Phục hồi toàn cầu đang chậm lại khi Covid-19 hồi sinh, khiến các chính phủ cố gắng tăng tỷ lệ tiêm chủng hơn nữa với hy vọng tăng trưởng mạnh mẽ trở lại. Lập luận cho chiến lược này là suy nghĩ rằng vaccine sẽ giảm bớt lo lắng của người tiêu dùng về việc lây nhiễm, khiến họ chi tiêu nhiều hơn cho việc đi du lịch, ăn uống và các hoạt động khác liên quan đến tiếp xúc gần.
Nhiều nhà hoạch định chính sách đang cố gắng tập trung vào phủ vaccine nhiều hơn. Gháng 8, Pháp yêu cầu những người đến quán bar, nhà hàng và các địa điểm khác phải có kết quả xét nghiệm âm tính mới nhất hoặc có bằng chứng đã tiêm chủng — cái được gọi là "hộ chiếu vaccine".
Mặc dù biện pháp này chủ yếu nhằm giảm tử vong và ca bệnh nghiêm trọng, nhưng Tổng thống Emmanuel Macron cũng gắn nó với một mục tiêu kinh tế. "Mùa hè này sẽ là một mùa hè phục hồi kinh tế", ông nói hồi tháng 7.
Một người phụ nữ tiêm vaccine Covid-19 tại Schwenksville, Pennsylvania, Mỹ vào tháng 8. Ảnh: Reuters
Tại Mỹ, Tổng thống Biden gần đây đã thông báo rằng tất cả công ty sử dụng lao động có 100 nhân viên trở lên sẽ phải yêu cầu nhân viên chích ngừa hoặc ít nhất phải xét nghiệm Covid-19 hàng tuần.
Chính phủ Italy tuần trước cho biết sẽ yêu cầu tất cả công nhân phải có xác nhận đã được tiêm chủng đầy đủ, đã hồi phục sau khi mắc Covid-19 hoặc kết quả xét nghiệm âm tính. Còn quá sớm để biết liệu các biện pháp này có thúc đẩy tăng trưởng như các chính phủ hy vọng hay không.
Ở Pháp, hộ chiếu vaccine dường như đã làm tăng tỷ lệ tiêm chủng trong giới trẻ. Nhưng một cuộc khảo sát vào tháng 8 đối với các nhà quản lý mua hàng đã ghi nhận sự sụt giảm hoạt động đối với các nhà cung cấp dịch vụ, khi khách hàng không hứng thú với vaccine quyết định ăn uống và giải trí tại nhà.
Ở Anh, nơi tỷ lệ tiêm chủng cao hơn ở Mỹ, tăng trưởng kinh tế đã hạ nhiệt vào tháng 7, chỉ còn 0,1%. Việc đưa ra kết luận chỉ từ dữ liệu GDP của một tháng là rất thiếu cơ sở, nhưng sự chậm lại cho thấy rằng chỉ riêng tỷ lệ tiêm chủng cao có thể không đủ để thúc đẩy sự phục hồi nhanh chóng.
Các cuộc khảo sát chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) trong tháng 8 khắp nơi trên thế giới đã ghi nhận mức tăng hoạt động chậm nhất kể từ tháng 2 và có vẻ như kết quả sơ bộ của tháng 9 sắp công bố trong tuần này sẽ ghi nhận sự giảm tốc hơn nữa.
Các phong vũ biểu về hoạt động trong tương lai, chẳng hạn các chỉ số hàng đầu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, chỉ ra rằng đà phục hồi sẽ hạ nhiệt hơn nữa trong những tháng tới. "Covid-19 vẫn chưa kết thúc và sẽ tiếp tục gây gián đoạn tăng trưởng", Marchel Alexandrovich, Nhà kinh tế tại Jefferies Group, đánh giá.
Ảnh hưởng của biến thể Delta với chi tiêu dịch vụ là mối quan tâm lớn của gần như tất cả các nền kinh tế phát triển, đặc biệt là những nước phụ thuộc nhiều vào du lịch. Virus còn gây ra gián đoạn sản xuất và vận chuyển, đặc biệt là ở châu Á, đang làm tổn thương các nhà xuất khẩu và bán lẻ trên toàn thế giới.
Nhiều nhà kinh tế tin rằng lực cản từ virus và tắc nghẽn nguồn cung sẽ giảm bớt từ đầu năm 2022, một phần do hoạt động tiêm chủng tiếp tục mở rộng. Các nhà kinh tế tại BNP Paribas đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2021 của Mỹ từ 6,9% xuống 6% và dự báo Trung Quốc của họ từ 8,7% xuống 8,2%.
Tuy nhiên, họ đã nâng dự báo năm 2022 của Mỹ lên 5,3% từ 4,7% và dự báo của Trung Quốc lên 5,6% từ 5,3%. Về bản chất, họ coi biến thể Delta như một cản trở về tốc độ hơn là một thứ gì đó sẽ khiến quá trình phục hồi bị trật bánh.
Ở nhiều nước, tốc độ tiêm chủng đã chậm lại trong những tháng gần đây. Đầu năm nay, chủ yếu là vấn đề nằm ở chỗ phân phối kịp vaccine cho số người cần. Còn bây giờ, ở nhiều hơn, vaccine đã đáp ứng được nhu cầu.
Một thách thức mới ở các quốc gia đã tiêm chủng cho phần lớn dân số có thể sẽ là thuyết phục những người đã tiêm phòng tiêm thêm một mũi nhắc lại để tăng cường khả năng bảo vệ trước mùa đông sắp đến. Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu Christine Lagarde cho biết thành công trên cả hai mặt sau đây sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
"Rõ ràng, đại dịch sẽ được giải quyết nhanh hơn nhờ phạm vi tiêm chủng mở rộng hơn nữa và nếu việc tiêm nhắc lại được nhiều người chấp nhận, thì đó sẽ là một động lực bổ sung", bà nói.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng vaccine không phải "thần dược" giúp kinh tế hồi sinh mạnh mẽ. Những gì đã diễn ra cho thấy, còn có những yếu tố khác ngoài vaccine tác động đến quá trình phục hồi kinh tế ở mỗi quốc gia. Và do đó, sự kết hợp giữa tiêm chủng và các chính sách phù hợp tùy chỉnh từng nơi là rất cần thiết.
Dĩ nhiên, vaccine vẫn là tiên quyết. Nhiều nhà kinh tế nghĩ rằng tỷ lệ tiêm chủng cao hơn sẽ giúp kéo dài thời kỳ tăng trưởng mạnh mẽ cho đến năm sau. "Chính sách thiết thực tại thời điểm này, với chi phí thấp, thực sự là làm cho càng nhiều người được tiêm chủng càng tốt", Flavio Toxvaerd, Nhà dịch tễ học kinh tế tại Đại học Cambridge, đánh giá.
Phiên An (theo WSJ)