Sáng 14/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị của Thường trực Chính phủ làm việc với doanh nghiệp nhà nước về đầu tư, tháo gỡ khó khăn. Trước khi bắt đầu, Thủ tướng và các đại biểu dành phút mặc niệm để tưởng nhớ các nạn nhân tử vong trong vụ cháy tại Hà Nội và 7 nạn nhân tử vong do lũ quét tại Lào Cai.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch & Đầu tư, hiện có 680 doanh nghiệp nhà nước (gồm 478 doanh nghiệp do Nhà nước giữ 100% vốn, 198 đơn vị được Nhà nước giữ cổ phần chi phối). Số này giữ hơn 3,8 triệu tỷ đồng tài sản, trong đó vốn Nhà nước đầu tư gần 1,7 triệu tỷ. Riêng các đơn vị do Nhà nước giữ 100% vốn, có tài sản trên 1,55 triệu tỷ đồng.

Thủ tướng nhận xét, doanh nghiệp nhà nước giữ vị trí then chốt và là một lực lượng quan trọng của kinh tế Nhà nước. Họ nỗ lực, vượt khó khăn và vươn lên, góp phần phát triển kinh tế.

Tuy vậy, để lực lượng này thực sự dẫn dắt các thành phần kinh tế khác, lãnh đạo Chính phủ đề nghị làm rõ những khó khăn, điểm nghẽn trong cơ chế, chính sách với khu vực doanh nghiệp này. Từ đó đưa ra các định hướng, giải pháp đổi mới, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tại các doanh nghiệp nhà nước.

"Chúng ta phải lắng nghe, đặt mình vào vị trí doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh", Thủ tướng nói.

Thực tế, việc thúc đẩy sản xuất, kinh doanh và đầu tư phát triển của khu vực doanh nghiệp này sẽ góp phần triển khai các thỏa thuận giữa Việt Nam và các đối tác Trung Quốc, Mỹ. Cùng đó, đánh giá đúng vị thế, vai trò của doanh nghiệp nhà nước để xác định cải cách khu vực này phù hợp thực tế Việt Nam.

Nửa đầu năm nay, các doanh nghiệp nhà nước ghi nhận doanh thu 580.490 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế là 8.195 tỷ. Riêng 19 tập đoàn, tổng công ty thuộc Ủy ban Quản lý vốn nhà nước, đến tháng 8/2023 có tổng doanh thu 781.973 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 31.236 tỷ đồng. Các doanh nghiệp có lợi nhuận trước thuế đạt hơn 3.000 tỷ đồng, như PVN, SCIC, ACV, Vinachem.

Về tình hình kinh tế xã hội, tình hình sản xuất, kinh doanh có nhiều tín hiệu tích cực. Sau nửa năm duy trì dưới 50 điểm, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) đã vượt ngưỡng này trong tháng 8 (50,5 điểm), thể hiện sản xuất phục hồi và mở rộng, đơn đặt hàng mới tăng trở lại.

Tuy vậy, theo đánh giá của Bộ Kế hoạch & Đầu tư, sức ép lạm phát, tăng trưởng gặp khó khăn khi thị trường xuất khẩu lớn, truyền thống bị thu hẹp. Giải ngân vốn đầu tư công và việc triển khai một số chính sách của 3 chương trình mục tiêu quốc gia, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội còn chậm.

Trước bối cảnh này, Thủ tướng nhắc lại quan điểm điều hành thúc đẩy ba động lực tăng trưởng (đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng) và vực dậy lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo, tháo gỡ khó khăn thị trường, khắc phục đứt gãy chuỗi cung ứng.

Ông nhắc các bộ, ngành sớm hoàn thiện thể chế, quy định pháp luật để tháo gỡ khó khăn, và phát huy nguồn lực nhà nước dẫn dắt mọi nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển. Thể chế hoàn thiện trên tinh thần phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính, góp phần tháo gỡ khó khăn, giảm chi phí đầu vào, chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

"Tinh thần là mạnh dạn hơn nữa để tạo ra đột phá mới, xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái, không để trì trệ. Bởi, nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân", Thủ tướng nói.

Ông cũng đề nghị ngành ngân hàng tháo gỡ nút thắt tín dụng, nguồn vốn cho khối doanh nghiệp nhà nước. Các cấp chính quyền định kỳ 3 tháng tổ chức gặp gỡ, đối thoại trên tình thần cầu thị, trách nhiệm, để lắng nghe những vướng mắc, khó khăn của doanh nghiệp.

Về phía doanh nghiệp nhà nước, lãnh đạo Chính phủ cho rằng, quá trình tái cơ cấu phải sát tình hình thực tế, nâng cao năng suất lao động, hiệu quả sử dụng vốn.

Các doanh nghiệp Nhà nước cũng góp phần xây dựng, hoàn thiện cơ chế, các ưu đãi cần thiết để phát triển nhanh, bền vững; chính sách khuyến khích, bảo vệ người dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.

Anh Minh