Phân phối vaccine Covid-19 khó khăn vì thiếu... tủ lạnh

Chánh Tài

(TBKTSG Online) - Cuộc chạy đua phân phối vaccine Covid-19 cho hàng trăm triệu người dân Mỹ đặt ra một lo ngại: Thiếu tủ lạnh chuyên dụng để bảo quản vaccine trước khi chúng được đưa đến nơi cần đến.

Một ‘trang trại’ tủ lạnh chuyên dụng được hãng chuyển phát nhanh UPS triển khai ở Venlo, Hà Lan để làm nơi tập kết và bảo quản vaccine Covid-19 trước khi phân phối. Ảnh: UPS

Cần bảo quản ở nhiệt độ siêu lạnh

Hai trong số những vaccine Covid-19 hàng đầu hiện nay là vaccine BNT162b2 do hãng dược Pfizer (Mỹ) và hãng công nghệ sinh học BioNTech (Đức) hợp tác phát triển và vaccine mRNA-1273 của hãng công nghệ sinh học phẩm Moderna (Mỹ). Hai vaccine này được phát triển dựa vào công nghệ gene được gọi là mRNA, vốn đòi hỏi phải được bảo quản ở nhiệt độ âm. Hiện tại, chúng đang được bảo quản ở nhiệt độ siêu lạnh, khoảng -70 °C hoăc -80°C.

Các vaccine Covid-19 được phát triển dựa vào liệu pháp tế bào cũng cần được vận chuyển ở nhiệt độ siêu lạnh bằng cách sử dụng nitơ lỏng hay đá khô. Nếu làm như vậy, chi phí sẽ rất tốn kém.

Nếu các vaccine-19 đòi hỏi phải được bảo quản ở nhiệt độ siêu lạnh, điều này sẽ gây căng thẳng cho chuỗi cung ứng vì sẽ có nhiều thách thức đặt ra cho việc vận chuyển và lưu trữ chúng, theo nhận định Chaun Powell, Giám đốc bộ phận phản ứng và sẵn sàng cho thảm họa ở Công ty dịch vụ y tế Premier Inc.

Cấu trúc hóa học của vaccine sẽ bảo vệ bằng cách bảo quản trong khoảng nhiệt độ lạnh nhất định. Các hãng dược phẩm có nhiều dữ liệu về nhiệt độ bảo quản tối ưu đối với nhiều loại vaccine bao gồm vaccine ngừa bệnh thủy đậu và bệnh zona. Nhưng khi tốc độ phát triển vaccine Covid-19 quá nhanh, các nhà nghiên cứu thiếu các thông tin về nhiệt độ đòi hỏi để bảo quản chúng.

Giờ đây, các lãnh đạo ngành dược phẩm, y tế cộng đồng và logistics ở Mỹ đang sốt sắng triển khai một chuỗi cung ứng lạnh có thể đưa các liều vaccine 19 đến khắp nước Mỹ mà không để chúng bị ấm lên và mất hiệu quả.
Trong khi đó, các nhà sản xuất vaccine Covid-19 đang nghiên cứu xem liệu vaccine Covid-19 có thể bảo quản ở nhiệt độ ấm hơn trong quá trình vận chuyển đến các địa điểm tiêm vaccine Covid-19 hay không.

Thiếu thiết bị trữ lạnh chuyên dụng

Một tủ siêu lạnh dùng để bảo quản vaccine của hãng công nghệ và dịch vụ dược phẩm Catalent (Mỹ). Ảnh: WSJ

Vaccine được xem là yếu tố then chốt để ngăn chặn đà lây lan của virus SARS-CoV-2, gây dịch bệnh viêm phổi cấp Covid-19. Các vaccine Covid-19 tân tiến nhất đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 với hơn 30.000 người tham gia. Chính phủ Mỹ đã bắt đầu lên kế hoạch phân phối vaccine Covid-19 sớm nhất là vào cuối năm nay.

Các lãnh đạo ngành y tế và ngành dược phẩm ở Mỹ dự báo bệnh viện sẽ là nơi các mũi vaccine Covid-19 đầu tiên được tiêm cho hàng triệu nhân viên y tế. Nhưng nhiều bệnh viện ở Mỹ không có các thiết bị trữ lạnh và kho lạnh chuyên dụng để bảo quản vaccine Covid-19.

Các tủ siêu lạnh thường không có sẵn ở các bệnh viện vì hầu hết thuốc và vaccine hiện nay không cần chúng. Vaccine ngừa bệnh thủy đậu chỉ là một trong số ít vaccine cần phải được trữ ở nhiệt độ siêu lạnh. Vaccine ngừa bệnh cúm mùa chỉ cần bảo quản ở nhiệt độ của tủ lạnh thông thường.

Hệ thống bệnh viện Jefferson Health ở thành phố Philadelphia (Mỹ) có thể trữ vaccine ở nhiệt độ -30 °C nhưng không gian trữ lạnh bị hạn chế. Brian Swift, Giám đốc dược khoa của hệ thống bệnh viện Jefferson Health, cho biết sẽ mua ít nhất 15 tủ lạnh chuyên dụng để trữ vaccine Covid-19, sẵn sàng tiêm cho 30.000 nhân viên của bệnh viện này.

“Mọi người sẽ phải tìm kiếm những tủ lạnh chuyên dụng này. Chúng tôi đang nói về các tủ lạnh cao cấp vốn không có sẵn ở các bệnh viện và chuỗi cung ứng chúng cũng rất hạn chế”, Brian Swift, nói.

Thiếu tủ lạnh chuyên dụng sẽ khiến mức độ tiếp cận vaccine Covid-19 ở các bang ở Mỹ sẽ không đồng đều. Theo các chuyên gia, vì tuổi thọ hạn chế, dù được trữ lạnh, vaccine Covid-19 có thể cần phải sử dụng trong vòng sáu tháng sau khi sản xuất, ngắn hơn nhiều so với các dược phẩm khác

“Hy vọng các liều vaccine Covid-19 sẽ được sử dụng nhanh chóng, để chuỗi cung ứng lạnh chỉ làm nhiệm vụ chuyển chúng đến nơi cần, thay vì trữ chúng trong thời gian dài”, James Robinson, nhà tư vấn của Liên minh Đổi mới sẵn sàng ứng phó dịch bệnh (CEPI), ở Oslo (Na Uy), nói.

Sốt sắng tìm giải pháp

Để bảo đảm các liều vaccine Covid-19 đến các bệnh viện và phòng khám trong tình trạng đông lạnh và hiệu quả, Pfizer đã phát triển một thùng lạnh chuyên dụng để vận chuyển chúng. Thùng lạnh này có thể bảo quản 1.000-5.000 liều vaccine trong 10 ngày liên tục ở nhiệt độ -70 °C trước khi rã đông. Một khi được rã đông, các liều vaccine Covid-19 chỉ có thể bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh thông thường trong thời gian lâu nhất là hai ngày.

Tanya Alcorn, Phó Chủ tịch phụ trách chuỗi cung ứng của Pfizer, cho biết Pfizer muốn cung cấp cho các bệnh viện các thùng lạnh chuyên dụng này. Nhưng các thùng lạnh của Pfizer có thể không phù hợp với các nhà thuốc và phòng khám có diện tích nhỏ.

Do đó, Pfizer đang phát triển một loại thùng lạnh nhỏ hơn để vận chuyển vaccine Covid-19. Hãng dược này cũng đang phát triển vắc-xin Covid-19 dạng bột, có thể bảo quản ở nhiệt độ ấm hơn nhưng giải pháp này chưa sẵn sàng cho đến cuối năm 2021.

Hồi đầu năm nay, Moderna bảo quản các liều vaccine mRNA-1273 ở nhiệt độ -70 °C để chuẩn bị cho các cuộc thử nghiệm lâm sàng. Kể từ đó, hãng này đã nghiên cứu thêm và giờ đây dự định vận chuyển các lọ vaccine mRNA-1273 ở nhiệt độ -20 °C. Một khi được rã đông, chúng có thể cất giữ ở nhiệt độ ngăn mát của tủ lạnh thông thường trong khoảng một tuần.

Một số vaccine Covid-19 khác, đang thử nghiệm lâm sàng ở người, không cần bảo quản ở nhiệt độ siêu lạnh. Vacine Covid-19, có tên gọi AZD1222, do hãng dược AstraZeneca và Đại học Oxford hợp tác phát triển, có thể chỉ cần bảo quản ở nhiệt độ lạnh thông thường.

Trong khi đó, hãng chuyển phát nhanh United Parcel Service (UPS) tiết lộ sẽ hoàn tất việc triển khai các ‘trang trại tủ siêu lạnh’ ở Louisville, bang Kentucky, Mỹ và ở Hà Lan vào tháng 10 tới để làm điểm tập kết vaccine Covid-19 trước khi phân phối hoặc trong khi chờ các quyết định cấp phép của cơ quan quản lý. Mỗi trang trại sẽ có hàng trăm tủ lạnh chuyên dụng và mỗi tủ lạnh như vậy có thể cất giữ 48.000 lọ vaccine Covid-19 ở nhiệt độ từ -20 °C đến -80 °C.

Theo Wall Street Journal