Đừng nghe những lời đường mật về 5G!

Nguyễn Vũ

(TBKTSG) - Cơn sốt 5G âm ỉ suốt mấy năm nay, giờ bắt đầu lên đỉnh điểm khi hàng loạt hãng sản xuất điện thoại cho ra mắt các dòng máy mới, thông điệp quảng bá mạnh mẽ nhất là chúng sẵn sàng cho mạng 5G!

Với mạng 5G, dòng thông tin chính thống trước nay vẫn là ca ngợi các ưu điểm của nó như một bước đột phá để đi vào kỷ nguyên “vạn vật kết nối”, nước nào chậm chân sẽ lỡ chuyến tàu 5G và tụt hậu về sau. Tuy nhiên, ngày càng có những tiếng nói tỉnh táo hơn, đòi xem lại nhu cầu của xã hội và đặt câu hỏi liệu có nên chạy đua với mạng 5G khi lợi ích của nó không có gì rõ ràng và nguồn lực xã hội nên dồn vào các lĩnh vực khác như chống dịch Covid-19, hay hỗ trợ người nghèo vượt qua giai đoạn kinh tế khó khăn này.

Khi truyền bá cho ưu thế của mạng 5G, các hãng viễn thông đều nhấn mạnh đến tốc độ cực kỳ nhanh của nó: nhanh nhất có thể lên đến 20 Gbps, còn so với 4G, nó có thể nhanh gấp 100 lần. Trong thực tế ở những nơi đã có mạng 5G, người dùng hầu như không phân biệt được sự khác biệt về tốc độ so với mạng 4G cũ.

Ngay chính tờ New York Times trong một bài đăng tuần trước, sau khi Apple cho ra mắt điện thoại iPhone 12 có khả năng sử dụng mạng 5G, cũng cảnh báo độc giả hãy tỉnh táo đừng nghe lời đường mật của các hãng điện thoại về chuyện 5G. Tác giả bài báo nói, thực tế mạng 5G ở Mỹ chỗ có chỗ không mà chỗ có lại không nhanh; người Mỹ đừng nên tốn tiền vì thứ công nghệ nửa vời rồi lại thất vọng về ảo tưởng mạng 5G sẽ cải thiện cuộc sống.

Trước đó, cũng có nhiều bài báo khác chê trách các hãng viễn thông như AT&T hay Verizon đã “huyền thoại hóa” mạng 5G khi cứ khoe mạng 5G nhanh đến nỗi người ta có thể tải về nguyên một bộ phim đầy đủ trong vòng vài giây. Chuyện đó có thể có trong phòng thí nghiệm; các mạng 5G mà các nhà mạng đang triển khai hầu như không nhanh hơn mạng 4G bao nhiêu cả.

Điều các nhà mạng không nói với người tiêu dùng là mạng 5G siêu nhanh có phạm vi phủ sóng rất hạn hẹp lại dễ bị chặn bởi các chướng ngại vật như tường nhà, cây cối. Mạng siêu nhanh này chỉ có thể phát huy tác dụng ở các nơi quang đãng như sân vận động, sân khấu ngoài trời.

Mạng 5G mà các hãng viễn thông Mỹ đang xây dựng là một mạng 5G bình thường, chỉ nhanh hơn 4G chừng 20% và ưu điểm duy nhất là độ trễ giảm xuống còn rất nhỏ.

Nếu độ trễ của các mạng cũ là vài trăm mili giây thì mạng 5G này giảm độ trễ còn vài mili giây. Tuy nhiên đó là lý thuyết, thực tế các mạng 5G đang xây dựng không khá gì hơn mạng 4G cả về độ trễ, có nơi còn chậm hơn.

Các nhà sản xuất điện thoại di động ra sức cổ vũ cho mạng 5G hòng tạo ra cơn sốt tiêu dùng. Tất cả chỉ nhằm để bán máy mới khi họ thuyết phục được khách hàng bỏ chiếc điện thoại 4G còn xài được để mua điện thoại 5G cho hợp thời thượng.

Các hãng viễn thông cũng thế, với mạng 5G họ sẽ tung ra các gói dữ liệu mới, tính thêm tiền so với các gói 3G hay 4G cũ, có thế họ mới duy trì được tốc độ tăng trưởng doanh thu.

Trong khi đó, tiềm năng của mạng 5G không phải là sử dụng Internet trên điện thoại di động; tiềm năng của nó là cho phép hàng loại dịch vụ mới xuất hiện để tận dụng thế mạnh của nó là độ trễ rất nhỏ. Đó có thể là điều khiển drone bằng mạng di động, cho các xe tự lái nói chuyện với nhau để tránh va chạm, hay cho cảnh sát có thể xem trực tiếp hình ảnh do trực thăng chuyển xuống xe tuần tra để phối hợp...

Doanh nghiệp cần mạng 5G để xây dựng những nhà máy trong đó mọi máy móc đều kết nối nên, hoạt động sản xuất được tự động hóa. Những ứng dụng này là hữu ích và rất cần thiết nhưng lại không liên quan đến người tiêu dùng bình thường. Cứ quảng bá mạng 5G rồi bắt người tiêu dùng gánh chịu chi phí xây dựng, triển khai trong khi lợi ích đem lại cho họ là không như hứa hẹn là một sự lừa dối.

Thị trưởng thành phố Grenoble ở Pháp, ông Eric Piolle cho rằng xây dựng mạng 5G trong giai đoạn này là chưa cần thiết, nhất là do tác động đến môi trường. Trả lời phỏng vấn hãng tin Bloomberg, ông Piolle xem mạng 5G chỉ là cái cớ để các hãng điện thoại di động giới thiệu một vòng đời mới các điện thoại có chức năng 5G. Một công nghệ sử dụng năng lượng gấp ba lần hiện nay chắc chắn có tác động xấu lên môi trường nên thay vì xây dựng mạng 5G tại sao không cải thiện mạng 4G cho phủ sóng rộng khắp.

Cho dù nhiều nhà khoa học đã khẳng định mạng 5G không gây hại cho sức khỏe con người, vẫn đang có nhiều phản ứng từ người dân không muốn thấy trạm phát sóng 5G được lắp đặt khắp nơi, nhất là ở các tòa nhà gần nơi họ sinh sống. Trạm phát sóng 5G nhỏ hơn trạm phát sóng 3G hay 4G nhưng mật độ lại nhiều hơn vì phạm vi phủ sóng nhỏ hơn.