Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường (đặt tại số 137 Nguyễn Đình Chính, quận Phú Nhuận, TPHCM) được đầu tư với tổng kinh phí 78 tỉ đồng, gồm 4 trạm quan trắc tự động. Chức năng chính của trung tâm là quan trắc, giám sát, đánh giá, điều tra về tài nguyên và môi trường, công bố thông tin về chất lượng môi trường thành phố đến cộng đồng, cảnh báo/dự báo chất lượng môi trường phục vụ cho công tác quản lý môi trường cũng như phục vụ đời sống và nhu cầu thông tin của người dân. 

Lãnh đạo TPHCM, Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố tham quan hoạt động của Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường

Mạng lưới quan trắc do Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường quản lý bao gồm: quan trắc chất lượng môi trường không khí (34 vị trí); quan trắc chất lượng môi trường nước sông Sài Gòn - Đồng Nai (22 vị trí); quan trắc chất lượng môi trường nước kênh rạch (46 vị trí nội thành và 34 vị trí ngoại thành, liên tỉnh); quan trắc chất lượng môi trường nước biển ven bờ (9 vị trí); quan trắc chất lượng môi trường nước dưới đất (14 vị trí); quan trắc môi trường đất (21 vị trí); quan trắc lún mặt đất thành phố (2 vị trí); quan trắc thủy văn lưu vực sông Sài Gòn - Đồng Nai khu vực TPHCM (16 vị trí); quan trắc thủy sinh tại TPHCM (10 vị trí quan trắc thủy sinh sông, 8 vị trí quan trắc thủy sinh kênh, 3 vị trí quan trắc thủy sinh nước biển ven bờ)... ; tiếp nhận, quản lý số liệu quan trắc chất lượng nước thải, khí thải của các khu công nghiệp, khu chế xuất (KCN-KCX), khu công nghệ cao và các nguồn thải lớn.

Ông Nguyễn Toàn Thắng cho biết, nhận thức được tầm quan trọng của công tác bảo vệ sức khỏe người dân, UBND TPHCM đã ban hành Chương trình giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2020-2030, đề ra các nhóm giải pháp thực hiện triển khai. Một trong những nhóm giải pháp đó là đầu tư Trung tâm quan trắc Tài nguyên và Môi trường.

Trước đây, do không có phòng thí nghiệm tại chỗ nên công tác quan trắc, đánh giá chất lượng môi trường gặp khó khăn, tốn nhiều thời gian. Trung tâm này thực hiện chức năng phòng thí nghiệm và tập trung các cơ quan chuyên môn thành bộ phận liên thông nhau. Nhờ đó, công tác quan trắc để quản lý chất lượng môi trường, tìm ra giải pháp khắc phục sự cố, góp phần bảo vệ môi trường sẽ nhanh và hiệu quả hơn.  

Ông Nguyễn Toàn Thắng ví dụ: Sở Tài nguyên và Môi trường đã lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải tự động tại các KCN-KCX trên địa bàn TPHCM. Các dữ liệu quan trắc nước thải tự động tại các KCX-KCN đều được truyền về Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường thông qua hệ thống máy chủ. Ngay khi phát hiện thông số nước tại bất kỳ KCN-KCX nào vượt mức cho phép thì hệ thống lập tức truyền số liệu về trung tâm. Ngay sau đó, trung tâm sẽ gửi cảnh báo về các chủ nguồn thải, các đơn vị có chức năng tiếp nhận, giám sát, xử lý. Bằng cách này, có thể kiểm soát chất lượng nước một cách liên tục, hạn chế tình trạng doanh nghiệp xây dựng hệ thống xử lý chất thải chỉ để đối phó. 

Ông Nguyễn Toàn Thắng cho biết, hiện Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM đang được UBND TPHCM bố trí gói đầu tư công nâng cao năng lực quan trắc gắn với phát triển kinh tế xã hội thành phố đến năm 2030. Theo lộ trình của Ban quản lý dự án Trung tâm Quan trắc và Phân tích môi trường, năm 2025 dự án sẽ được bố trí vốn khởi công. 

Hoa Lài