Nhà nước thoái vốn từ năm 2015
Ngày 28.5.2021, UBND TP.HCM ban hành Quyết định 1968 về việc thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo quy định tại khoản 1 điều 65 luật Đất đai đối với khu đất 10.936 m2 tại số 419 Lê Hồng Phong.
Sau đó, Công ty CP giáo dục G Sài Gòn khiếu nại quyết định này là không đúng quy định gồm 3 nội dung chính. Thứ nhất, khi điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đối với thửa đất tại số 419 Lê Hồng Phong, UBND Q.10 không thực hiện công bố, công khai. Thứ 2, thông báo số 434 ngày 16.7.2019 của Văn phòng UBND TP.HCM ban hành sai thẩm quyền, không đúng nội dung theo quy định tại khoản 1 điều 67 luật Đất đai. Thứ 3, việc ban hành Quyết định số 1968 năm 2021 của UBND TP.HCM vi phạm điều 163 và điều 164 bộ luật Dân sự năm 2015 về bảo vệ quyền sở hữu đối với tài sản hợp pháp, gây thiệt hại nghiêm trọng cho sự phát triển của công ty và các cổ đông.
Khu đất “vàng” 419 Lê Hồng Phong đang bị chiếm dụng
NGỌC DƯƠNG
Sau khi nhận đơn khiếu nại, UBND TP.HCM giao Sở TN-MT rà soát toàn bộ nguồn gốc, pháp lý, quá trình sử dụng đất và quy trình thu hồi đối với khu đất trên.
Theo báo cáo của Sở TN-MT, trước ngày 30.4.1975, Công ty giày Sài Gòn là Hãng giày Bata (Société Bata S.A.Strasbourg) theo Bằng khoán 509 Chợ Lớn - An Đông lập bộ ngày 15.6.1949. Ngày 25.10.1975, Tổng cục Công nghiệp nhẹ ban hành quyết định công quản toàn bộ số vốn và tài sản kinh doanh của Xí nghiệp giày Bata và đặt xí nghiệp trong chế độ công quản của nhà nước cách mạng. Đến ngày 29.4.1993, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp nhẹ ban hành quyết định thành lập Nhà máy giày Sài Gòn, rồi sau đó đổi tên thành Công ty giày Sài Gòn.
Đầu năm 1998, UBND TP.HCM ban hành quyết định cho các tổ chức, cá nhân thuê đất theo Chỉ thị số 245 năm 1996 của Thủ tướng, trong đó có Công ty giày Sài Gòn. Đến tháng 8.2000, Sở Địa chính - Nhà đất (nay là Sở TN-MT) ký hợp đồng cho thuê đất với Công ty giày Sài Gòn, cho thuê 13.000 m2 đất tại số 419 Lê Hồng Phong vào mục đích sản xuất kinh doanh.
Tháng 11.2003, Công ty giày Sài Gòn cổ phần hóa, đổi tên thành Công ty CP giày Sài Gòn, vốn điều lệ 16,5 tỉ đồng, nhà nước nắm giữ 51% cổ phần. Năm 2015, nhà nước thoái vốn, 100% vốn của công ty này do tư nhân nắm giữ.
Bến xe "trá hình"
Về pháp lý sử dụng đất, tháng 3.2007, TP.HCM cho Công ty CP giày Sài Gòn tiếp tục sử dụng khu đất này để làm văn phòng, nhà kho, nhà xưởng sản xuất giày, túi xách; thời hạn thuê đến hết ngày 31.12.2020. Cũng trong năm này, UBND TP.HCM cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho doanh nghiệp, thời hạn đến năm 2020 theo hình thức trả tiền hằng năm, mục đích sử dụng làm cơ sở sản xuất kinh doanh.
Sau khi nhà nước thoái vốn, tư nhân nắm giữ công ty và bắt đầu có nhiều hoạt động sử dụng đất sai mục đích. Theo kết quả kiểm tra hoạt động của Công ty CP giày Sài Gòn và Công ty TNHH Thành Bưởi vào tháng 9.2016, UBND Q.10 xác định có hoạt động bến xe "trá hình" và đề xuất thu hồi khoảng 4.500 m2 để xây dựng trường học.
Bên cạnh đó, tháng 3.2017, Sở TN-MT cũng thanh tra việc chấp hành pháp luật đất đai, môi trường và tài nguyên nước của Công ty CP giày Sài Gòn đối với khu đất 419 Lê Hồng Phong. Sau đó, Chánh thanh tra Sở TN-MT xử phạt 720 triệu đồng đối với hành vi "tự ý cho thuê tài sản gắn liền với đất được nhà nước cho thuê thu tiền thuê đất hằng năm" và hành vi "xả nước thải vượt quy chuẩn kỹ thuật".
Khi kiểm tra hiện trạng khu đất giữa tháng 6.2017, cơ quan chức năng ghi nhận văn phòng giao dịch của Công ty TNHH Thành Bưởi vẫn còn đang hoạt động, việc giao nhận hàng hóa, các phương tiện xe trung chuyển vẫn còn ra vào tại địa chỉ số 419 Lê Hồng Phong. Cũng trong năm 2017, Công ty CP giày Sài Gòn có đơn xin gia hạn thời gian sử dụng đất và một doanh nghiệp xin sử dụng khu đất 419 Lê Hồng Phong để đầu tư xây dựng vào lĩnh vực giáo dục. Tuy nhiên, UBND TP.HCM không đồng ý và khẳng định sẽ đầu tư trường học bằng vốn ngân sách nhà nước. Đến ngày 28.5.2021, UBND TP.HCM ban hành quyết định thu hồi khu đất này.
Thu hồi đất để xây trường học
Đầu tháng 6.2023, lãnh đạo UBND TP.HCM chủ trì buổi đối thoại với Công ty CP giáo dục G Sài Gòn với sự tham dự của đại diện nhiều sở ngành, chính quyền địa phương và doanh nghiệp.
Theo quyết định giải quyết khiếu nại, UBND TP.HCM nêu rõ Công ty CP giáo dục G Sài Gòn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 2007 với mục đích là đất sản xuất kinh doanh, thời hạn sử dụng đất đến hết ngày 31.12.2020. Bên cạnh đó, thông báo kết luận số 434 năm 2019 của lãnh đạo UBND TP.HCM cũng đã khẳng định sau khi hết hợp đồng thuê đất, TP.HCM sẽ thu hồi và bàn giao lại toàn bộ diện tích cho Q.10 đầu tư xây dựng trường trung học cơ sở.
Theo UBND TP.HCM, căn cứ các điều khoản của luật Đất đai 2013 và Thông tư số 30 năm 2014 của Bộ TN-MT, thì việc ban hành Quyết định số 1968 năm 2021 thu hồi khu đất 419 Lê Hồng Phong là đúng quy định pháp luật. Một nguồn tin của Thanh Niên cho biết UBND TP.HCM đang xem xét việc tổ chức cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất đối với khu đất 419 Lê Hồng Phong để chuẩn bị xây dựng trường học.