Đây được coi là những lời chỉ trích nặng nề nhất từ trước đến nay mà cựu Tổng thống Barack Obama dành cho người kế nhiệm.
Mở đầu bài phát biểu, ông Obama cho biết Tổng thống Trump đáng nhẽ sẽ không đến gặp cử tri Pennsylvania nếu vận mệnh chính trị của ông không bị ảnh hưởng bởi COVID-19.
“Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng Donald Trump sẽ tiếp nối tầm nhìn của tôi, hoặc tiếp tục thực hiện các chính sách của tôi. Nhưng tôi từng hi vọng rằng, vì lợi ích quốc gia, ông ấy sẽ để tâm đến công việc một cách nghiêm túc.
Nhưng không. Ông ấy không hề tỏ ra hứng thú với công việc, hay giúp đỡ bất kì ai khác ngoài bản thân và bạn bè của ông ấy.”
Cựu Tổng thống chỉ trích ông Trump về cách xử lý đại dịch COVID-19, khi số người chết vì bệnh dịch ở Mỹ đã lên tới hơn 220.000 người.
“Đây không phải là một chương trình truyền hình thực tế. Mà đây là thực tế”, ông Obama nói, ngụ ý chế giễu Tổng thống Trump vì ông từng là ngôi sao truyền hình.
“Bốn năm trước, bạn có thể đứng quây quần quanh sân khấu, thay vì phải ngồi trong xe hơi nghe tôi phát biểu từ xa.
Donald Trump sẽ không tự dưng bảo vệ chúng ta. Ông ấy thậm chí còn không thể tự bảo vệ chính mình.”
Sự kiện ngày 21/10 được tổ chức ngoài trời, với gần 280 chiếc xe hơi tập trung quanh sân khấu. Khán giả ngồi trong xe nghe ông Obama phát biểu để hạn chế nguy cơ lây lan COVID-19.
Bài phát biểu cũng cho thấy ông Obama đang theo dõi sát sao những tin tức hàng ngày về Tổng thống Trump, bao gồm một báo cáo hôm thứ Ba rằng Tổng thống đang duy trì một tài khoản ngân hàng Trung Quốc. Cựu Tổng thống cũng cho rằng giới truyền thông bảo thủ đã quá thiên vị ông Trump trong suốt thời gian tại vị.
“Sao có thể? Một tài khoản ngân hàng bí mật của Trung Quốc?”, ông Obama hỏi. “Hãy tưởng tượng nếu tôi có một tài khoản ngân hàng bí mật ở Trung Quốc khi tôi đang tranh cử. Họ lập tức sẽ gọi tôi là Barry Bắc Kinh.”
Cựu Tổng thống nhắc lại cáo buộc của New York Times, rằng ông Trump chỉ trả 750 đô la thuế liên bang trong 2 năm đầu tiên nắm quyền, đồng thời cho biết mình trả nhiều tiền thuế khi làm nhân viên tiệm kem hồi 15 tuổi hơn cả ông Trump.
“Trong số các khoản thuế mà ông Trump trả, có lẽ số tiền thuế gửi cho các chính phủ nước ngoài còn nhiều hơn số tiền thuế ông ấy trả ở Mỹ.
Công việc đầu tiên của tôi là ở một tiệm kem, khi tôi 15 tuổi. Tôi nghĩ rằng khi ấy tôi có thể còn nộp nhiều thuế hơn. Làm sao có thể? Có bao nhiêu người ở đây nộp thuế ít hơn cả mức ấy?”
Không chỉ công kích ông Trump, cựu Tổng thống Obama còn hết lời khen ngợi ứng viên Tổng thống Dân chủ Joe Biden và ứng viên Phó Tổng thống Kamala Haris.
“Nếu Joe và Kamala nắm quyền, bạn sẽ không phải nghĩ ngợi về những điều điên rồ mà họ nói mỗi ngày. Và điều đó rất quan trọng. Bạn sẽ không phải tranh cãi về nó mỗi ngày. Bạn sẽ không cảm thấy mệt mỏi.
Bạn cũng sẽ không có một tổng thống đi lăng mạ bất cứ ai không ủng hộ ông ấy, hoặc đe dọa bỏ tù họ.
Đó không phải là hành vi nên có của một tổng thống. Điều ấy thậm chí không thể chấp nhận được với một người hiệu trưởng, huấn luyện viên hoặc đồng nghiệp. Tại sao mọi người lại dung thứ cho hành động đó?”
“Nền dân chủ của chúng ta sẽ không hoạt động nếu những người được coi là lãnh đạo của chúng ta nói dối chúng ta mỗi ngày,” ông Obama nói. “Những quan niệm về sự trung thực, về dân chủ, về quyền công dân và về trách nhiệm… Đó không phải là những nguyên tắc của Đảng Cộng hòa hay Dân chủ ... Chúng là giá trị của người Mỹ, giá trị của con người. Và chúng ta cần đòi lại chúng.”
Cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos cho thấy ông Biden chỉ dẫn trước ông Trump 4 điểm phần trăm ở Pennsylvania. Do đó, ông Obama cảnh báo đảng Dân chủ không nên tự mãn.
Người Mỹ đang đi bỏ phiếu sớm với tỉ lệ cao kỉ lục. Hơn 42 triệu phiếu bầu đã được bỏ trực tiếp và qua thư, dù còn hơn 10 ngày nữa mới đến ngày bầu cử chính thức.
Minh Hạnh
Tiền phong/Theo Reuters, CNN