Giá điện cho sản xuất đang thấp hơn chi phí - Ảnh: HỮU HẠNH
Bất cập trong giá điện được Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên nêu tại báo cáo vừa gửi Quốc hội, giải trình bổ sung chất vấn theo yêu cầu của Tổng thư ký Quốc hội.
Bộ này cho biết đang nghiên cứu sửa quyết định 28/2014 về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, do cơ chế này thực hiện gần 10 năm qua, bộc lộ bất cập. Đặc biệt trong thời gian gần đây, do có sự thay đổi về cơ cấu sử dụng điện nên giá bán cho nhóm khách hàng không phản ánh kịp thời chi phí sản xuất.
Chẳng hạn, giá bán cho nhóm khách hàng sản xuất đang thấp hơn chi phí, ảnh hưởng tới mục tiêu sử dụng điện hiệu quả, tiết kiệm. Mặt khác, các doanh nghiệp không có động lực đổi mới công nghệ, điều chỉnh sản xuất, nhất là khi nhóm tiêu dùng này chiếm tỉ trọng lớn trong phụ tải của hệ thống điện.
Theo Bộ Công Thương, thực tế này cho thấy vẫn tồn tại việc bù chéo giữa các nhóm khách hàng sử dụng điện ở các mức độ khác nhau.
Khắc phục điều này, cơ quan quản lý cho hay từ năm ngoái đã nghiên cứu phương án cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện. Trong đó, biểu giá bán lẻ này dự kiến còn 5 bậc thay vì 6 như hiện hành.
Khoảng cách giữa các bậc cũng được phân chia lại, phù hợp thực tế dùng điện của người dân, và giá ở bậc cao nhất (701kWh trở lên) trên 3.450 đồng một kWh (chưa gồm thuế VAT).
Hướng sửa cơ cấu biểu giá bán lẻ điện được Bộ Công Thương xin ý kiến các bộ, ngành, nhưng do còn nhiều ý kiến khác nhau, quá trình chỉnh sửa vẫn đang tiếp tục. Dự thảo quyết định đang được hoàn thiện, trình Thủ tướng xem xét, quyết định.
Ngoài thay đổi cơ cấu biểu giá điện, Bộ Công Thương cũng nêu loạt giải pháp trong ngắn và dài hạn để đảm bảo cung cấp điện. Theo đó, các giải pháp ngắn hạn như tập trung đầy đủ nhiên liệu sơ cấp cho phát điện; có kế hoạch bảo dưỡng, duy tu hợp lý, khắc phục kịp thời sự cố các tổ máy để có thể phát tối đa công suất.
Cùng đó, ngành điện đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các công trình trọng điểm (về nguồn và truyền tải); tháo gỡ, huy động tối đa các sản lượng năng lượng tái tạo và sớm đưa ra cơ chế phát triển năng lượng mặt trời không nối lưới, cơ chế mua bán điện trực tiếp (DDPA).
Về dài hạn, để đảm bảo đủ điện cho phát triển kinh tế, sản xuất, bộ này cho hay sẽ sớm ban hành kế hoạch thực hiện quy hoạch điện VIII và sửa cơ chế liên quan tới giá của các loại điện năng, phát triển thị trường điện cạnh tranh và đưa ra chính sách phát triển điện gió ngoài khơi.
Theo nhận xét của cơ quan thẩm tra Quốc hội, cơ chế giá bán lẻ điện chưa đồng bộ với thực tế thị trường điện nên không phản ánh kịp thời chi phí nhiên liệu đầu vào và cũng chưa hình thành giá theo từng khu vực địa lý.
Cụ thể, khung pháp lý cho việc tham gia thị trường điện cạnh tranh chưa hoàn thiện. Các nhà máy điện tái tạo được xây dựng theo tư duy "giá FIT", gặp nhiều rủi ro khi tham gia chào giá trên thị trường điện cạnh tranh.
Bên cạnh đó, chính sách, pháp luật về giá điện cũng bộc lộ bất cập, như hiện chưa có quy định về giá phân phối điện và giá này do nhà nước điều tiết tương tự giá truyền tải điện. Giá điện chưa tính đúng, đủ và lợi nhuận hợp lý của các đơn vị điện lực, theo cơ quan thẩm tra.
Phó thủ tướng: Trình phương án điều chỉnh giá điện trước 25-10Ngày 11-10, Phó thủ tướng Lê Minh Khái chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo điều hành giá và kết quả công tác điều hành giá 9 tháng của năm 2023, trong đó có phương án điều chỉnh giá điện.