Mới đây, Tổng Cục trưởng Tổng cục Du lịch Nguyễn Trùng Khánh cho biết lộ trình mở cửa đón khách quốc tế đã được Bộ VH-TT-DL triển khai theo chỉ đạo của Chính phủ. Việc đón khách quốc tế dự kiến được triển khai vào tháng 11 tới, kéo dài từ 3-6 tháng. Trên cơ sở đánh giá hiệu quả việc thí điểm sẽ triển khai thêm một số địa phương khác trên cả nước. Đối tượng khách quốc tế sẽ đi theo hình thức "hộ chiếu vắc-xin", phải hoàn thành việc tiêm chủng, test RT-PCR…; tham gia du lịch trọn gói với các chuyến bay thuê bao tới Việt Nam. Ngành du lịch đề xuất ưu tiên đón khách ở những thị trường tiềm năng đối với du lịch và có độ an toàn cao về phòng chống dịch Covid-19 như Đông Bắc Á, châu Âu, Mỹ, Trung Đông, châu Úc...

Tuy nhiên, do tác động nghiêm trọng từ dịch Covid-19, ngành du lịch Việt Nam đang phải đối mặt với những khó khăn chưa từng có. Hầu hết các công ty lữ hành buộc phải tạm ngừng hoạt động, hướng dẫn viên không có việc làm; cơ sở lưu trú, nhà hàng, dịch vụ vui chơi giải trí phải đóng cửa để cùng cả nước chung tay chống dịch. Hơn lúc nào hết, ngành du lịch Việt Nam đang cần một kịch bản bền vững để tái khởi động sau đại dịch.

Chia sẻ tại Talk show Nguy Cơ do VnExpress và S-World phối hợp thực hiện, ông Trần Trọng Kiên – Chủ tịch Thiên Minh Group đã chia sẻ về các khó khăn mà ngành du lịch Việt Nam đang và sẽ đối mặt trong giai đoạn tái tạo sau Covid-19, và nhận định về các kế hoạch phát triển du lịch bền vững, từ đó đúc kết được nhiều bài học bổ ích cho các doanh nghiệp lữ hành Việt Nam trong quá trình tái thiết nền du lịch Việt sau đại dịch.

Covid để lại cảnh "hoang tàn" chưa từng có trong vòng 50 năm qua

Là một người có kinh nghiệm lãnh đạo và làm việc hơn 20 năm trong ngành du lịch, khách mời của Talkshow Nguy Cơ tập 18 - Ông Trần Trọng Kiên - Chủ tịch Thiên Minh Group cũng nhận định rằng, cơn "đại hồng thủy" Covid-19 càn quét trong 2 năm vừa qua đã để lại cảnh "hoang tàn" chưa từng có trong vòng 50 năm phát triển của ngành du lịch.

"Ngành du lịch trong nước ước tính đã mất đi ít nhất 80% các công ty du lịch, 50% khách sạn phải đóng cửa, khoảng 2 triệu người mất công ăn việc làm trong vòng 18 tháng qua. Doanh thu toàn ngành đã sụt giảm trên 60%, số khách giảm trên 40% trong năm ngoái. Trong vòng 3 tháng qua, hầu như Việt Nam không còn hoạt động du lịch. Đấy là chiến trường hoang tàn không chỉ trong nước mà trên cả thế giới", ông Kiên đánh giá về thiệt hại của ngành du lịch thời gian qua.

Ông cho biết thêm, không một công ty du lịch nào không bị ảnh hưởng, hơn thế đó là ngành bị ảnh hưởng sớm nhất và sâu nhất.

"Nền tảng của ngành du lịch là sự di chuyển, khi chưa có vaccine thì cách tốt nhất là hạn chế di chuyển. Vào năm 2019, Thiên Minh đặt kế hoạch doanh thu dự kiến năm 2020 là 3000 tỷ, trong đó lợi nhuận khoảng 300 tỷ, năm đó sẽ khai trương hãng hàng không Cánh Diều cũng như tăng trưởng hoạt động quản lý điểm đến tại Châu Âu và mở rộng chuỗi khách sạn 2 sao tập trung vào các bạn trẻ. Nhưng do ảnh hưởng sâu rộng của đại dịch, doanh thu thực tế 2020 sụt giảm còn có 656 tỷ và lỗ gần 350 tỷ. Số nhân viên cũng giảm từ 2000 người xuống còn 1300 người ở thời điểm hiện tại. Trong suốt gần 27 năm phát triển của Tập đoàn Thiên Minh, lần đầu tiên chúng tôi chứng kiến sự sụt giảm về doanh thu và giảm số người lao động", ông Trần Trọng Kiên chia sẻ.

Tuy nhiên, trong khó khăn lớn nhất lịch sử, ông Trần Trọng Kiên không hề từ bỏ hy vọng. Ông cho biết Tập đoàn Thiên Minh đã sớm chuẩn bị 4 trụ cột để đối phó với khủng hoảng và tồn tại khi đại dịch vừa mới tràn vào Việt Nam. Cụ thể: Đảm bảo sự an toàn cho toàn bộ khách hàng, nhân viên và cộng đồng; thứ hai là giảm chi phí ngay lập tức bằng cách lược bỏ các kế hoạch không khả thi trong giai đoạn 24 tháng tới; Quản lý dòng tiền đảm bảo dòng tiền lâu dài để trả lương; thứ tư Tìm nguồn doanh còn lại bằng cách chuyển hướng đầu tư vào thị trường nội địa như Hải Âu tập trung vào chương trình ngắm cảnh nội địa như vịnh Hạ Long, các khách sạn mở cửa phục vụ người Việt…Hãng hàng không Hải Âu tìm ra mảng phản lực cho tư nhân, Ivivu ngoài bán tour thì bán đồ ăn tại nhà, mảng quản lý điểm đến xây các công ty con bên Châu Âu để tạo ra doanh thu mới...

Ngoài ra, để phục hồi sau khủng hoảng, ông và ban lãnh đạo Tập đoàn Thiên Minh cũng chuẩn bị 4 trụ cột để đầu tư cho tương lai: Đầu tiên là Đầu tư vào đào tạo như xây dựng các chương trình đào tạo trực tuyến về kỹ năng cho tập đoàn; thứ hai đầu tư rất nhiều vào chuyển đổi số, xây dựng hệ thống cho mảng du lịch, khách sạn, trực tuyến, kết nối hệ thống; thứ ba tham gia vào Mua bán, sáp nhập để tái cấu trúc các tài sản của Thiên Minh, sau cùng là mở rộng thị trường, đầu tư vào các thị trường có dấu hiệu hồi phục sớm hơn.

Ông Trần Trọng Kiên chia sẻ, với những kế hoạch chiến lược phù hợp và sự đồng lòng của tập thể cán bộ công nhân viên, Thiên Minh Group (TMG) luôn có thể chinh phục mọi khó khăn để trở thành một doanh nghiệp bền vững và luôn nỗ lực đóng góp vào sự phát triển chung của ngành du lịch Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung.

"Khách du lịch quên nhanh lắm"

Ông Trần Trọng Kiên đánh giá nhu cầu du lịch luôn luôn rất cao và đó là nhu cầu thiết yếu. Chỉ cần có cơ hội là mọi người sẽ đi đâu đó, nên ông tin tưởng khi sự hạn chế đi lại bị loại bỏ thì mọi người sẽ đi du lịch trở lại.

Nhiều người nói rằng nhu cầu của khách du lịch sẽ thay đổi sau đại dịch nhưng theo ông Kiên, "người ta quên nhanh lắm", sau 3 tuần công tác tại Châu Âu, ông Kiên nhận thấy khách du lịch tại Anh "họ đã quên hết rồi, họ không còn sợ gì cả!". Sự quên này chỉ xảy ra chỉ sau vài tuần, thói quen sẽ quay lại rất nhanh.

Một số sự thay đổi xảy ra, theo ông Kiên, đại dịch sẽ kiến nhóm khách hàng chia làm 3 nhóm:

Wander Must: Nhóm du khách trẻ đam mê xê dịch, yêu thích công nghệ mới và luôn sẵn sàng khám phá những trải nghiệm du lịch độc đáo.

Mindful Explorer: Nhóm du khách bền vững - yêu thiên nhiên và các hoạt động ngoài trời, có xu hướng đưa ra những lựa chọn mang tính bền vững, hướng đến kết nối với thiên nhiên và người dân bản địa.

Slow Pacer: Nhóm du khách "Sống chậm" - chú trọng hoạt động du lịch nghỉ dưỡng giúp thư giãn, chữa lành những mệt mỏi và áp lực cuộc sống.

"Khách họ đi gần hơn, và quan tâm đến du lịch theo đoàn để không bị lây nhiễm, hoặc chọn khách sạn ở các khu vực xa trung tâm", ông Kiên tin rằng nhu cầu du lịch sẽ quay lại rất nhanh.

Cơ hội mở cửa sớm với kịch bản mới cho du lịch Việt Nam

Ông Trần Trọng Kiên nhận định, Việt Nam luôn là một điểm nhấn hấp dẫn trên bản đồ du lịch thế giới và tăng trưởng rất tốt trong tất cả các thị trường.

Để có thể sớm đưa ngành du lịch Việt Nam trở lại đường đua, ông Trần Trọng Kiên nêu ý kiến, Chính phủ cần có một lộ trình mở cửa rõ ràng dựa trên những hiểu biết tốt nhất mà Việt Nam có được, cùng những bài học kinh nghiệm từ các nước trong khu vực và thế giới. Qua đó, các doanh nghiệp cần chuẩn bị hành trang sẵn sàng để có thể mở cửa được trong thời gian tới. Hiện tại, Việt Nam có điều kiện tương đối cao về mặt vận hành nhưng vẫn chưa sẵn sàng về chính sách cũng như truyền thông.

Ông Trần Trọng Kiên hy vọng Nghị định 138 của Chính phủ vừa ban hành ngày 1/10 sẽ mang "niềm vui Giáng sinh" đến sớm với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, nếu các thông tin về việc mở cửa trở lại được công bố sớm thì doanh nghiệp Việt sẽ có nhiều thời gian chuẩn bị hơn là quyết định "mì ăn liền" nay thông báo, mai mở cửa.

Bên cạnh các tiềm năng nội tại, Việt Nam cũng có thể học hỏi từ các khuyến cáo của tổ chức như Liên Hiệp Quốc, các nước châu Âu, Anh, Mỹ và đặc biệt là Singapore và Thái Lan. Theo đó, quan trọng nhất là vai trò chủ trì của Chính phủ, phải có tổ công tác đặc biệt. "Hội đồng tư vấn đề nghị Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch sẽ chủ trì trong việc mở cửa này vì nó liên quan tất cả các bộ, ngành khác." Tiếp theo, vấn đề dịch tễ là một trong những điều kiện tiên quyết đánh giá mức độ an toàn để mở cửa. Cuối cùng, phải có nền tảng tiêm chủng tốt, tỷ lệ tiêm chủng trên 70% thì các nước nói trên mới mở cửa. Một bài học khác mà Việt Nam có thể học hỏi từ Singapore là năng lực xử lý sự cố về y tế như số bệnh viện, số giường ICU, lượng oxy, độ sẵn sàng. Cụ thể hơn, kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, Chính phủ Singapore đã đưa ra nhiều biện pháp trợ giúp doanh nghiệp, nhất là trong ngành du lịch như mở các khoản vay giải cứu từ 1 đến 5 triệu SGD, hỗ trợ đến 30% tiền thuê mặt bằng tư nhân, miễn phí thuê mặt bằng do nhà nước sở hữu hoặc quản lý, hỗ trợ lương thông qua các chương trình hỗ trợ việc làm và tiền lương…

Thêm vào đó, các doanh nghiệp Việt Nam cần cập nhật thông tin sớm, đầy đủ, chính xác và giao tiếp thường xuyên với các thị trường đối tác. Ông Trần Trọng Kiên nêu ví dụ về việc các doanh nghiệp Singapore gửi thông tin cho tất cả các đối tác vẫn còn hoạt động, một tuần một lần, để cập nhật tình hình về chính sách cũng như các thay đổi. "Đó là việc rất quan trọng để có thể có được sự tin tưởng từ thị trường. Vừa rồi tôi có nói chuyện với các đối tác ở châu Âu, họ cũng không được nghe nhiều về Việt Nam, vì thế chúng ta mất đi cơ hội khi những kế hoạch chuẩn bị cần phải có thời gian."

Ông Trần Trọng Kiên cũng tự tin nhận định Việt Nam, Nhật Bản và Singapore là 3 nước sẽ có sự phục hồi tốt nhất trong năm 2022. Để có được cơ hội này, Việt Nam cần đầu tư vào 2 việc: chính sách của Chính phủ và sự cố gắng của cộng đồng doanh nghiệp trong ngành du lịch Việt Nam. Ông hy vọng năm 2022 sẽ là cột mốc đánh dấu sự "trở lại và lợi hại hơn xưa" của ngành du lịch Việt Nam và chúng ta sẽ nằm trong Top 50 các quốc gia có năng lực cạnh tranh lớn nhất thế giới.

Châu Cao