Ngày 26/10 tại Hà Nội, Bộ Công an Việt Nam và Bộ Công an nước Lào tổ chức Hội nghị song phương cấp Bộ trưởng sơ kết một năm thực hiện Bản ghi nhớ giữa Bộ Công an nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Bộ Công an nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào về hợp tác phòng, chống ma túy.
Việt Nam và Lào là 02 quốc gia có vị trí địa lý đặc biệt ở khu vực Tiểu vùng sông Mê Công và ASEAN, giáp với Trung Quốc, Myanmar, Thái Lan và Campuchia. Đường biên giới chung giữa Việt Nam và Lào trải dài 2.300 km, đi qua 10 tỉnh biên giới của Việt Nam là Điện Biên, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam và Kon Tum; tiếp giáp với 10 tỉnh biên giới của Lào là Phongsaly, LuanPrabang, Houaphanh, Xiengkhuang, Bolykhamxay, Khammuan, Savannakhet, Salavane, Sekong và Attapeu. Trên tuyến biên giới có 08 cửa khẩu quốc tế, 16 cửa khẩu chính cùng hàng nghìn đường mòn, lối mở.
Do đặc điểm địa lý, tình hình tội phạm ma túy trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào tiếp tục diễn biến phức tạp. Phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm ngày càng tinh vi, liều lĩnh, sẵn sàng dùng vũ khí tấn công lực lượng chức năng. Để hình thành đường dây tội phạm, các đối tượng chủ mưu cầm đầu trong nước móc nối với các đối tượng ở nước ngoài, tập kết ma túy tại các địa bàn biên giới hai nước sau đó thuê người chuyển khoản tiền và vận chuyển ma túy từ các khu vực này vào nội địa để tiêu thụ hoặc tiếp tục vận chuyển đi nước thứ ba. Quá trình vận chuyển ma túy qua biên giới, các đối tượng sẽ tổ chức hoạt động thành nhóm khép kín, có quy tắc, quy định riêng, phân công vai trò của từng thành viên và trang bị vú khí nóng (AK, súng bắn tỉa, lựu đạn) sẵn sàng chống lại lực lượng chức năng khi bị phát hiện, truy bắt.
Các đối tượng sau khi lấy được ma túy từ điểm tập kết sẽ đi bộ qua đường rừng, đường tiểu ngạch hoặc những nơi hiểm trở, hạn chế tối đa việc vận chuyển bằng phương tiện cơ giới, cho người đi dò đường trước, nếu phát hiện nghi vấn sẽ dừng lại tính toán chuyển hướng vận chuyển. Khi thực hiện giao dịch, các đối tượng sử dụng tiếng lóng, hoặc tiếng dân tộc, hạn chế liên lạc qua sim điện thoại mà sử dụng zalo, mạng xã hội để trao đổi. Chúng cất giấu ma túy, ngụy trang trong các thùng đựng nông sản như măng khô, gạo…để vận chuyển nhằm tránh sự phát hiện của các lực lượng chức năng. Trong các đường dây vận chuyển, các đối tượng người Lào rất ít khi ra mặt trực tiếp mà chủ yếu thuê người vận chuyển đến các điểm tập kết tại khu vực biên giới, do đó gây khó khăn cho công tác đấu tranh chuyên án và điều tra mở rộng vụ án.
Trước tình hình đó, ngày 09/8/2021 tại thủ đô Viêng Chăn, Lào, dưới sự chứng kiến của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào Thongloun Sisoulith, lãnh đạo Bộ Công an Việt Nam và lãnh đạo Bộ Công an Lào đã ký Bản ghi nhớ nhằm tăng cường hợp tác toàn diện giữa lực lượng chức năng hai Bộ trong công tác phòng, chống ma túy.
Ngay sau khi lãnh đạo hai Bộ ký Bản ghi nhớ, ngày 06/9/2021, Đảng ủy Công an Trung ương Việt Nam ban hành công văn đề nghị Thường trực Tỉnh ủy 10 tỉnh có chung biên giới đường bộ với Lào phối hợp chỉ đạo tăng cường hợp tác với Lào trong công tác phòng, chống ma túy. Ngày 13/9/2021, Bộ Công an Việt Nams ban hành Kế hoạch 376 triển khai Bản ghi nhớ và tăng cường hợp tác phòng, chống ma túy giữa Bộ Công an Việt Nam và Bộ Công an Lào. Đồng thời, Bộ Công an Việt Nam ban hành các kế hoạch về việc triển khai xây dựng Trụ sở Công an Bản giáp biên giới của Lào, tăng cường trang thiết bị, tập huấn, nâng cao năng lực cho lực lượng chức năng của phòng, chống ma túy Lào và Việt Nam.
Sau 1 năm triển khai thực hiện Bản ghi nhớ, lực lượng Công an hai nước đã chủ động xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ theo phân công và đạt được những kết quả bước đầu rất quan trọng. Trong công tác đấu tranh chuyên án, Công an các đơn vị, địa phương của Việt Nam đã phát hiện, bắt giữ 5.338 vụ, 7.397 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ 292 kg heroin, 2,7 kg thuốc phiện, 1,54 tấn và 1,62 triệu viên ma túy tổng hợp cùng nhiều vật chứng khác có liên quan.
Do siêu lợi nhuận từ hoạt động mua bán trái phép chất ma túy mang lại, dự báo thời gian tới tình hình tội phạm ma túy trên tuyến biên giới Việt Nam – Lào tiếp tục diễn biến phức tạp. Để công tác đấu tranh phòng, chống ma túy của hai nước thời gian tới đạt hiệu quả cao hơn nữa, đồng chí Thứ trưởng Bộ Công an hai nước đề nghị các đơn vị chức năng, Công an các địa phương giáp biên giới hai nướctiếp tục thực hiện quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ đã đề ra trong Bản ghi nhớ.
Tại hội nghị, đồng chí Trung tướng Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam đã trao Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam cho 10 tập thể, 30 cá nhân thuộc Bộ Công an Lào. Đồng chí Trung tướng Khamking Phuilamanyvong, Thứ trưởng Bộ Công an Lào trao Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Công an Lào cho 10 tập thể, 30 cá nhân thuộc Bộ Công an Việt Nam đã có thành tích xuất sắc trong việc triển khai Bản ghi nhớ và đợt cao điểm tuyên truyền, tấn công, trấn áp tội phạm về ma túy trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào năm 2022.