Quá trình học trước đó đều được đánh giá nội bộ bởi giáo viên trong lớp học. Kết quả kỳ thi tốt nghiệp này cũng là căn cứ chủ yếu để xét tuyển vào các trường đại học. Vì thế, kỳ thi này được xem là rất quan trọng với học sinh và tất yếu, cũng căng thẳng với các em.

5 môn bắt buộc

Đặc biệt, từ năm 2018, quy chế tuyển sinh đại học đã nhấn mạnh một nửa sinh viên trúng tuyển vào cả đại học nghiên cứu lẫn ứng dụng là dựa vào kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT này, và chỉ một nửa sẽ trúng tuyển dựa vào kỳ thi tuyển sinh riêng của trường đại học. Do đó, tầm quan trọng của kỳ thi được tăng lên.

Chưa kể, từ năm 2022, việc tăng số môn thi bắt buộc lên tối thiểu là năm môn thay vì bốn môn như trước đây đã khiến kỳ thi càng trở nên khó khăn với đa số học sinh. Lý giải cho việc tăng số môn, các nhà giáo dục ở Phần Lan cho rằng thực tế, nhiều học sinh đã chọn thi nhiều hơn bốn môn từ nhiều năm qua để tăng cơ hội ứng tuyển vào đại học.

Thêm nữa, chương trình học phổ thông có đến 18 môn thì nên thi nhiều môn hơn để việc học các môn đều nghiêm túc. Họ cũng nhấn mạnh các ngành khoa học hiện nay có quan hệ mật thiết với nhau và các kỹ năng cũng là tổng hợp liên lĩnh vực. Do đó, việc học sinh đầu tư vào nhiều môn học là có lợi cho tương lai của các em.

Năm bài thi bao gồm một môn thi cho tất cả học sinh: tiếng mẹ đẻ (tiếng Phần Lan, tiếng Thụy Điển hoặc tiếng Sami) và văn học hoặc tiếng Phần Lan như ngôn ngữ thứ hai (dành cho các học sinh không phải là người gốc Phần Lan) và văn học là bài kiểm tra bắt buộc đối với tất cả thí sinh. 

Sau đó, học sinh phải hoàn thành bốn bài thi khác thuộc ít nhất ba nhóm khác nhau: toán; ngôn ngữ thứ hai; ngoại ngữ; khoa học nhân văn và khoa học tự nhiên. Ít nhất một trong các bài kiểm tra phải là bài thi chương trình nâng cao của một môn học.

Mỗi năm thi hai lần

Kỳ thi tốt nghiệp THPT được tổ chức hai lần mỗi năm vào mùa xuân và mùa thu. Thí sinh phải hoàn thành cả năm bài thi trong thời gian không quá ba kỳ thi liên tiếp. Việc thi cử cũng có thể được hoàn thành trong một kỳ thi nhưng học sinh thường chọn thi rải ra hai kỳ để giảm áp lực. 

Sau khi hoàn thành một kỳ thi, học sinh vẫn có thể đăng ký thi bổ sung các môn mà mình chưa thi hoặc thi lại các môn đã vượt qua bao nhiêu lần tùy thích để nhận được kết quả cao hơn.

Không có giới hạn thời gian cho việc đăng ký thi lại các môn thi đã đạt. Nếu thí sinh thi lại trước khi được cấp chứng chỉ tốt nghiệp THPT thì điểm cao hơn sẽ được ghi vào bảng điểm. 

Nếu học sinh đã được cấp chứng chỉ, sau đó thi lại và đạt điểm cao hơn, họ sẽ được cấp một chứng chỉ riêng cho bài thi lại của môn học đó. Kết quả của các lần thi lại có giá trị ngang chứng chỉ như lần thi đầu tiên.

Số hóa trong thi tốt nghiệp THPT

Năm 2016, lần đầu tiên Phần Lan thử nghiệm việc thi tốt nghiệp trên máy tính cho môn địa lý, triết học và tiếng Đức. Đến mùa xuân năm 2019 thì môn toán cũng được thi trên máy tính và tất cả bài thi bằng giấy cũng bị xóa bỏ. Việc chuyển sang bài thi số cho phép kiểm tra với nhiều dạng câu hỏi có thể sử dụng hình ảnh, video và âm thanh. Học sinh dùng máy tính xách tay của mình hoặc mượn từ trường.

Hội đồng thi có bảng quy định khoảng 2.000 model máy tính xách tay mà học sinh có thể dùng. Khi bắt đầu làm bài thi, mỗi thí sinh phải gắn một USB do trường phát để ghi nhận các câu trả lời của họ. Lúc này, máy tính của thí sinh cũng chỉ có thể truy cập các chương trình được cho phép để làm bài thi mà không thể truy cập các ứng dụng, tài nguyên khác.

Mỗi bài thi kéo dài tối đa 6 giờ. Các học sinh có nhu cầu đặc biệt có thể được phê duyệt thời gian làm bài dài hơn. Học sinh tự mang đồ ăn trưa vào phòng và tranh thủ vừa ăn vừa làm bài thi. Khi học sinh đi vệ sinh, sẽ có giám thị giám sát. Học sinh có thể ra về sớm nếu hoàn thành bài sớm, nhưng phải trải qua ít nhất một nửa thời gian làm bài theo quy định.