Trong phiên điều trần trước Thượng viện Mỹ vào tuần trước, Frances Haugen – cựu giám đốc sản phẩm của Facebook nói rằng nền tảng này "đặt lợi nhuận lên trên người dùng". Điều này đã khiến Facebook bị chỉ trích dữ dội.

Sau đó, CEO Facebook – Mark Zuckerberg đăng tải một bài viết dài, nhấn mạnh: "Chúng tôi quan tâm sâu sắc đến các vấn đề an toàn, hạnh phúc và sức khỏe tinh thần".

Tuy nhiên, theo tài liệu nội bộ do Haugen cung cấp, một nghiên cứu của chính Facebook cho thấy "32% các cô gái tuổi teen nói rằng khi họ cảm thấy không hài lòng với cơ thể mình, Instagram khiến cảm giác đó tồi tệ hơn".

Giả sử, một cô gái 13 tuổi bắt đầu lo lắng về ngoại hình và theo dõi một số người ảnh hưởng về giảm cân, thuật toán của Instagram sẽ đề xuất những từ khóa khắc nghiệt như "nhịn đói vĩnh viễn", "tôi phải gầy" hay "tôi muốn trở nên hoàn hảo".

Trong một cuộc phỏng vấn với "60 Minutes", Haugen gọi điều này là "bi kịch". "Khi những cô gái trẻ bị nhiễm những nội dung có thể gây rối loạn ăn uống đó, họ sẽ trầm cảm nặng hơn. Nó khiến họ nghiện Instagram hơn, luẩn quẩn và ngày càng ghét cơ thể mình", bà nói.

Theo New York Times, Facebook chỉ đơn giản đang thực hiện một truyền thống kinh doanh lâu đời của Mỹ: Khơi dậy sự bất an của các cô gái trẻ và kiếm tiền từ họ.

Ngành công nghiệp làm đẹp toàn cầu tạo ra 500 tỷ USD doanh thu hàng năm và phương tiện truyền thông xã hội là một động lực quan trọng, đặc biệt với đối tượng trẻ nhất – GenZ. Lĩnh vực kinh doanh liên quan đến cân nặng toàn cầu ước tính đạt hơn 400 tỷ USD vào năm 2027.

Đối với các cô gái Mỹ, xem nội dung có thể khiến họ ghét cơ thể mình là một nghi thức tuổi dậy thì. Phương tiện đã thay đổi nhưng nghi thức ấy vẫn như vậy.

Trước khi có mặt trên Instagram, nghi thức này đã xuất hiện tràn lan trên các tạp chí với hình ảnh người mẫu mảnh khảnh cùng quảng cáo của các ngành dựa vào phụ nữ và các cô gái trẻ để kiếm tiền. Cốt lõi của hoạt động marketing này là thông điệp: "Bạn đầy rẫy những sai sót và không hoàn hảo. Chúng tôi sẽ cho bạn biết cần phải mua gì và làm gì để khắc phục".

Các tạp chí thường khiến nữ giới có ấn tượng rằng khuôn mặt của họ luôn bị đánh giá và so sánh. Có một sự thật là Mark Zuckerberg cũng từng tham gia "xếp hạng" các cô gái dựa vào vẻ bề ngoài. Khi thử nghiệm trước khi xây dựng Facebook, anh đã đưa ảnh các bạn học tại Harvard của mình lên trang web Facemash để mọi người có thể xếp hạng và so sánh.

Hiện nay, trải nghiệm của các cô gái trẻ đã khác đi nhưng phần lớn là tệ hơn. Nền tảng miễn phí như Instagram tràn đầy hình ảnh của những người tự thay đổi diện mạo, bằng ứng dụng chỉnh ảnh, ăn kiêng hay phẫu thuật thẩm mỹ.

Trong bảng tin, ảnh của các KOL hoàn hảo xen kẽ với ảnh của bạn bè và của chính họ. Giờ đây, bất kỳ bức ảnh nào cũng có thể bị soi mói, so sánh và đánh giá dưới dạng lượt thích, bình luận.

Ở một mức độ nào đó, Instagram chỉ là một phần mở rộng về cách các cô gái bị đối xử trong nền văn hóa hiện nay. Phong trào chăm sóc cơ thể có thể đã đem đến một số lợi ích nhưng phái nữ cũng bị nhiễm tư tưởng rằng một phần thành công trong cuộc sống của họ phụ thuộc vào ngoại hình.

Instagram đo lường và đánh giá điều đó, tạo nên một cửa hàng ảo có quy mô toàn cầu. Nhiều thông điệp được truyền tải dưới chiêu bài về sức khỏe nhưng nghiên cứ bị rò rỉ của Facebook cho thấy mức độ tích cực ít hơn mức độ tổn hại sức khỏe mà chúng gây ra.

Dường như không lớp học hay lời khuyên nào của cha mẹ có thể chiến thắng sức mạnh của các nền tảng mạng xã hội hiện nay. Bản thân các cô gái dù biết Instagram không tốt nhưng vẫn đắm chìm vào đó bởi nó có tính gây nghiện.

Về phần mình, với tư cách là một bậc phụ huynh, Zuckerberg đã cam kết tiếp tục nghiên cứu và ưu tiên phúc lợi cho trẻ em, coi việc chúng tiếp xúc với sản phẩm của mình là khó tránh khỏi.

"Người trẻ đang sử dụng công nghệ. Thay vì bỏ qua, các công ty công nghệ nên xây dựng trải nghiệm đáp ứng nhu cầu đó, đồng thời đảm bảo an toàn cho họ", ông chủ Facebook viết.

Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ ở Thung lũng Silicon từ lâu đã biết rằng công nghệ có thể gây hại. Đó là lý do họ thường cấm hoặc hạn chế các con sử dụng nó.

Nguồn: NYT

Mộc Tiên