Trình bày tờ trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương Binh – Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết căn cứ quy định của Luật BHXH, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 30/2016/NĐ-CP ngày 28/4/2016 quy định chi tiết hoạt động đầu tư từ quỹ BHXH, BHYT, BHTN.

"Kết quả thực hiện năm 2020: Tổng số kết dư đầu tư quỹ đến 31/12/2020 là 897,7 nghìn tỷ đồng (tăng 10,33% so với cùng kỳ năm 2019), trong đó 86,8% là đầu tư vào trái phiếu Chính phủ (TPCP)", báo cáo cho biết.

Chỉ tính riêng trong năm 2020, tổng số tiền lãi thu được từ hoạt động đầu tư quỹ đạt khoảng 47,59 nghìn tỷ đồng. Lãi suất đầu tư bình quân năm 2020 đạt 5,02%, cao hơn 1,79 điểm % so với lạm phát năm 2020 (3,23%).

Về giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả bảo toàn, phát triển quỹ BHXH, BHTN, Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các bộ, ngành xây dựng Đề án "Nâng cao hiệu quả quản lý, đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội" làm cơ sở cho việc đề xuất sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm và các luật có liên quan.

Theo đó, đầu tư từ kết dư quỹ BHXH sẽ được cơ cấu và đa dạng hoá danh mục theo nguyên tắc an toàn, bền vững và hiệu quả. Dẫu vậy, quỹ vẫn ưu tiên đầu tư vào trái phiếu chính phủ, nhất là TPCP dài hạn và  nghiên cứu từng bước mở rộng sang các lĩnh vực có khả năng sinh lời cao, từng bước và có lộ trình đầu tư một phần tiền nhàn rỗi của quỹ thông qua ủy thác đầu tư tại thị trường trong nước và quốc tế bảo đảm an toàn, bền vững....

Bên cạnh đó, báo cáo cũng cung cấp một số thông tin khác. Cụ thể, đến hết 31/12/2020, số người tham gia BHXH bắt buộc là 15.050.944 người, giảm 153.092 người (tương ứng với 1%) so với năm 2019.

Đây là năm đầu tiên số người tham gia BHXH bắt buộc bị giảm so với năm trước, nguyên nhân chính là do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 dẫn đến người lao động tại các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh bị mất việc làm, không còn thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.

Ngoài ra, có trên 151.000 tổ chức, cá nhân có trả thu nhập nhưng chưa tham gia BHXH bắt buộc cho người lao động. Có trên 213.000 tổ chức, cá nhân chưa tham gia đầy đủ. Cơ quan BHXH đã tiến hành rà soát trên 196.000 doanh nghiệp và xác định được gần 388.000 lao động thuộc đối tượng tham gia nhưng chưa tham gia BHXH bắt buộc. Tính đến hết ngày 31/12/2020, số người tham gia BHXH là 16.176.180 người, bằng 33,5% lực lượng lao động trong độ tuổi, đạt chỉ tiêu đặt ra của năm 2020.

Số đơn vị tham gia BHXH bắt buộc năm 2020 là 622.020 đơn vị, tăng gần 17% so với cùng kỳ năm 2019. Số tiền thu BHXH bắt buộc năm 2020 là trên 261,7 nghìn tỷ đồng, tăng 6,28% so với cùng kỳ năm 2019. Tiền lương bình quân làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc năm 2020 của người lao động là 5.687.180 đồng/tháng, tăng 6,05% so với năm 2019.

Tuy nhiên, tính đến ngày 31/12/2020, tổng số tiền chậm đóng BHXH bắt buộc là 12.113 tỷ đồng, tăng 2.013 tỷ đồng (tương ứng 19,9%) so với năm 2019, chiếm 4,4% số phải thu.

Năm 2020, tổng số chi các chế độ BHXH từ nguồn NSNN năm 2020 là 47.146 tỷ đồng, giảm 115 tỷ đồng (tương ứng 0,2%) so với năm 2019. Tổng số chi chế độ từ nguồn quỹ BHXH là 193.619 tỷ đồng, tăng 15.124 tỷ đồng (8,47%) so với năm 2019. Số người hưởng BHXH một lần năm 2020 là 860.741 người, tăng 6,65% so với năm 2019.

Về tỷ trọng số chi/thu các chế độ từ các quỹ thành phần của quỹ BHXH năm 2020: Quỹ hưu trí và tử tuất là 70,48%, tăng 1,95% so với năm 2019; quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp là 17,34%, giảm 0,1% so với năm 2019; quỹ ốm đau và thai sản là 99,98%, giảm 4,92% so với năm 2019. Tỷ trọng số chi/thu các chế độ từ quỹ BHTN là 91,7%, tăng 19,3% so với năm 2019.

Quy mô các quỹ BHXH, BHTN tiếp tục tăng hàng năm. Tổng số dư các quỹ BHXH, BHTN đến năm 2020 là 953 nghìn tỷ đồng, tăng 14,3% so với năm 2019.

Về Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), năm 2020, số người tham gia BHTN là 13.337.492 người, giảm 54.401 người (tương ứng với 0,4%) so với năm 2019. Số tiền thu BHTN là 18.693 tỷ đồng, tăng 1.254 tỷ đồng (tương ứng với 7,2%) so với năm 2019. Năm 2020, tổng số tiền chậm đóng BHTN là 399 tỷ đồng, tăng 15% so với năm 2019.