redoxy 3C dù Công ty Arktic không cung cấp đầy đủ thành phần hóa học. CQĐT cho rằng việc này căn cứ vào phiếu dữ liệu an toàn sản phẩm của Công ty Watch Water GmbH theo thông lệ quốc tế, không có hành vi can thiệp và giúp đỡ cho Công ty Arktic. Tương tự, Cục Hóa chất ban hành hai văn bản, cho biết hóa chất Redoxy 3C không phải xin giấy phép nhập khẩu cũng như phân loại và ghi nhãn mác đối với sản phẩm này, dù Công ty Arktic không cung cấp thông tin, tài liệu về chất độc quyền. Việc làm trên là chưa đầy đủ căn cứ pháp lý nhưng vì chưa xác định được chế phẩm Redoxy 3C tác động như thế nào đến môi trường, không có hành vi can thiệp hay giúp đỡ nên cơ quan điều tra không có căn cứ xác định trách nhiệm hình sự. |
