126 dự án bị ách tắc

Hiệp hội Bất động sản Tp. Hồ Chí Minh (HoREA) vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng về báo cáo kết quả nghiên cứu, rà soát một số quy định bất cập của Luật Nhà ở 2014.

Theo đó, qua nghiên cứu rà soát, Hiệp hội nhận thấy một số quy định của Luật Nhà ở 2014 không thống nhất, không phù hợp, đang làm ách tắc nguồn cung dự án và sản phẩm nhà ở; làm thiệt hại cho nhiều doanh nghiệp; tác động tiêu cực đến thị trường bất động sản; làm hạn chế cơ hội tạo lập nhà ở của nhiều hộ gia đình và làm thất thu ngân sách nhà nước.

HoREA đưa ra dẫn chứng, tại Tp. HCM, chỉ thống kê trong 3 năm, kể từ ngày 10/12/2015 (Nghị định 99/2015/NĐ-CP có hiệu lực) đến tháng 08/2018 đã có 126 dự án nhà ở thương mại không được công nhận chủ đầu tư do không có quyền sử dụng đất 100% đất ở. 

Số lượng dự án không được công nhận chủ đầu tư thực tế có thể còn lớn hơn rất nhiều, do từ tháng 9/2018 đến hết năm 2020, các nhà đầu tư không có quyền sử dụng đất 100% đất ở đã không nộp hồ sơ nữa, vì có nộp cũng “bị bác”. 

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho rằng: “Trên toàn quốc chắc chắn có đến hàng trăm dự án tương tự cũng không thể triển khai thực hiện do không được công nhận chủ đầu tư, làm cho các doanh nghiệp bị thiệt hại rất lớn, bị ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu; thị trường bị méo mó, bị sụt giảm nguồn cung dự án và sản phẩm; giá nhà bị đẩy lên rất cao; tạo lợi thế không công bằng cho một số chủ đầu tư có sẵn dự án, có sẵn sản phẩm nhà ở độc “độc chiếm” thị trường, đạt được lợi nhuận  “khủng”; người có thu nhập trung bình, thu nhập thấp ngày càng khó tạo lập nhà ở”.

Theo ước tính sơ bộ thiệt hại của HoREA, với 126 dự án nhà ở bị “ách tắc” tại Tp. HCM, nếu bình quân mỗi dự án có vốn đầu tư 1.000 tỷ đồng thì tổng mức đầu tư lên đến 126.000 tỷ đồng.

Hệ quả và hậu quả là Nhà nước bị thất thu tiền sử dụng đất khoảng 10.000 tỷ đồng (chiếm khoảng 15% chi phí đầu tư); Nhà nước thất thu tiền thuế GTGT 10% tương đương 12.600 tỷ đồng; nếu đạt lợi nhuận 20% tương đương 25.000 tỷ đồng, thì Nhà nước đã thất thu tiền thuế TNDN 20% khoảng 5.000 tỷ đồng.

Nếu doanh nghiệp phải vay 70% tổng mức đầu tư tương đương vay 88.000 tỷ đồng, với lãi suất 9%/năm thì trong 5 năm qua, các doanh nghiệp bị thiệt hại rất lớn, phải trả lãi vay lên đến khoảng 40.000 tỷ đồng, bị “chôn vốn”, bị mất cơ hội kinh doanh, bị tổn hại uy tín thương hiệu, lâm vào cảnh khó khăn, thậm chí có nguy cơ bị phá sản. 

Người tiêu dùng là người có thu nhập trung bình, thu nhập thấp phải mua nhà giá cao và càng khó tạo lập được nhà ở hơn trước đây.

Ông Châu khẳng định: Tính trong phạm vi cả nước thì các thiệt hại còn có thể lớn hơn nữa, đi đôi với môi trường đầu tư kinh doanh thiếu minh bạch, thiếu công bằng

Cản trở thị trường phát triển

Nhìn lại giai đoạn 2008-2013, khi thị trường bất động sản bị khủng hoảng đóng băng và bị lệch pha “cung-cầu”, dư thừa căn hộ nhà ở thương mại có diện tích lớn; thiếu nhà ở thương mại có giá vừa túi tiền và nhà ở xã hội; phần lớn người có thu nhập trung bình, thu nhập thấp không tiếp cận được nhà ở, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 02/NQ-CP ngày 07/01/2013 với gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng, lãi suất khoảng 5%/năm với bản chất là “gói kích cầu tiêu dùng”, mà 2/3 gói tín dụng ưu đãi dành cho người mua căn hộ nhà ở thương mại, nhà ở xã hội có giá bán không quá 1,05 tỷ đồng/căn được vay trong 15 năm và 1/3 gói tín dụng ưu đãi dành cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội vay; đồng thời cho phép chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại được chia nhỏ các căn hộ lớn thành các căn hộ nhỏ; cho phép chuyển đổi dự án nhà ở thương mại sang dự án nhà ở xã hội…

Kết quả thực hiện Nghị quyết 02/NQ-CP của Chính phủ đã đạt được 3 mục tiêu quan trọng: Xử lý được một phần không nhỏ hàng tồn kho bất động sản với hơn 42.000 căn hộ và tạo điều kiện cho hơn 42.000 cá nhân, hộ gia đình sở hữu được nhà ở; xử lý được một phần đáng kể “nợ xấu” bất động sản; quan trọng nhất là tạo điều kiện để thị trường bất động sản phục hồi và tăng trưởng trở lại kể từ đầu năm 2014 cho đến nay.

Ông Châu cho hay: “Nếu không bị “ách tắc, vướng mắc về thể chế, pháp luật” do một số quy định “bất cập, không thống nhất, không đồng bộ” của một số văn bản Luật, nhất là Luật Nhà ở 2014 thì thị trường bất động sản còn phát triển lớn mạnh hơn nữa trong 5 năm qua”.

Trước những hệ quả và hậu quả tiêu cực có thể gây tác động đến thị trường bất động sản thời gian tới, HoREA kiến nghị Bộ Xây dựng trình Chính phủ xem xét đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội xem xét sớm sửa đổi Khoản 1 và Khoản 4 Điều 23 Luật Nhà ở 2014 để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ với các quy định của Luật Đất đai 2013, Luật Đầu tư 2020, Luật Xây dựng (sửa đổi) 2020. 

Theo đó, HoREA đề nghị thay thế từ “đất ở” và cụm từ “đất ở hợp pháp và các loại đất khác” bằng chữ “đất” và bổ sung thêm cụm từ “theo quy định của pháp luật về đất đai” vào cuối Khoản 1.

Hiệp hội cũng đề nghị thay thế cụm từ “được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang làm đất ở” bằng cụm từ “được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất” tại Khoản 1 và Khoản 4 Điều 23 Luật Nhà ở 2014, để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ giữa Luật Nhà ở 2014 với Luật Đất đai 2013 và Luật Đầu tư 2020.