Quan điểm này được Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc chia sẻ khi báo cáo trước Quốc hội về đề nghị tăng tỷ lệ điều tiết ngân sách của TP HCM và Đồng Nai. Ông cho rằng, vấn đề quan trọng không phải tỷ lệ điều tiết ngân sách mà là mức chi không thấp hơn năm trước.
Giai đoạn 2017-2021, tỷ lệ điều tiết ngân sách cho TP HCM là 18%, tổng chi ngân sách là 60.369 tỷ đồng, tức bình quân 7,1 triệu đồng một người. Riêng năm nay, tổng chi là hơn 69.000 tỷ đồng, tức bình quân 7,4 triệu đồng mỗi người. Đến năm 2022, mức này đặt kế hoạch hơn 84.000 tỷ, bình quân 8,8 triệu một người.
Trong tỷ lệ điều tiết ngân sách không tính tiền xổ số và tiền đất. Trong khi đó, Nhà nước đang đầu tư sân bay Long Thành với 109.000 tỷ đồng và một số hạ tầng do ngân sách đã quyết trong kế hoạch đầu tư công là 11.200 tỷ đồng.
"Rất mong các tỉnh, thành phố giàu hết sức thông cảm, bởi trung ương còn đang lo cho 47 tỉnh nghèo. Hiện có những tỉnh nghèo, đoàn đại biểu Quốc hội chưa có xe ôtô, cơ sở hạ tầng rất kém, chưa có điện, nhiều nơi chưa có trường, trạm", Bộ trưởng chia sẻ.
Với nhiệm vụ thu, chi ngân sách năm 2021, Bộ trưởng cho biết "có thể nói là hoàn thành", trong đó thu ngân sách vượt dự toán đề ra và chi ngân sách đảm bảo dự toán. Bội chi ngân sách đảm bảo theo quy định 4% của Quốc hội.
Nhiều ý kiến cho rằng năm nay khó khăn như vậy thì tăng thu ở khoản nào? Bộ trưởng giải thích, nhờ thu nội địa tăng lên. Chẳng hạn thu tăng lên 7.200 tỷ từ phát sinh của năm 2020 trở về trước và phát sinh đột biến gần 3.000 tỷ tiền thuê đất của Đại sứ quán Mỹ.
Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc tại Quốc hội chiều 9/11. Ảnh: Media Quốc hội
Một số khoản thu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp cũng tăng lên 22.800 tỷ như là chứng khoán, bất động sản, khối tài chính, ngân hàng và hoạt động sát nhập, chuyển nhượng vốn, các hoạt động lắp ráp xe ôtô. Thu dầu thô cũng tăng lên 12.000 tỷ, thu xuất, nhập khẩu tăng lên 10.500 tỷ đồng.
Ở phần chi, Chính phủ đã ban hành loạt chính sách tài khóa để hỗ trợ các doanh nghiệp và người dân cũng như phòng, chống dịch bệnh, với tổng mức khoảng 200.000 tỷ đồng. Trong đó, riêng Nghị định 52 đã giãn, hoãn thuế cho các doanh nghiệp 115.000 tỷ đồng, Nghị định 92 giảm 21.300 tỷ và các vấn đề liên quan, Quỹ vaccine được gần 9.000 tỷ.
Về vấn đề tăng trần nợ công, Bộ trưởng Phớc thẳng thắn thừa nhận "dư địa không còn nhiều". Bởi trong giai đoạn 2016-2020, tổng vay của Chính phủ là hơn 1,8 triệu tỷ đồng, giai đoạn 2021-2025 dự kiến vay hơn 3 triệu tỷ, tức là gấp 1,7 lần so với giai đoạn trước.
Nợ công của năm 2025 dự kiến gấp 1,6 lần so với năm 2020, có nghĩa là nợ công đến năm 2025 theo đánh giá là khoảng 45,6% GDP nhưng là GDP mới. "Nếu chúng ta tính theo GDP cũ là nằm ở 57,9%, tức là đã vượt ngưỡng 55%", Bộ trưởng cho biết. Đồng thời, ông cho rằng nợ Chính phủ giai đoạn 2021-2025 nếu đánh giá theo GDP cũ cũng vượt ngưỡng 45%.
Tuy nhiên, người đứng đầu Bộ Tài chính cho biết rất ủng hộ các gói kích cầu để đảm bảo thúc đẩy kinh tế phát triển. Ngân sách sẽ được nếu những năm sau đảm bảo thu và giảm tăng bội chi.
"Chúng tôi đang tham mưu cho Chính phủ gói kích cầu bằng hỗ trợ lãi suất mỗi năm khoảng 20.000 tỷ, hai năm khoảng 40.000 tỷ. Như vậy, nếu hỗ trợ 4% thì chúng ta có 1 triệu tỷ đưa vào nền kinh tế, sau đấy thì thúc đẩy, tạo việc làm, gia tăng sản lượng, giảm bội chi ngân sách vào những thời kỳ sau", Bộ trưởng cho biết.
Về đề nghị của đại biểu tăng dự toán thu dầu thô, theo Bộ trưởng, là "không tăng được", bởi hai lý do. Thứ nhất, sản lượng thực tế hằng năm từ giai đoạn 2016-2020 giảm bình quân 1,45 triệu tấn trên năm, tương ứng 11%. Thứ hai là sản lượng khai thác các mỏ hiện tại suy giảm tự nhiên do giếng dầu cạn và rủi ro kỹ thuật địa chất cao cho nên rất khó để tăng sản lượng.
Minh Sơn